مالکیت معنوی

حقوق مالیکت معنوی یکی از مسائل زیربنائی سیاست نوین اقتصادی و ابزار مهم و اساسی برای رشد اقتصادی و باارزش ترین سرمایه در معاملات ودادوستدهای تجاری تلقی می گردد.

هرکسب و کاری برای پیشرفت باید علاوه برسرمایه گذاری برروی نیروی انسانی، کیفیت کالاها و خدمات و گسترش بازار محصولات خود، برایجاد وحفظ دارایی های خلاقانه و دانش بنیان نیز تمرکز داشته باشد.

در دهه های گذشته بسیاری از کشورها توسعه سریع خودرا مدیون بهره گیری از دارایی های فکری بوده اند، این کشورها توانسته اند با ایجاد نظام حقوقی متوازن راجع به دارایی های فکری، ازیک سو ازخلاقیت های اشخاص حمایت وسرمایه گذاری های خارجی را جذب کنند و ازسوی دیگر منافع جامعه خودرا در نظر داشته باشند.

به طور کلی مبحث مالکیت معنوی شامل : ثبت اختراع – طرح های صنعتی – علائم تجاری و موارد دیگر از این قبیل می باشد

شرح، تعریف و تقسیم بندی مالکیت معنوی

شرح مالکیت معنوی

حقوق مالکیت معنوی عبارت است از مجموعه ای از حقوق انحصاری و غالبا موقتی که به پدیدآورنده یاصاحب یک محصول فکری اعطا می شود، برای مثال یک مخترع می تواند به مدت ۲۰ سال از حق اختراع خود شخصا استفاده نماید یا درقبال واگذاری آن به دیگری مبلغی یا درصدی از سود مشارکت دریافت کند، صاحب اختراع می تواند دیگران را از استفاده غیرمجاز (بدون موافقت صاحب حق یا اذن قانونی ) منع کند.

مهم ترین تفاوت حقوق مالکیت فکری با مالکیت سنتی در غیر مادی (intangible) بودن موضوع مالکیت فکری است ، به همین دلیل موضوع مالکیت فکری اصولا در اثر حوادث طبیعی نظیرسیل، زلزله یا آتش سوزی ازبین نمی رود ولی به راحتی قابل سرقت، تکثیر و کپی برداری است، از دیگر ویژگی های اموال فکری این است که تولید اولیه آن ها معمولا دشوار و پرهزینه ولی تکثیر آن آسان وکم هزینه است، برای مثال نگارش یک کتاب گاهی سال ها زمان می برد ولی تکثیرآن درچندساعت امکان پذیر است.

تعریف مالکیت معنوی

عبارت است از حقی که برای هر فرد خلاق، هنرمند و ایده پرداز به واسطه چیزی که خلق کرده و از فکر او ناشی شده است وجود دارد. یا به عبارت بهتر می توان گفت: مالکیت معنوی به حق و حقوقی اطلاق می شود که یک اثر خلاقانه، یک نوآوری و یک اعتبار کسب و کار را از مخاطرات پیش رو حفاظت می کند.

برای مثال طراحان به واسطه ایده پردازی و خلاقیتشان و نویسنده گان به خاطر اثری که خلق کرده اند بر ایده و اثر خود حق دارند که این حق مالکیت فکری نام گرفته است.

تعریفی سازمان جهانی مالکیت فکری WIPO از مالکیت فکری :

حقوق قانونی است که افراد بواسطۀ فعالیتهایی که در زمینه هایی از قبیل صنعتی، علمی، ادبی، هنری و غیره بدست می آورند درواقع حقوق مالکیت معنوی ، به معنای حقوقی است که چگونگی حمایت و استفاده از خلاقیت های فکری انسان راتعیین می کند.

تقسیم بندی مالکیت فکری بر مبنای ماهیت

در این تقسیم بندی ماهیت مالکیت فکری اصل قرار می گیرد که خود نیز ۲ نوع می باشد:

۱- مالکیت معنوی : دسته ای از مالکیت ها که صرفا جنبه معنوی و اعتباری دارند به طور مثال نویسنده فقط پدید آورنده آن اثر است و حق تالیف و حق انتشار دارد.

۲- مالکیت مادی : تمامی حقوق و جنبه های مالی و بهرمندی سود و زیان یک اثر را می گویند

تقسیم بندی مالکیت فکری بر مبنای مصادیق

مالکیت فکری (intellectual property) بر مبنای مصادیق به طور کلی به دودسته سنتی تقسیم می شود:

۱- مالکیت ادبی و هنری (copy right) : مانند تالیف کتاب ،آثارسینمایی ،موسیقی و نرم افزارهای رایانه ای
۲- مالکیت صنعتی (industrial property) : مانند اختراع ،طرح صنعتی ، نام و علامت تجاری ونشان های جغرافیایی .

لازم به ذکر است که مصادیق دیگری از مالکیت فکری وجود دارد که در هیچ کدام از این دودسته کلی قرار ندارند مانند:کشف گونه های جدید گیاهی که متولی ثبت آن وزارت کشاورزی است .

مالکیت ادبی و هنری : حقوق مالکیت ادبی و هنری اصطلاحی است که از انحصارموقت بهره برداری مالی متعلق به هنرمند یا نویسنده نسبت به اثر او حکایت دارد. همچنین در مفهوم وسیع کلمه شامل تمامی حقوق مادی و غیرمادی شناخته شده برای پدیدآورنده یک اثرفکری است.

اگر بخواهیم به تفکیک هریک از این حقوق را تعریف کنیم ،مالکیت ادبی عبارت است از حقی که برای مولف و مصنف نسبت به اثر خود شناخته شده، اعم ازاینکه جنبه علمی یا صرفا ادبی داشته باشد و مالکیت هنری عبارت از حق هنرمند نسبت به اثر خود اوست .

حقوق مالکیت ادبی و هنری شامل دومقوله ازحقوق است :

ازیک سو حق مولف یا حقوق پدیدآورندگان آثارادبی و هنری و ازسوی دیگر حقوق مجاور که از آن به حقوق جانبی یا حقوق مرتبط هم یاد میشود.

دراین مفهوم حق مولف عبارت است از مجموعه امتیازات مادی و معنوی شناخته شده برای مولفان آثار فکری و حقوق مجاور عبارت است از:مجموعه امتیازات شناخته شده برای مددکاران آفرینش های ادبی و هنری که شامل هنرمندان مجری ( هنرمندان مجری اثر یا مجریان )، تولیدکنندگان فنوگرام (آوانگاشته ها ) و ویدئو گرام (فیلم ها) و موسسات اطلاع رسانی (سازمان های بخش رادیو و تلویزیونی ) است .

مالکیت صنعتی :

ازقرن ۱۶ میلادی با موضوع صنعت و اختراع اهمیت زیادی در جهان پیدا کرد. بنابراین حقوقدانان و قانون گذاران برای حفظ آثارصنعتی و اختراع ها مقرراتی را تصویب نمودند.

مالکیت صنعتی؛ مجموع حقوق و سلطه یا اقتداری است که بر موضوعات مختلف صنعتی، نظیراختراعات و هرگونه پدیده خلق شده ای که خصوصیات صنعتی یا تجاری داشته باشد، داده می شود و به مالک آن حق می دهد تا به طور انحصاری ولی موقتی از آن بهره برداری کند .

چندنمونه ازمواردی که تحت حمایت حقوق مالکیت صنعتی عبارتند از :

علائم تجاری :

علامتی است که یک شخص حقیقی یا حقوقی برای اشاره به یک فعالیت، خدمات و یا تولید محصولات و … درزمینه امور تجاری ثبت می نماید و با آن علامت قابل شناسایی و متمایز از دیگر اشخاص حقیقی و حقوقی خواهدشد. می توان گفت علامت تجاری نشانی است که باعث می شود تا کالا یا خدمت یک بنگاه از کالاها و خدمات دیگر بنگاه ها متمایز شود و مشتریان بتوانند آن را ازموارد مشابه تشخیص دهند.

حمایت قانون گذار از علائم تجاری ،هم باعث حفظ حقوق دارنده علامت تجاری می شود و هم گسترش کسب و کار شرافتمندانه و سالم را موجب می گردد.

علائم تجاری باید ویژگی هایی داشته باشند از جمله:

۱-باید تازگی داشته و برای جنسی که به کاربرده می شود جدیدباشد.۲- موجب گمراه کردن مشتریان نگردد.۳- باید وجه تمایز داشته و ابتکاری باشد

حق اختراع:

به موجب ماده ۱ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶، اختراع نتیجه فکر فرد یا افراد است که برای اولین با رفرآیند یا فرآورده های خاص را ارائه می کند و مشکلی را دریک حرفه، فن، فناوری، صنعت و مانند آن ها را حل می نماید. البته بین اختراع و ورقه اختراع باید تفاوت گذاشت ورقه اختراع سندی است که برای حمایت از اختراع صادر می شود، همچنین می توان گفت ورقه اختراع امتیاز انحصاری است که ازطرف دولت به مخترع برای مدت معین واگذار می شود .

مدل های مصرفی (اختراعات کوچک) یا پتنت نوآوری (innovation patent):

اختراعات کوچک که ابتکاری ساده تر هستند مانند اختراع انبردست. دراین مدل حقی انحصاری دریک دوره محدود به مخترع داده می شود که تعریف و حمایت های این درکشورهای مختلف متفاوت است به طور مثال در ایران مدل های مصرفی غیرقابل ثبت است و درخواست های مرتبط با مدل های مصرفی، درقالب ثبت اختراع، ثبت می شود.

طرح های صنعتی:

به طور کلی می توان گفت که طرح صنعتی حالت تزئیینی و زیبایی کالای مصرفی را تشکیل می دهد این حالت خاص ممکن است به شکل، الگو یا رنگ کالابستگی داشته باشد. این طرح می تواند دارای خصوصیت سه بعدی مثل شکل یا صورت ظاهری یک کالا باشد و هم دارای خصوصیت چند بعدی مثل الگو، خطوط و رنگ ها باشد.

طرح صنعتی درحد وسیعی در تولیدات صنعتی و صنایع دستی از قبیل ساعت ها، جواهرآلات، مدل و اقلام تجملی، ابزارآلات پزشکی، اسباب خانگی مبلمان، لوازم الکترونیکی، وسایل نقلیه، ساختارهای مربوط به معماری، طرح ها و پارچه و بافتنی و اقلام ساده کننده کار مثل لوازم خانه و اسباب بازی مورد استفاده قرار می گیرد. براساس قوانین برخی ازکشورها،یک طرح صنعتی قابل حمایت باید از جدیدباشد.قوانین تعداد دیگری از کشورها،شرط ابتکاری و اصیل بودن رابرای طرح صنعتی لازم وضروری دانسته اند.

نشانه های جغرافیایی :

نشانه ای است که مبدا کالایی را با قلمرو، منطقه یا ناحیه ازکشورمنتسب می سازد.

مشروط به اینکه کیفیت و مرغوبیت، شهرت یا سایرخصوصیات کالا اساسا قابل انتساب به مبدا جغرافیایی آن باشد. (ماده ۱ قانون حمایت از نشانه های جغرافیایی) مانند چاقوی زنجان، اناریزد یا فرش کاشان .

گونه های جدید گیاهی:

اتحادیه بین المللی حمایت ازگونه های جدیدگیاهی (upov)در نظر دارد تا از طریق مالکیت فکری ازحقوق کشاورزان در مدت زمان محدود زیر نظر مالکیت فکری حمایت نماید .

درایران درسال ۱۳۸۲ قانون ثبت ارقام گیاهی و کنترل و گواهی بذر و نهال تصویب شد .

مخترع گونه جدید گیاهی باید فرم اظهارنامه مربوطه را تکمیل کند و طبق این قانون به موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال ارائه نماید.

اسرارتجاری:

می توان گفت اسرار تجاری شامل، فرمول، رویه، فرآیند، طرح، الگو یا مجموعه اطلاعاتی است که دریک کسب و کار برای به دست آوردن مزیت نسبت به رقبا مورد استفاده قرار می گیرند .

مالکیت فکری تا زمانی از این اسرار حمایت می کند که افشا نشود. درصورت افشا اسرار تجاری از شمول مالکیت فکری خارج خواهند شد .

خدمات حقوقی مالکیت معنوی

ثبت اختراع

مفهوم اختراع

بسیاری از کشورها در قوانین داخلی خود تعریفی از اختراع ارائه نکرده اند و این موضوع را بر عهده محاکم گذاشته تا در صورت ایجاد اختلاف و تنازع میان اشخاص، اختراع را تعریف کرده و به حل و فصل موضوع مورد دعوا بپردازند. در مقابل ، در برخی از کشورها، قانون گذار در قوانین و مقررات ملی ، اختراع را تعریف نموده است.

در ایران، قانونگذار در ماده ۱ قانون ثبت اختراعات و طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶ در تعریف اختراع بیان داشته است ((اختراع نتیجه فکر فرد یا افراد است که برای اولین بار فرآیند یا فرآورده ای خاص را ارائه می کند و مشکلی را در یک حرفه، فن، فناوری و صنعت و مانند آن حل می نماید.))

“قانون مدل” سازمان جهانی مالکیت معنوی که برای کشورهای در حال توسعه تدوین گشته است در خصوص اختراع بیان می کند: اختراع به معنی ایده یک مخترع است که در عمل، راه حلی را برای یک مشکل به خصوص در زمینه تکنولوژی ارائه می دهد.

انواع اختراع و تفاوت آن با موارد مشابه

تفاوت اختراع با موارد مشابه

تفاوت اختراع و اکتشاف
تفاوت اختراع و طرح صنعتی
تفاوت اختراع و نمونه های اشیاء مصرفی
تفاوت اختراع و نوآوری
تفاوت اختراع و حق مولف

تفاوت اختراع و اکتشاف

مخترع اقدام به ایجاد و خلق چیزی جدید می کند که قبلا در عالم وجود نداشته است در حالی که در اکتشاف چیز جدیدی ساخته نمی شود و کاشف، وجود چیزی را که تا آن زمان از نظر مردم پنهان بوده است نمایان می کند؛ برای مثال اورانیوم. همچنین لازم به ذکر است گاهی اختراعات سبب کشفیات جدید می گردد؛ مانند اختراع تلسکوپ که موجب کشف ستاره ها و سیارات گردید.

تفاوت اختراع و طرح صنعتی

در طرح صنعتی، ظاهر کالا مورد توجه قانون گذار بوده است و چنانچه طراح، تنها عملکرد فنی محصول را بدون توجه به تغییرات ظاهری مورد توجه قرار داده باشد، مورد حمایت قانون گذار قرار نمی گیرد در حالی که اختراع توجهی به ظاهر و زیبایی نداشته و تنها ایجاد محصول و جنبه کاربردی آن از اهمیت برخوردار است.

تفاوت اختراع و نمونه های اشیاء مصرفی

نمونه اشیاء مصرفی عبارت است از اختراعاتی که در زمینه های مکانیکی ایجاد می گردد و تفاوت آن با اختراع عبارت است از:

۱-نمونه های اشیاء مصرفی تنها به جنبه های مکانیکی و خود محصول می پردازد در حالی که حق اختراع به محصول صنعتی و فرآیند منتهی به محصول و روش تولید می پردازد.

۲-حمایت از مدل های مصرفی معمولا کم هزینه تر از حق اختراع می باشد.

۳-مدت حمایت از اشیاء مصرفی کوتاه تر از اختراع می باشد، مدت حمایت از حق اختراع ۲۰ سال می باشد در حالی که مدت حمایت از نمونه های مصرفی ۷ تا ۱۰ سال می باشد و امکان تمدید آن وجود ندارد.

تفاوت اختراع و نوآوری

در صورتی که یک اختراع به یک محصول یا فرآیند تجاری و قابل فروش تبدیل می گردد در حالی که مخترع یک راه حل نو و جدید را برای حل یک مشکل و مسئله ارائه می دهد.

تفاوت اختراع و حق مولف

در اختراع، هدف این است که راه حل عملی برای یک مسئله خاص در زمینه فناوری ارائه نماید، اما در حق مولف یا کپی رایت قانون گذار از شکل اثر حمایت می کند و بر خلاف اختراع که ایده ها و افکار مخترع مورد حمایت قرار می گیرد در حق مولف قالبی که ایده ها و افکار در آن مطرح می گردد مورد حمایت قانون گذار می باشد.

انواع اختراع

اختراع و ورقه اختراع با توجه به عوامل و فاکتورهایی همچون اداره یا موسسه ای که به صدور ورقه اختراع مبادرت می کند یا براساس موضوع و صنعتی که اختراع در آن حوزه صورت گرفته است و موارد دیگر ،… مورد تقسیم بندی قرار می گیرد که به بررسی آن ها می پردازیم:

۱- اختراع محصول یا فرآورده:

گاهی فکر و ایده مخترع به شکل یک محصول و فرآورده نمایان می گردد مثل اختراع تلسکوپ

۲- اختراع فرآیند یا وسیله و روش:

گاهی فکر و ایده مخترع در قالب یک وسیله و روش آشکار می گردد. اختراع روش جدید برای تولید آلیاژ

۳- اختراع فرآیند خاص برای ساخت محصول:

در این نوع از اختراع، مخترع قصد اختراع فرآنید و روشی را دارد که به وسیله آن یک محصول یا فرآورده به دست آورد.

۴- اختراع ملی:

منظور از اختراع ملی، ورقه اختراعی است که به وسیله مرجع صلاحیت دار ملی صادر می گردد.

۵- اختراع منطقه ای:

چنانچه ورقه اختراع از طرف مرجع ملی و یا یک مرجع بین الدولی که دارای اختیار برای صدور ورقه اختراع معتبر در بیش از یک کشور است، صادر گردد، اختراع منطقه ای می باشد.

۶- اختراع الحاقی:

اختراع الحاقی، ورقه اختراعی است که برای اضافاتی که در اختراع ثبت شده قبلی صورت گرفته صادر می شود.

۷- اختراع تکمیلی:

چنانچه بعد از ثبت اختراع ، مخترع اقدام به تکمیل اختراع نماید و در همین راستا اقدام به گرفتن ورقه اختراع نماید، اختراع تکمیلی نام دارد.

۸- اختراع وارداتی:

طبق بند ۴ کنوانسیون پاریس، ورقه اختراع وارداتی عموما برای یک دوره و مدت کوتاه، به اختراعاتی که در یک کشور خارجی به ثبت رسیده اعطاء می گردد و به استناد این ورقه اختراع، صاحب امتیاز می تواند در نمایشگاه شرکت نماید.

۹- اختراع سری:

چنانچه فاش شدن اختراع برای امنیت یک کشور اخلال ایجاد نماید، به دستور مقام صلاحیت دار اختراع سری تلقی گردیده و از انتشار اظهارنامه یا ورقه اختراع خودداری می گردد.

۱۰- اختراع طرح:

طرح با اختراع متفاوت است، اختراع خلق جدید یک وسیله کاربردی می باشد در حالی که طرح، تغییر شکل و ظاهر یک وسیله می باشد، چنانچه طرح ویژگی و شرایط اختراع را داشته باشد، به عنوان اختراع قابل ثبت می باشد.

۱۱- اختراعات گزینشی یا انتخابی:

قانون ایران در خصوص اختراعات گزینشی یا انتخابی ساکت می باشد اما در برخی از نظام های ملی به این موضوع پرداخته شده است. این اختراع در حوزه ترکیبات شیمیایی مطرح می باشد. برای مثال هنگام ساخت یک دارو، یک شیمیدان متوجه گردد ترکیبات مفید تری نیز می توان ساخت، اما برای ساخت داروی جدید، زمان و تجزیه و تحلیل لازم می باشد به عبارت دیگر می توان گفت انتخاب موارد مفید از میان یک گروه بزرگ قبلا شناخته شده گزینش نام دارد

شرایط ثبت و ابطال گواهینامه ثبت اختراع

ثبت اختراع

مخترعین برای آنکه بتوانند از حمایت های قانونی تعیین شده توسط قانونگذار بهره مند گردند ، ملزم به ثبت اختراع خود در اداره مالکیت صنعتی می باشند.

مواردی که در ثبت اختراع مورد بررسی قرار می گیرد به شرح زیر است :

ویژگی اختراع قابل ثبت
اختراعات غیرقابل ثبت
فرآیند ثبت اختراع
مدارک مورد نیاز برای ثبت اختراع
بررسی اظهارنامه و ثبت اختراع
رفع نقص در اظهارنامه ثبت اختراع
صدور گواهینامه ثبت اختراع

ویژگی اختراع قابل ثبت

مخترع در صورتی می تواند نسبت به ثبت اختراع اقدام نماید که اختراع حاوی ابتکار جدید و دارای کاربرد صنعتی بوده و در فن یا صنعت قبلی وجود نداشته و برای دارنده مهارت عادی در فن مذکور آشکار و معلوم باشد و از نظر صنعتی، اختراعی کاربردی محسوب می شود که در رشته ای از صنعت قابل ساخت یا استفاده باشد. همچنین مخترع می بایست برای اولین بار فرآیند یا فرآورده ای خاص را ارائه نماید .

اختراعات غیرقابل ثبت

طبق ماده ۴ قانون ثبت اختراعات ،طرح های صنعتی و علائم تجاری ،موارد ذیل از حیطه حمایت خارج بوده و قابل ثبت نمی باشد:

الف)کشفیات،نظریه های علمی ،روش های ریاضی و آثار هنری :

از آن جا که نظریه های علمی ،روش های ریاضی قابل استفاده در صنعت و کشاورزی نمی باشد،قانونگذار آن ها را مورد حمایت قرار نداده و به عنوان حق اختراع قابل ثبت نمی باشد البته لازم به ذکر است اگر دستگاهی ساخته شود که بتوان با استفاده از موارد فوق الذکر قابلیت استفاده در صنعت یا کشاورزی را کسب کند به عنوان اختراع قابل ثبت می باشد.

کاشف چیز جدیدی را ایجاد نمی کند و تنها وجود چیز جدیدی را که تا آن زمان از نظر مردم پنهان بوده است آشکار می سازد.

ب)طرح ها و قواعد با روش های انجام کار تجاری و سایر فعالیت های ذهنی و اجتماعی:

طرح ها و قواعد یا روش های انجام کارت جاری قابلیت استفاده در صنعت نمی باشد بنابراین قانونگذار آن ها را قابل ثبت نمی داند.

ج)روش های تشخیص و معالجه بیماری انسان و حیوان:

قانون گذار به سبب این که روش های تشخیص و معالجه بیماری انسان و حیوان فاقد کاربرد صنعتی می باشد آن ها را مورد حمایت قرار نداده و قابل ثبت نمی باشد.

د)منابع ژنتیک و اجزاء ژنتیک تشکیل دهنده آن ها و همچنین فرآیندهای بیولوژیک و تولید آن ها مورد حمایت قانون گذار نبوده بنابراین اشخاص نمی توانند به عنوان اختراع نسبت به ثبت آن اقدام نمایند.

ه)آنچه قبلا در فنون و صنایع پیش بینی شده باشد:

منظور از فن یا صنعت قبلی ،هر چیزی است که در نقطه ایی از جهان از طریق انتشار کتبی یا شفاهی یا از طریق استفاده عملی و یا هر طریق دیگر قبل از تقاضا و یا در موارد حق تقدم ناشی از اظهارنامه ثبت اختراع افشاء شده باشد.

و)اختراعاتی که بهره برداری از آن ها خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی و اخلاق حسنه باشد.

فرآیند ثبت اختراع

قانون گذار مخترع را ملزم نموده است که برخلاف علائم تجاری و حق مولف نسبت به ثبت اختراع در اداره مالکیت صنعتی اقدام نماید.مخترع می بایست اظهارنامه ثبت اختراع را که در ۳ نسخه تنظیم نموده به اداره مالکیت صنعتی تقدیم نماید .اظهارنامه می بایست موضوعی را که حمایت از آن درخواست می شود تعیین کرده و دارای تاریخ و امضاء بوده و خواسته ،توصیف ادعا ،خلاصه ای از توصیف اختراع و در صورت لزوم نقشه های مربوطه را در بر داشته باشد.

مخترع می بایست در تنظیم و تسلیم اظهارنامه موارد ذیل را رعایت نماید:

الف)نام و سایر اطلاعات لازم در خصوص متقاضی ،مخترع و نماینده قانونی او در صورت وجود و عنوان اختراع در اظهارنامه درج شود.

ب)در مواقعی که متقاضی شخص مخترع نیست مدارک دال بر سمت قانونی وی همراه اظهارنامه تحویل گردد .

ج)ادعای مذکور در اظهارنامه گویا و مختصر بوده و با توصیف همراه باشد به نحوی که برای شخص دارای مهارت عادی در فن مربوطه واضح و کامل بوده و حداقل یک روش اجرایی برای اختراع ارائه کند.

اظهارنامه باید فقط به یک اختراع یا دسته ای از اختراعات مرتبط که یک اختراع کلی را تشکیل می دهند مربوط باشد در غیر این صورت، متقاضی می تواند اظهارنامه مربوط به اختراع خود را به دو یا چند اظهارنامه مجزا تقسیم نماید .

مدارک مورد نیاز برای ثبت اختراع

۱-توصیف اختراع

۲- ادعا یا ادعاهای اختراع

۳- خلاصه ایی از توصیف اختراع

۴-نقشه یا نقشه ها در صورت لزوم

۵- مدارک مثبت هویت متقاضی و مخترع

۶- درخواست کتبی ،مبنی بر عدم ذکر اسم مخترع چنانچه مخترع نخواهد اسم وی ذکر شود

۷-مدارک مربوط به حق تقدم که باید هزمان با تسلیم اظهارنامه یا حداکثر ظرف ۱۵ روز از آن تاریخ تسلیم شود

۸-رسید مربوط به پرداخت هزینه های قانونی

۹-مدارک نمایندگی در صورتی که تقاضا توسط نماینده قانونی به عمل آید .

بررسی اظهارنامه و ثبت اختراع

مرجع ثبت پس از دریافت اظهارنامه و ضمایم مربوط و احراز شرایط مقرر، آن را در دفتر ثبت وارد و بر روی هر یک از نسخ اظهارنامه تاریخ دریافت اظهارنامه شماره آن را قید نموده ونسخه دوم اظهارنامه را همراه با ضمائم که دارای همان مشخصات اصلی است بعد از امضاء و مهر و قید تاریخ وصول آن با تمام حروف، به عنوان رسید به متقاضی مسترد خواهد کرد.

رفع نقص در اظهارنامه ثبت اختراع

چنانچه اظهارنامه ثبت اختراع ناقص باشد ،مرجع ثبت از متقاضی دعوت خواهد کرد تا از تاریخ ابلاغ ظرف ۳۰ روز اصلاحات لازم را انجام دهد چنانچه در مهلت تعیین شده متقاضی ثبت اختراع، اقدام به اصلاح اظهارنامه نکند، اظهارنامه کان لم یکن خواهد شد. این مهلت برای اشخاص مقیم خارج از کشور ۶۰ روز است.

صدور گواهینامه ثبت اختراع

تصمیم مرجع ثبت مبنی بر اعطای گواهینامه اختراع کتبا به متقاضی اعلام شده و متقاضی می بایست ظرف مدت ۳۰ روز پس از از اعلام مهلت پرداخت هزینه های مربوط به ثبت اختراع و انتشار آگهی در روزنامه رسمی اقدام نماید، آگهی مزبور به امضاء رییس اداره ثبت اختراعات رسیده و برای انتشار و تسلیم روزنامه رسمی می شود.

پس از انتشار گواهینامه ثبت اختراع و تحویل سفته منتشر شده یا منعکس در سایت روزنامه رسمی به مرجع ثبت گواهینامه اختراع صادر و به متقاضی یا نماینده قانونی وی تسلیم خواهد شد.

چه افرادی می توانند اختراع خود را ثبت کنند؟

اولین و اصلی ترین حقی که میتوان به یک مخترع و سازنده اعطا کرد ، حق استفاده از مزایای اختراعی است که انجام داده است و استفاده از این مزایا محقق نمی شود مگر با ثبت اختراع.

پر واضح است که حق ثبت اختراع متعلق به کسی است که آن اختراع حاصل تلاش اوست . زمانی که فرد واحدی سازنده باشد مشکلی ایجاد نمی شود اما گاهی ممکن است اختراعی حاصل تلاش افرادی باشد که به صورت مشترک دست به ساخت می زنند. و البته در مواردی هم ممکن است چند نفر به طور همزمان اقدام به ساخت اختراعی کرده باشند در این مواقع اینکه گواهی ثبت به چه کسی تعلق دارد جای بحث دارد.

فرض اول :

در صورتی که دو یا چند شخص به طور مستقل از یکدیگر، اختراع واحدی کرده باشند با توجه به بند ج ماده ۵ قانون ثبت اختراعات طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب ۸۶ چنین بیان شده است .«هرگاه دو یا چند نفر مستقل از دیگری اختراع واحدی کرده باشند ،شخصی که اظهارنامه اختراع خود را زودتر تسلیم کرده و یا در صورت ادعای حق تقدم هرکدام بتوانند اثبات کنند که در تاریخ مقدم اظهارنامه خود را به صورت معتبر تسلیم کرده اند مشروط بر اینکه اظهارنامه مذکور مسترد یا رد نگردیده یا مسکوک گذاشته نشده باشد حق ثبت اختراع را خواهند داشت.»

با توجه به نص ماده تاریخ تسلیم اظهارنامه ملاک قرار گرفته است .فلذا عقل سلیم حکم می کند پس از اختراع ، برای ثبت فورا اقدام شود تا از چنین مواردی جلوگیری به عمل بیاید .چرا که گاهی افراد سود جو فکر و اندیشه مخترع را می دزدند و با تسلیم اظهارنامه در موعد نزدیک تر این حق را از آن خود می کنند.

فرض دوم :

بند ب ماده ۵ قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علائم تجاری بیان می دارد : «اگر افرادی به صورت مشترک اختراعی کرده باشند حقوق ناشی از اختراع مشترک به آنها تعلق می گیرد.»

این بند ماده ، فرض اشتراکی بودن اختراع را بررسی کرده است. بدین صورت که افرادی با یکدیگر دست به ساخت وسیله ای می زنند همچون افراد یک تیم رباتیک و … در چنین مواقعی حقوق ناشی از اختراع به کل تیم تعلق می گیرد و همه از آن منتفع می شوند.

و اما در کنار این بند ، ماده ۳۴ آئین نامه مصوب ۱۳۸۷ رئیس قوه قضاییه ، آئین نامه در مورد اختراع اشتراکی صحبت کرده است .و بیان کرده است که اگر افراد بخواهند می توانند تقاضا کنند که در گواهی صادره میزان سهم هریک تفکیک شود و در غیراینصورت حقوق فوق به صورت مساوی به همه افراد تعلق می گیرد.

فرض سوم :

بند ه ماده ۵ «در صورتی که اختراع ناشی از استخدام یا قرارداد باشد ، حقوق مادی آن متعلق به کارفرما خواهد مگر آنکه خلاف آن در قرارداد شرط شده باشد.» در این بند ماده به دو مورد اشاره کرده است که به توضیح هرکدام می پردازیم .اختراع ناشی از استخدام و اختراع ناشی از قرارداد.

شاید کمی عجیب به نظر برسد که چرا باید حقوق مادی اختراع ناشی از استخدام به کارفرما تعلق بگیرد . در پاسخ می توان اینگونه بیان کرد که از آنجایی که برای هر اختراعی هزینه و تسهیلاتی لازم است و هر فردی که این موارد را در دسترس ندارد و حال اگر کارفرمایی موارد سهولت کار را برای مستخدم خود فراهم کند به عبارتی او را در این امر یاری رسانده است .پس خیلی دور از ذهن نیست که حقوق مادی آن را تصاحب کند.

گاهی هم ممکن است کلا هدف از استخدام یا قراردادی که منعقد می شود پدید آوردن نرم افزاری باشد که در این صورت حقوق انحصاری ناشی از اختراع متعلق به کارفرماست. و گاهی ممکن است ساخت اختراع جزء موضوع قرارداد باشد که چون در قرارداد قید شده است پس متعلق به کارفرماست. اما فرض مخالف هم امکان پذیر است ، یعنی ممکن است اختراع ناشی از استخدام یا قرارداد باشد. اما در قراردادی که منعقد می شود بین مستخدم و کارفرما خلاف آن قید شود که در این صورت حقوق مادی به کارفرما تعلق نمی گیرد.

اگر شما نیز جزء هرکدام از دسته های فوق می باشید ، این را بدانید که شما هم محق در ثبت اختراع هستید. و می توانید پس از ثبت از مزایای آن منتفع شوید. در صورتی که بنا به دلایل دیگری ، خود را محق و یا دارای حقی در اختراع می دانید می توانید با ما در تماس باشید و ضمن مشاوره رایگان تلفنی از سایر خدمات موسسه که با کادری متخصص در حال فعالیت است بهره مند شوید.

موارد عدم احراز شرایط اختراع

نبودن شرایط اختراع
ناکافی بودن افشا اختراع
تقلب در ثبت اختراع
گسترش ناروای دامنه اختراع
ثبت اختراع با حیله و تقلب بنابر ماده ۱۸ قانون ثبت اختراع وطرحهای صنعتی و علامت تجاری مصوب ۶۱۳۸

نبودن شرایط اختراع :

در صورتی که موارد زیر رعایت نشود بنابر قانون حق ثبت اختراع قابل ابطال است :

وصف تازگی در اختراع وجود نداشته باشد .
شامل مفهوم اختراع نباشد.
اختراع کارایی صنعتی نداشته باشد .
از جمله مواردی باشد که امکان ثبت اختراع در انها نیست .

ناکافی بودن افشا اختراع:

در صورتی می توان برای دارنده اختراع گواهی نامه ثبت اختراع صادر کردکه وی اطلاعات شفاف و دقیقی درباره ی اختراع و وضعیت فنی ان افشا کرده باشد حال اگر اختراعی عاری از این اوصاف باشد حق انحصاری به مخترع ان تعلق نخواهد گرفت .

کارشناس موضوع در این شرایط نمی تواند وضعیت فنی حاصل بر اختراع را احراز کند.

تقلب در ثبت اختراع:

در صورتی که دارنده فعلی گواهی نامه ثبت اختراع از راه حیله و تقلب به دست اورده باشد از قبیل سرقت و جعل دادگاه صلاحیت دار رای به ابطال ان صادر خواهد کرد.

گسترش ناروای دامنه اختراع:

زمانی که موضوع اختراع بر مبنا یک اظهار نامه صادر شود وحال دامنه گسترش ان فراتر از دامنه اصلی رود در این حال گواهی نامه ثبت اختراع قابل ابطال خواهد بود به این دلیل که ازادی معاملات و امنیت اشخاص ثالث به خطر خواهد افتاد.

تعریف مفهوم اختراع با توجه به قانون ثبت اختراع وطرحهای صنعتی و علامت تجاری مصوب ۱۳۸۶:

ماده ۱: اختراع نتیجه فکر فرد یا افراد است که برای اولین بار فرآیند یا فرآوردهای خاص را ارایه میکند و مشکلی را دریک حرفه، فن، فناوری، صنعت و مانند آنها حل می نماید.

تعریف مفهوم با توجه به ماده دو قانون ثبت اختراع وطرحهای صنعتی و علامت تجاری مصوب ۱۳۸۶:

اختراعی قابل ثبت است که حاوی ابتکار جدید و دارای کاربرد صنعتی باشد. ابتکار جدید عبارت است از آنچه که در فن یا صنعت قبلی وجود نداشته و برای دارنده مهارت عادی در فن مذکور معلوم و آشکار نباشد و از نظر صنعتی، اختراعی کاربردی محسوب میشود که در رشتهای از صنعت قابل ساخت یا استفاده باشد. مراد از صنعت، معنای گسترده آن است و شامل مواردی نظیر صنایعدستی، کشاورزی، ماهیگیری و خدمات نیز می شود.

با توجه به ماده ۴ قانون ثبت اختراع وطرحهای صنعتی و علامت تجاری مصوب ۱۳۸۶ موارد زیر از حیطه حمایت از اختراع خارج است :

۱- کشفیات، نظریههای علمی، روشهای ریاضی و آثار هنری

۲- طرحها و قواعد یا روشهای انجام کار تجاری و سایر فعالیتهای ذهنی و اجتماعی

۳- روشهای تشخیص و معالجه بیماریهای انسان یا حیوان. این بند شامل فرآوردههای منطبق با تعریف اختراع و مورد استفاده در روشهای مزبور نمی شود

۴- منابع ژنتیک و اجزاء ژنتیک تشکیلدهنده آنها و همچنین فرآیندهای بیولوژیک تولید آنها

۵- آنچه قبلاً در فنون و صنایع پیشبینی شده باشد. فن یا صنعت قبلی عبارت است از هر چیزی که در نقطهای از جهان ازطریق انتشار کتبی یا شفاهی یا ازطریق استفاده عملی و یا هرطریق دیگر، قبل از تقاضا و یا درموارد حق تقدم ناشی از اظهارنامه ثبت اختراع، افشاء شده باشد. درصورتی که افشاء اختراع ظرف مدت شش ماه قبل از تاریخ تقاضا یا در موارد مقتضی قبل از تاریخ حق تقدم اختراع صورت گرفته باشد، مانع ثبت نخواهد بود.

۶- اختراعاتی که بهرهبرداری از آنها خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی و اخلاق حسنه باشد.

۷- ثبت اختراع با حیله و تقلب بنابر ماده ۱۸ قانون ثبت اختراع وطرحهای صنعتی و علامت تجاری مصوب ۶۱۳۸

۸- هر ذینفع میتواند ابطال گواهینامه اختراعی را از دادگاه درخواست نماید. درصورتی که ذینفع ثابت کند یکی از شرایط مندرج در مواد (۱) ،(۲) ،(۴ (و صدر ماده (۶ (و بند (ج) آن رعایت نشده است یا این که مالک اختراع، مخترع یا قایم مقام قانونی او نیست، حکم ابطال گواهینامه اختراع صادر میشود. هر گواهینامه اختراع یا ادعا یا بخشی از ادعاهای مربوط که باطل شده است، از تاریخ ثبت اختراع باطل تلقی میشود. رأی نهایی دادگاه به اداره مالکیت صنعتی ابلاغ میگردد و اداره مزبور آن را ثبت و پس از دریافت هزینه، آگهی مربوط به آن را دراولین فرصت ممکن منتشر میکند.

ابطال گواهینامه ثبت اختراع

عدم رعایت شرایط قانونی تعیین شده توسط مخترع سبب ابطال گواهینامه ثبت اختراع می گردد. از سوی دیگر چنانچه اشخاص ثالث اقدام به نقض حقوق مخترع نمایند، مخترع می تواند از مرجع صالح ابطال گواهینامه اختراع را درخواست نمایند.

موارد ابطال گواهینامه ثبت اختراع

۱-اختراع ثبت شده جدیدو حاوی ابتکار جدید و دارای کاربرد صنعتی نباشد. ابتکار جدید عبارت است از آنچه که در فن یا صنعت قبلی وجود نداشته و برای دارنده مهارت عادی در فن مذکور معلوم و آشکار نباشد و از نظر صنعتی‌، اختراعی کاربردی محسوب می‌شود که در رشته‌ای از صنعت قابل ساخت یا استفاده باشد. مراد ازصنعت‌، معنای گسترده آن است و شامل مواردی نظیر صنایع‌دستی‌، کشاورزی‌، ماهیگیری و خدمات نیز می‌شود.

۲-اختراع ثبت شده از جمله اختراعاتی بوده است که از حیطه حمایت از اختراع خارج است. موارد زیر از حیطه حمایت از اختراع خارج است‌:

‎‎‎ الف – کشفیات‌، نظریه‌های علمی‌، روشهای ریاضی و آثار هنری

ب – طرحها و قواعد یا روشهای انجام کار تجاری و سایر فعالیتهای ذهنی واجتماعی‌

ج – روشهای تشخیص و معالجه بیماریهای انسان یا حیوان‌. (این بند شامل فرآورده‌های منطبق با تعریف اختراع مورد استفاده در روشهای مزبور نمی‌شود.)

‎‎‎ د – منابع ژنتیک و اجزاء ژنتیک تشکیل دهنده آنها و همچنین فرآیندهای بیولوژیک تولید آنها

‎‎‎ هـ – آنچه قبلاً در فنون و صنایع پیش‌بینی شده باشد.

۳-صاحب ورقه اختراع، مخترع یا قائم مقام قانونی او نیست.

۴-اختراع برای اولین بار فرآیند یا فرآورده ای خاص را ارائه نکرده و مشکلی را در یک حرفه، فن، فناوری، صنعت و مانند آن حل نکند.

خواهان دعوای ابطال گواهینامه ثبت اختراع

هر شخصی که تقاضای ثبت گواهینامه ثبت اختراع را به اداره مالکیت صنعتی تقدیم نموده یا اختراع به نام او ثبت گشته است می تواند خواهان دعوای ابطال گواهینامه ثبت اختراع قرار گرفته و بر علیه نقض کننده دعوای ابطال گواهینامه ثبت اختراع را مطرح نماید.

نحوه طرح دعوای ابطال گواهینامه ثبت اختراع

خواهان می تواند با مراجعه به مرجع صالح دادخواست ابطال گواهینامه ثبت اختراع را به طرفیت خوانده مطرح نماید. ذی نفع می بایست دادخواست ابطال را همراه مدارک ذیل تسلیم دادگاه نماید:

۱-اصل یا رونوشت مصدق کلیه اسناد و مدارک مثبت ادعای ابطال

۲-رسید مربوط به پرداخت ودیعه تسلیم دادخواست ابطال به دادگاه

۳-وکالت نامه، در صورتی که دادخواست توسط وکیل تسلیم شود

مطالبه خسارت در دعوای ابطال گواهینامه ثبت اختراع

چنانچه به سبب اقدامات خوانده به حیثیت، اعتبارات و موقعیت دارنده ورقه اختراع ضرر و زیان وارد گردد، وی مسئول جبران خسارت است، در صورت اثبات ادعای خواهان در مرجع صالح، دادگاه میزان خسارت را با جلب نظر کارشناس تعیین می نماید.

کارشناسی در دعوای مطالبه خسارت ابطال گواهینامه ثبت اختراع

مرجع صالح می تواند به درخواست دارنده ورقه اختراع جهت تعیین میزان خسارت وارده، قرار ارجاع امر به کارشناسی صادر نماید. طبق ماده ۲۶۰ قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه عمومی و انقلاب در امور مدنی پس از صدور قرار کارشناسی و انتخاب کارشناس و پرداخت دستمزد، دادگاه به کارشناس اخطار می کند ظرف مهلت تعیین شده در قرار کارشناسی نظر خود را تقدیم نماید. وصول نظر کارشناس به طرفین ابلاغ خواهد شد.

اعتراض به نظر کارشناس

طرفین می توانند ظرف یک هفته از تاریخ ابلاغ به دفتر دادگاه مراجعه کرده و با ملاحظه نظر کارشناس چنانچه مطلبی دارند، نفیا یا اثباتا به صورت کتبی اظهار نمایند.

درخواست دستور موقت در دعوای ابطال گواهینامه ثبت اختراع

خواهان می تواند ضمن ابطال گواهینامه ثبت اختراع، تقاضای دستور موقت نماید. خواهان مکلف است جهت جبران خسارت احتمالی که ممکن است از دستور موقت حاصل گردد، تامین مناسبی را به دادگاه بسپارد، درخواست دستور موقت مستلزم پرداخت هزینه دادرسی دعاوی غیر مالی است.

اعتراض به دستور موقت

طبق ماده ۳۲۵ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب، قبول یا رد درخواست دستور موقت قابل اعتراض و تجدیدنظر و فرجام نیست، لکن متقاضی می تواند ضمن تقاضای تجدیدنظر به اصل رای نسبت به آن نیز اعتراض نماید، ولی در هر حال قبول یا رد درخواست موقت قابل رسیدگی فرجامی نیست.

مرجع صالح جهت طرح دعوای ابطال گواهینامه ثبت اختراع

رسیدگی به دعوای ابطال گواهینامه ثبت اختراع در صلاحیت شعبه یا شعب خاصی از دادگاه عمومی تهران است.

تجدیدنظر خواهی از دعوای ابطال گواهی نامه ثبت اختراع

تجدیدنظر خواه می تواند ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ رای بدوی با مراجعه به شعب تجدیدنظر اعتراض خود را تسلیم نماید.

نحوه اجرای حکم

هر گاه علامت تجاری باطل گردد، از تاریخ ثبت باطل تلقی گردیده، رای نهایی دادگاه به مرجع ثبت ابلاغ می گردد و مرجع مذکور آن ثبت و به هزینه محکوم له، آگهی مربوط به آن را در اولین فرصت ممکن در روزنامه رسمی منتشر می کند.

حق اختراع و حقوق ناشی از ثبت اختراع

حق اختراع چیست ؟

از جمله حقوقی که کم تر در مباحث حقوقی مورد کنکاش قرار گرفته است بحث حمایت از طرح های صنعتی ، اختراعات ، و علائم تجاری است . البته در حال حاضر با توجه به رشد تکنولوژی و ضرورت های جامعه نیاز به بحث و بررسی و حمایت های قانون بیشتری احساس می شود.یکی از حقوقی که در گذشته مورد توجه نبود اما امروزه جای بحث و بررسی فراوانی دارد ، حق اختراع است.

اختراع در لغت به معنای آفریدن ، از نو ساختن ، ایجاد کردن ، خلق کردن و … آمده است . و در معنای اصطلاحی بدین گونه تعبیر می شود که ایده و فکر کسی است که راه حل علمی برای یک مشکل مشخص در زمینه تکنولوژی را ارائه می دهد.

در قانون ثبت علائم و اختراعات ایران مصوب ۱۳۱۰ صراحتا از حق اختراع تعریفی ارائه نشده بود و به شدت نیاز به یک تعریف جامع و کامل در قانون احساس می شد . و در نهایت قانون گذار در ماده ۱۰ قانون ثبت طرح های صنعتی ، اختراعات و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶ تعریف حق اختراع را اینگونه بیان کرده است :

«اختراع نتیجه فکر فرد یا افراد است که برای اولین بار فرآیند یا فرآورده ای خاص را ارائه می کنند و مشکلی را در یک حرفه ، فن ، فناوری صنعت و مانند آن ها حل می نماید. »

حق اختراع از منظر وکیل پایه یک دادگستری:

همان طور که از ماده هم مبرهن است ماده مذکور را با امعان نظر از وکیل پایه یک دادگستری تفسیر می کنیم. اختراع حاصل فکر و اندیشه فرد است ، بدین سان که مخترع در وهله اول کمبود یک وسیله را در صنعت حرفه و … کشف می کند و سپس برای حل مشکل ، دست به اقدام می زند و وسیله ای را خلق می کند که در صنعت ، حرفه و … مورد نظر کاربرد داشته باشد.

نکته دیگری که ماده بر روی آن تاکید داشته است حل مشکل است . که می توان آن را اینگونه تعبیر کرد که خلق وسیله منظور باید بتواند کاربردی باشد و مشکلی را مرتفع کند و اگر اینگونه نباشد عنوان اختراع صدق نمی کند و دقیقا این مورد فرق بین اختراع و طرح صنعتی است. چرا که در طرح صنعتی کاربردی بودن اهمیتی ندارد و صرف تغییراتی در ظاهر یک کالا آن را به یک طرح صنعتی تبدیل می کند اما در مورد اختراع چنین نیست و حتما بایدکاربردی باشد و حل مشکل کند.

وکیل دادگستری اضافه می کند : و اما مورد دیگری که در ماده به آن اشاره شده است ، این است که وسیله مزبور باید بتواند در صنعت مشکلی را مرتفع کند . واژه صنعت در این ماده به صورت عام به کار رفته است و منحصر به صنعت به صورت صرف نیست بلکه شامل کلیه رشته های صنعتی از جمله بازرگانی ، کشاورزی ،استخراجی و … هم می شود.

تا به اینجای بحث دریافتیم که اگر وسیله ای که خلق می شود دارای ویژگی های فوق باشد می توان عنوان اختراع را به آن بار کرد .در غیر اینصورت نمی توان به آن عنوان اختراع داد و حقوق مخترع بر فرد تعلق نمی گیرد.

وکیل دادگستری در ادامه اظهارات خود به گواهینامه ثبت اختراع اشاره می کند و آن را از اصلی ترین حقوق مخترع می داند.

وی ادامه می دهد:پس از اینکه فردی وسیله ای را می سازد و شرایط مندرج در ماده ۱ قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علائم تجاری در وسیله وی موجود باشد باید جهت ثبت وسیله مزبور اقدام کند تا بتواند از حقوق انحصاری که در قانون برای او در نظر گرفته شده است استفاده کند. و این امر مستلزم اخذ گواهینامه از اداره مالکیت صنعتی است .

قانون گذار در ماده ۳قانون فوق الذکر هم حمایت خود را منوط به اخذ گواهینامه مزبورکرده است .و پس از اخذ گواهینامه مزبور مخترع می تواند از حقوق انحصاری خود بهره مند گردد و دیگران را از ساخت ، استفاده ،عرضه برای فروش،فروش یا واردات و … در مورد کالای خود منع کند .و استفاده از هر کدام از اقدامات بالا با اجازه مخترع امکان پذیر است و این حق را هیچ کس نمی تواند از وی سلب کند.

ـ گاها دیده می شود که برخی از واژه های مشابه در کنار اختراع استعمال می شوند و مترادف اختراع قلمداد می گردند ، در حالیکه با کمی بررسی به تفاوت های بارز آن ها پی می بریم.

ـ از جمله این واژه ها می توان به واژه اکتشاف اشاره کرد که در کنار اختراع استعمال می شود. در حقیقت این دو واژه تفاوت اساسی با همدیگر دارند . اختراع از ساخت یک وسیله برای اولین بار سخن می گوید اما اکتشاف از قبل موجود بوده است که در زمان خاصی شناسایی شده است اما اختراع از قبل موجود نبوده است و خلق شده است .

ـاختراع و طرح های صنعتی هم با هم تفاوت هایی دارند. در هردو چه اختراع و چه طرح صنعتی اگر چه برای اولین بار ساخته می شوند اما کاربردی بودن در اختراع اهمیت دارد و اگر اختراعی کاربردی نباشد قانون از آن حمایت نمی کند در حالیکه در طرح صنعتی چنین موردی اهمیت ندارد و حتی اگر طرحی کاربردی هم نباشد مورد حمایت این قانون قرار می گیرد.

ـ اختراع با نوآوری هم متفاوت است ، در حقیقت می توان چنین گفت که نوآوری ، تجاری کردن موفقیت آمیز یک اختراع برای بازار فروش بهتر و استفاده بهتر از آن است . در حقیقت برای اینکه بتوان یک کالا را بهتر عرضه کرد و بهبود ساخت ، به نوآوری نیاز است.

و اما یکی از مواردی که گاها اشتباه گرفته می شود و جای بحث دارد در مورد حق اختراع و حق مولف است . به عبارت دیگر می توان اینگونه گفت که وقتی فردی وسیله ای را خلق می کند و گواهی ثبت به نام او می خورد فرد دیگری اجازه ندارد که برای همان وسیله گواهی ثبت اخذ کند. اما در حق مولف هرگاه فردی اقدام به نوشتن یک اثر می کند این حق اوست . اگر فرد دیگری بعدها اثری کامل تر ارائه کند ، حق پدیدآورنده اول را نقض نمی کند و حق هردو پابرجاست .و در تفاوت حق اختراع و حق مولفان می توان اینگونه گفت که حق اختراع مفهومی گسترده تر دارد و با منع بیشتری افراد را رو به رو می کند.

حقوق ناشی از ثبت اختراع

اصولا مخترع برای ثبت اختراع، متحمل پرداخت هزینه های بالایی برای تحقیق می گردد، قانونگذار به دلیل آن که انگیزه تحقیق و نوآوری مخترع از بین نرود، قوانینی را در جهت حمایت مخترع تدوین نموده است. حقوق ناشی از ثبت اختراع از جنبه مادی و معنوی برخوردار است.

حقوق مادی ناشی از ثبت اختراع

با ثبت اختراع، مخترع مورد حمایت قانون قرار گرفته و اشخاص ثالث بدون اذن مخترع حق بهره برداری و استفاده از اختراع را ندارد. در ذیل مصادیق حقوق مادی ناشی از ثبت اختراع را مورد بررسی قرار می دهیم.

۱-تولید و تکثیر:

تولید و تکثیر اختراع از اولین حقوق مخترع محسوب می گردد و اشخاص بدون اذن از سوی مخترع حق تولید و تکثیر کالای اختراعی را ندارند و چنانچه بدون اذن دارنده ورقه اختراع اقدام به تولید و تکثیر اختراعی نماید. ناقض حق مخترع تلقی می گردد و از سوی مخترع قابل تعقیب می باشد.

۲-عرضه برای فروش :

از جمله حقوق انحصاری دارنده ورقه اختراع، فروش و عرضه برای فروش کالای اختراعی است، بنابراین اشخاص بدون اذن از سوی مخترع نمی توانند اقدام به فروش یا عرضه برای فروش کالای اختراعی نمایند.

۳-واردات:

یکی دیگر از حقوقی که قانون گذار برای دارنده ورقه اختراع به رسمیت شناخته است در خصوص واردات کالای اختراعی می باشد. در پاره ای از موارد متجاوزین اقدام به تولید و تکثیر کالای اختراعی در خارج از کشور می نمایند و از این طریق قصد واردات کالا به کشور را دارند. قانون گذار در جهت جلوگیری از این قبیل اقدامات، تنها به مخترع اذن واردات کالای اختراعی را اعطاء نموده است، اشخاص ثالث تنها با اجازه مالک حق واردات کالای اختراعی را می توانند کسب نمایند.

۴-ذخیره و نگهداری:

مخترع می تواند کالای اختراعی یا کالایی که مستقیما از اختراع فرآیندی به دست آمده به قصد عرضه برای فروش و فروش، ذخیره نماید. چنانچه اشخاص ثالث بدون اذن از سوی مالک اقدام به ذخیره و نگهرداری کالای اختراعی نماید، ناقض حقوق مخترع محسوب گردیده و قابل تعقیب می باشد.

۵-استفاده :

قانون گذار استفاده از کالای اختراعی یا کالایی که مستقیما از اختراع فرآیندی به دست می آید را از جمله حقوق انحصاری مخترع می داند و اشخاص ثالث بدون اذن از سوی مخترع نمی توانند مبادرت به استفاده از کالای اختراعی یا کالایی که مستقیما از اختراع فرآیندی به دست می آید، استفاده نمایند.

۶-صادرات:

صادرات کالای اختراعی یکی دیگر از حقوق انحصاری مخترع می باشد و اشخاص بدون اذن مخترع نمی توانند مبادرت به صادرات کالای اختراعی نمایند. چنانچه مخترع قصد صادرات کالای اختراعی را داشته باشد، موظف به رعایت قوانین و مقررات صادرات کشور می باشد.

حمایت مادی از مخترع در موافقت نامه تریپس

طبق ماده ۲۸ موافقت نامه تریپس، ثبت اختراع به مالک آن حقوق زیر را اعطا خواهد کرد:

الف) در مواردی که موضوع ثبت یک محصول است، چنانچه اشخاص ثالث بدون موافقت مالک اقدام به ساخت، استفاده، عرضه برای فروش، فروش یا وارد کردن این محصول برای مقاصد یاد شده کرده باشد، از اقدامات آنها جلوگیری به عمل می آید.

ب)در مواردی که موضوع ثبت یک فرآیند است، چنانچه اشخاص ثالث بدون موافقت مالک اقدام به استفاده از فرآیند کرده باشند، از این اقدام و همچنین استفاده، عرضه برای فروش، فروش یا وارد کردن دست کم محصولی که مستقیما از این فرآیند برای مقاصد یاد شده به دست می آید، جلوگیری به عمل آورد.

استثنائات حقوق مادی

قانون گذار در راستای حمایت از منافع عمومی در پاره ای از موارد اقدام به محدود کردن حقوق مادی مخترع نموده است. در ذیل به بررسی محدودیت های قانونی می پردازیم.

۱-خاتمه استفاده از حقوق:

چنانچه کالای اختراعی توسط مخترع یا با رضایت او در بازار عرضه شود، دارنده ورقه اختراع نمی تواند پس از عرضه علیه متجاوز طرح دعوای نقض حق برای جلوگیری از فروش بعدی، واردات یا استفاده از کالا را در مرجع صالح اقامه نماید.

۲-گواهی اختراع و حمل و نقل بین المللی:

طبق شق ۲ بند ج ماده ۱۵ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، استفاده از وسایل موضوع اختراع در هواپیما، وسایل نقلیه زمینی، کشتی های سایر کشورها که به طور موقت یا تصادفا وارد حریم هوایی، مرزهای زمینی یا آب های کشوری می شوند، مجاز است و حقوق ناشی از گواهینامه اختراع شامل آن نمی شود.

۳-بهره برداری با اهداف آزمایشی:

چنانچه شخصی بخواهد از کالای اختراعی به منظور اهداف علمی، آموزشی بهره مند گردد ناقض حقوق مخترع شناخته نشده و قابل تعقیب نمی باشد.

۴-استفاده مقدم:

به موجب شق ۴ بند ج ماده ۱۵ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، بهره برداری توسط هر شخصی که با حسن نیت قبل از تقاضای ثبت اختراع یا در مواقعی که حق تقدم تقاضا شده است، قبل از تاریخ تقاضای حق تقدم همان اختراع، از اختراع استفاده می کرده یا اقدامات جدی و موثری جهت آماده شدن برای استفاده آن در ایران به عمل می آورده است، مشمول حقوق ناشی از گواهینامه اختراع نمی شود.

۵-پروانه های اجباری:

بر اساس ماده ۱۷ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، در پاره ای از موارد دولت یا شخص مجاز از طرف آن، می تواند بدون اذن از صاحب حق اختراع از محصول اختراعی یا وسیله و روش ثبت شده استفاده نمایند.

طبق بند یک ماده فوق الذکر، چنانچه وزیر یا بالاترین مقام دستگاه های ذی ربط تشخیص دهد منافع عمومی مانند امنیت ملی، تغذیه، بهداشت یا توسعه سایر بخش های حیاتی اقتصادی کشور اقتضا می کند که دولت یا شخص ثالث از اختراع بهره برداری نماید و یا بهره برداری از سوی مالک یا شخص مجاز از سوی او مغایر با رقابت آزاد باشد و مقام مذکور تشخیص دهد بهره برداری از موضوع رافع مشکل می باشد، موضوع در کمیسیون ماده ۱۷۰ آئین نامه اجرایی قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری بررسی می گردد تا نسبت به صدور پروانه اقدام گردد.

حقوق معنوی ناشی از ثبت اختراع

ذکر نام مخترع در ورقه ثبت اختراع از جمله حقوق معنوی مخترع می باشد، طبق بند ((و)) ماده ۵ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، نام مخترع می بایست در گواهینامه ثبت اختراع ذکر گردد مگر اینکه مخترع کتبا از اداره مالکیت صنعتی درخواست کند که نامش ذکر نشود. هرگونه اظهار یا تعهد مخترع مبنی بر اینکه نام شخص دیگری به عنوان مخترع ذکر گردد، فاقد اثر قانونی است.

وظایف و تکالیف مخترع

مخترع برای آنکه بتواند از ساز و کارهای حمایتی بهره مند گردد، می بایست وظایف و تکالیفی که قانون گذار برای او تعیین نموده است را انجام دهد. وظایف و تکالیف دارنده ورقه اختراع به شرح ذیل می باشد.

الف) افشای اختراع به طور روشن و کامل

ب) در اختیار گذاشتن اطلاعات مربوط به اظهارنامه های خارجی و اختراعات

ج) ساخت یا استفاده از اختراع در مهلت مقرر قانونی

د) پرداخت هزینه به اداره ثبت اختراع

تفاوت حقوق مادی و معنوی

۱-حقوق معنوی بر خلاف حقوق مادی قابل انتقال نمی باشد.

۲-صاحب حق معنوی همیشه مخترع می باشد در حالی که دارنده حقوق مادی می تواند شخصی غیر از مخترع باشد

۳-مدت حمایت از حقوق مادی مخترع بیست سال می باشد در حالی که حقوق معنوی مخترع حقی دائمی و زوال ناپذیر است.

انتقال حق ثبت و بهره برداری از اختراع

انتقال حق اختراع

یکی از حقوقی که قانون گذار برای مخترع به رسمیت شناخته است، انتقال حق اختراع است. مطابق قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری دارنده حق اختراع می تواند به هر طریقی که بخواهد کلا یا جزئا حق اختراع را به دیگری واگذار نماید.

انتقال مالکیت حق اختراع

مالک حق اختراع می تواند کلیه حقوقی که به موجب ورقه اختراع کسب نموده است را به اشخاص ثالث واگذار نماید. طبق ماده ۴۸ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶، درخواست مالک حق اختراع مبنی بر تغییر مالکیت اختراع یا حق مالکیت ناشی از تسلیم اظهارنامه مربوط، می بایست به صورت کتبی به اداره مالکیت صنعتی تسلیم گردد و هر نوع انتقال گواهی نامه اختراع می بایست در مرجع ثبت به ثبت برسد.

مدارک لازم برای ثبت انتقال حق مالکیت

درخواست کتبی برای ثبت انتقال باید همراه با مدارک ذیل تسلیم اداره مالکیت صنعتی گردد.

۱-اصل گواهی نامه اختراع

۲-مدرک قانونی که دلالت بر انتقال نماید

۳-مدارک نمایندگی قانونی در صورت وجود

۴-رسید مربوط به پرداخت هزینه ها

انتشار آگهی تغییر مالکیت

مالک حق اختراع می بایست تغییر مالکیت را در روزنامه رسمی منتشر نماید، در آگهی تغییر مالکیت ذکر موارد ذیل ضروری می باشد:

۱-عنوان اختراع با ذکر طبقه بندی مربوط

۲-تاریخ ثبت انتقال

۳-شماره ثبت اختراع در ایران

۴-اسم، اقامتگاه و تابعیت مالکان قدیم و جدید

۵-اسم و نشانی نماینده قانونی مالک جدید در ایران در صورت وجود

انتقال حق بهره برداری

مالک حق اختراع می تواند به جای انتقال مالکیت اختراع ثبت شده به دیگری، اجازه استفاده یا بهره برداری از اختراع ثبت را کلا یا جزئا به دیگری انتقال دهد. دارنده ورقه اختراع می تواند مبلغ اجازه بهره برداری از اختراع را به یکباره و یا به صورت اقساط از منتقل الیه دریافت نماید.

حقوق و تکالیف انتقال گیرنده در قرارداد اجازه بهره برداری

انتقال گیرنده می تواند از حقوق انحصاری که قانون گذار برای اختراع ثبت شده در نظر گرفته است استفاده نماید. طرفین می توانند ضمن انعقاد قرارداد بهره برداری، محدودیت هایی را برای انتقال گیرنده ذکر نمایند:

۱-طرفین می توانند توافق نمایند که منتقل الیه حق فروش، ساخت، استفاده و …. نداشته باشد.

۲-حق استفاده از اختراع را محدود نمایند و توافق نمایند منتقل الیه کمتر از مدت اعتبار تعیین شده توسط قانون حق استفاده از اختراع را داشته باشد.

۳-ممکن است طرفین توافق نمایند، منتقل الیه حق استفاده از اختراع را در همه جای کشور نداشته و تنها در برخی از نقاط کشور بتواند نسبت به بهره برداری از حق اختراع اقدام نماید.

۴-طرفین قرارداد می توانند توافق نمایند تا منتقل الیه حق استفاده از اختراع ثبت شده را در زمینه و حوزه خاص داشته باشد.

حقوق و تکالیف انتقال دهنده قرارداد بهره برداری

حقوق و تکالیف انتقال دهنده قرارداد بهره برداری با توجه به نوع قرارداد متفاوت است، در ذیل انواع قرارداد بهره برداری را بررسی می نماییم:

۱-استفاده غیر انحصاری:

چنانچه قرارداد بهره برداری به صورت غیر انحصاری باشد، مالک اختراع می تواند اجازه بهره برداری از اختراع ثبت شده را به اشخاص متعدد اجازه و خودش از اختراع ثبت شده استفاده نماید.

۲-اجازه بهره برداری انحصاری:

در صورتی که قرارداد بهره برداری از نوع انحصاری باشد، تنها منتقل الیه حق بهره برداری از اختراع ثبت شده را دارد و مالک حق اختراع و سایر اشخاص نمی توانند از اختراع استفاده نمایند.

۳-اجازه بهره برداری انفرادی:

در این نوع از قرارداد، تنها منتقل الیه و مالک اختراع، اجازه بهره برداری از اختراع ثبت شده را دارند و مالک نمی تواند اجازه بهره برداری را به شخص دیگری واگذار نماید.

۴-اجازه بهره برداری نسبتا انحصاری:

قرارداد اجازه بهره برداری نسبتا انحصاری، قراردادی است که برخی از حقوق ناشی از اختراع ثبت شده به صورت انحصاری و برخی به صورت غیر انحصاری و انفرادی به دیگری تفویض شده است.

ثبت مجوز بهره برداری

دارنده ورقه اختراع می بایست مجوز بهره برداری را در اداره مالکیت صنعتی ثبت نماید. درخواست ثبت مجوز بهره برداری باید مشتمل بر مدارک ذیل باشد:

۱-نسخه ای از مجوز بهره برداری که حاوی امضاء گواهی شده طرفین باشد

۲-اصل گواهی اختراع

۳-مدارک نمایندگی قانونی در صورت وجود

۴-رسید مربوط به پرداخت هزینه ها

موارد عدم ثبت مجوز بهره برداری از حق اختراع

طبق ماده ۵۲ آیین نامه ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، در موارد زیر مرجع ثبت از ثبت مجوز بهره برداری خودداری کرده و مراتب را به اطلاع متقاضی می رساند:

۱-درخواست مربوط به اختراعی باشد که قبلا در مورد آن مجوز بهره برداری انحصاری به ثبت رسیده است.

۲-اختراع مورد اعتراض واقع شده و اعتبار آن در حال بررسی در مرجع قضایی باشد.

۳-هزینه سالانه گواهی نامه اختراع پرداخت نشده باشد.

انتشار آگهی مجوز بهره برداری از حق اختراع

چنانچه مانعی برای ثبت مجوز بهره برداری از اختراع وجود نداشته باشد، مرجع ثبت مجوز مربوط را به صورت محرمانه حقظ و مراتب را در روزنامه رسمی منتشر می کند این آگهی مشتمل بر موارد ذیل می باشد:

۱-اسامی مالک و بهره بردار

۲-عنوان اختراع

۳-تاریخ و شماره ثبت اختراع

۴-مدت بهره برداری

۵-انحصاری یا غیر انحصاری بودن آن

انتقال قهری حق اختراع

با فوت دارنده ورقه اختراع، حقوق مادی اختراع به طرف او منتقل می گردد، طبق ماده ۵۴ آیین نامه ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، در صورت فوت مالک گواهی نامه اختراع و باقی ماندن مدت اعتبار اختراع، مرجع ثبت به درخواست وراث یا احراز وراث نام ورثه یا وراث را به عنوان مالک در گواهینامه اختراع قید و مراتب را با ذکر میزان سهم در دفتر ثبت اختراعات ثبت خواهد کرد.

انتقال حق بهره برداری از اختراع

دارنده گواهی نامه ثبت اختراع در صورتی که تمایل داشته باشد می تواند اجازه بهره برداری از اختراع خود را در اختیار دیگری قرار دهد بدون اینکه مالکیت آن را انتقال داده باشد. انتقال حق بهره برداری برای مدت مشخص و معین و به صورت قراردادی است که بین مخترع و دیگری بسته می شود. و به موجب این قرارداد مخترع ، دیگری را مجاز می کند که برای مدت مشخص از اختراع او بهره برداری کند و سود مخترع را هم پرداخت کند .این امر به مخترع این امکان را می دهد که از این طریق بتواند درآمد خوبی را هم از آن خود کند، مخصوصا در زمانی که مخترع قدرت تبلیغ و بهره برداری از کالای خود را به هر طریقی نداشته باشد.

انتقال حق بهره برداری باید در قرارداد قید شود و این قرارداد باید به صورت کامل و دقیق تدوین شود تا حقوق مخترع ضایع نگردد .فلذا بهتر است در انعقاد اینگونه قراردادها که حتی کلمه ای می تواند با اهمیت باشد حتما از وکلای دادگستری صاحب تجربه مدد گرفت و قرارداد را منعقد کرد.

چرا که موارد بی شماری در قرارداد باید لحاظ شود از جمله حق امتیاز که این حق امتیاز می تواند در برابر فروش هر واحد یا بر اساس فروش خالص و … باشد.

در برخی موارد هم نرخ معینی در برخی از صنایع خاص وجود دارد که می توان به آن ها مراجعه نمود.

همچنین در قراردادهای منعقده بین صاحب گواهینامه حق اختراع و دیگری باید همه مولفه ها و شرایط همچون مدت اجازه ، محل ، زمان ، طریقه بهره برداری و … لحاظ شود تا اینگونه از هرگونه اختلافی در آینده جلوگیری شود.و این موارد در مواقعی که انتقال دهنده یا انتقال گیرنده خارجی باشد بیشتر نمود پیدا می کند.

و نکته قابل توجه دیگر این است که گاهی به موجب قرارداد از فردی که حق بهره برداری را خواستار است حقوقی را می گیرند و به عبارت دیگر می توان گفت میزان بهره برداری را به وضوح روشن می کنند.

با توجه به قراردادی که با متقاضی حق بهره برداری منعقد می شود، نوع بهره برداری می تواند به اشکال مختلفی باشد. که این اشکال را با امعان نظر از وکیل با تجربه در انعقاد چنین قراردادهایی توضیح می دهیم.

وکیل دادگستری بیان می دارد : اجازه بهره برداری از حق اختراع می تواند به صورت استفاده غیرانحصاری باشد. یعنی بدین صورت که مخترع حق استفاده را به افراد متعددی اعطا کند وهمه آن ها بتوانند استفاده کنند و خود مخترع نیز بتوانند از اختراع خود حتی در زمان انتقال بهره برداری کند.

وکیل حاضر ادامه می دهد: و مورد دیگری که در ارجاعات به وفور با آن ها برخورد می کنیم ، اجازه بهره برداری به صورت انحصاری است .که در این صورت اجازه بهره برداری فقط به فرد خاصی داده می شود و دیگر حتی خود مخترع هم نمی تواند از آن استفاده کند.

و اما مورد دیگری که گاها با مورد دوم اشتباه گرفته می شود اجازه استفاده انفرادی است . این نوع واگذاری هم همچون موردی است که اجازه انحصاری است و فقط متقاضی می تواند از حق مزبور استفاده کند اما برخلاف مورد اول که مخترع دیگر مجاز به استفاده نبود در اجازه استفاده انفرادی ، مخترع هم چنان مجاز به استفاده می باشد.

وکیل پایه یک دادگستری کلام خود را اینگونه خاتمه می دهد: آخرین نوع اجازه بهره برداری، اجازه بهره برداری نسبتا انحصاری است. در این مورد برخی از حقوق ناشی از اختراع ثبت شده به صورت انحصاری و برخی به صورت انفرادی یا غیر انحصاری تفویض می شود.

گاها دیده می شود که اجازه بهره برداری به صورت متقابل بین دو شرکت برقرار می شود. در این صورت هر دو شرکت در قرارداد خود نوع و شرایط را ذکر می کند و از اختراع یکدیگر در صنعت خود استفاده می کنند.

البته نکته حائز اهمیت که در ماده ۵۰ قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علائم تجاری هم به آن ها اشاره شده است :

« هرگونه قرارداد اجازه بهره برداری از اختراع و طرح های صنعتی ثبت شده ، یا علامت ثبت شده یا اظهارنامه مربوط به آن ها به اداره مالکیت صنعتی تسلیم می شود.اداره مالکیت صنعتی، مفاد قرارداد به صورت محرمانه حفظ ولی اجازه بهره برداری را ثبت و آگهی می کند. تاثیر این گونه قراردادها نسبت به اشخاص ثالث منوط به مراعات مراتب فوق است »

همان طورکه ماده هم بیان کرده است بعد از اینکه مخترع اجازه بهره برداری را صادر کند ممکن است قراردادی بین طرفین منعقد گردد و یا اینکه طرفین با اظهارنامه خواهان این حق شوند. که در این صورت قرارداد اجازه بهره برداری و یا اظهارنامه مربوطه باید به اداره مالکیت صنعتی تسلیم شود و پس از ثبت باید آگهی گردد.لذا در صورتی که قرارداد اجازه بهره برداری بدون مراتب ماده ۵۰ منعقد گردد فاقد اعتبار است و قانون از آن حمایت نمی کند. فلذا لازم است قبل از واگذاری هرگونه حقی و یا گرفتن حق بهره برداری از چنین حقوقی حتما به مراتب قانونی آن اشراف داشته باشید و در این زمینه مشورت های لازم و ضروری را هم فراموش نکنید.

زوال حق اختراع

زوال حق اختراع

زمانی که اختراعی به ثبت میرسد این سوال مطرح می شود که مالکیت فرد در چه شرایطی سلب می شود ,با زوال حق اختراع مالکیت فرد به پایان می رسد . زوال حق اختراع ممکن است به صورت قهری یا ارادی رخ دهد.زوال قهری در سه حالت توقیف و سلب مالکیت و پایان مدت اعتبار رخ می دهد که در این مقاله هر یک ازاین مقولات به طور جداگانه بررسی میشود.

زوال قهری

توقیف
سلب مالکیت
پایان مدت اعتبار ورقه اختراع

زوال ارادی

اعراض یا اسقاط حق
پرداخت نکردن هزینه سالانه

۱- زوال قهری

توقیف:

امروزه با توجه به پیشرفت فناوری مال تنها شامل اشیا ملموس وفیزیکی نخواهد شد بلکه حق اختراع نیز به عنوان یک حق مالی در نظر گرفته میشود که در این صورت هر گاه فردی از صاحب حق اختراع طلبکار باشد میتواند حق اختراع وی را به عنوان یک مال منقول توسط اجرای ثبت اسناد یاواحد اجرای احکام دادگستری توقیف نماید.

سلب مالکیت :

اصل تامین امنیت و نظم عمومی یکی از مهم ترین وظایف حاکمیت است که در راستا تحقق این اصل با تصمیم مراجع قضایی حق اختراع ثبت شده از مالک وی سلب مالکیت می شود. لازم به ذکر است که سلب مالکیت در صورتی قانونی است که :

۱- توسط مراجع قضایی انجام شود.

۲- مستند به قانون باشد.

۳- با پرداخت مبلغی عادلانه به مالک حق اختراع ثبت شده صورت بگیرد و در صورت امتناع مالک از دریافت هزینه به صندوق امانت سپرده می شود.

پایان مدت اعتبار ورقه اختراع :

پایان مدت اعتبار ورقه اختراع بسته به قانون داخلی هر کشور متفاوت است . در حقوق ایران باتوجه به ماده ۱۶ قانون ثبت اختراعات و طرح های صنعتی و علایم تجاری مصوب ۱۳۸۶

“اعتبار گواهینامه اختراع با رعایت این ماده، پس از بیست سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه اختراع منقضی میشود”.

۲- زوال ارادی

اعراض یا اسقاط حق :

اعراض از حق اختراع ثبت شده یکی ازموارد سقوط اعتبار حق اختراع است.

اعراض چه زمانی اتفاق می افتد ؟

اعراض زمانی اتفاق می افتد که صاحب اختراع ثبت شده هیچ گونه منافعی نداشته باشد که در این صورت اسان ترین راه اعراض از حق اختراع ثبت شده است چرا که دیگر مشمول پرداخت هزینه سالیانه جهت اعتبار حق اختراع نمی شود.

اعراض در حق اختراع در چه مرحله ای امکان پذیر است ؟

اعراض تنها درباره اختراع ثبت شده ممکن است به این معنا که حق اختراعی که در مرحله ثبت اظهار نامه قرار دارد قابل اعراض نخواهد و در این شرایط فرد تنها می تواند اظهار نامه خود را مسترد نماید.

اعراض از حق اختراع ثبت شده چه اثاری دارد ؟

اعراض از حق اختراع ثبت شده با اموال مادی متفاوت است. در اموال مادی در صورت اعراض فرد مال می تواند به تملک افراد دیگر در بیاید اما در حق اختراع در صورت اعراض صحب حق اختراع ثبت شده دیگر توسط دیگران قابل تملک نخواهد بود.

دلیل این امر حمایت از صاحب اختراع ثبت شده است زیرا اختراع ثبت شده حاصل تلاش و کوشش فرد و تنها متعلق به وی است.

قانون ثبت اختراعات و طرح های صنعتی و علایم تجاری در راستا حمایت از صاحبان اختراع به تصویب رسیده است که از این افراد با امکان ثبت اختراع خود حمایت های لازم را به عمل اورد.

اعراض از حق اختراع ثبت شده به چند شیوه امکان پذیر است ؟

اعراض از حق اختراع ثبت شده می تواند به صورت کلی یا جزیی باشد به این ترتیب صاحب حق اختراع ثبت شده میتواند از کل حق اختراع اعراض نماید یا تنها ادعایی مبنی بر جزیی از حق اختراع ثبت نماید.

زمانی که صاحب حق اختراع مجوز استفاده از حق اختراع را تحت عنوان Licensee واگذار نماید اعراض چگونه انجام می شود ؟

درمواردی ممکن است فرد حق اختراع ثبت شده را به فرد دیگری واگذارنماید در این حالت برای حمایت از حقوقLicensee (ذینفع) اعراض از اختراع ثب تشده تنها با رعایت شرایط زیر انجام می شود :

رضایتLicensee ( ذینفع)
رعایت تشریفات قانونی

بدیهی است که صاحب حق اختراع این هزینه را پرداخت نخواهد کرد فرد ذینفع در صورت عدم رضایت می تواند برای جلوگیری از زایل شدن حق اختراع ثبت شده اقدام به پرداخت هزینه سالیانه نماید.

لاز م به ذکر است که اداره مالکیت صنعتی در صورت عدم رضایت ذینفع با توجه به اوضاع و احوال می تواند چنین اعراضی را قبول نماید.

بنابر ایین نامه ثبت اختراعات و طرح های صنعتی و علایم تجاری مصوب ۱۳۸۶ مالک اختراع موظف است اعراض از مالکیت اختراع ثبت شده را به صورت کتبی با ارایه مدارک زیر بیان نماید:

۱- اقرارنامه رسمی مبنی بر اعراض که به امضاء مالک اختراع رسیده است

۲- اصل گواهی‌نامه اختراع ثبت شده

۳- مدارک نمایندگی قانونی، در صورت وجود

۴- رسید مربوط به پرداخت حق ثبت تغییرات

موارد مربوط به اعراض از حق اختراع ثبت شده ظرف ۳۰ روز به ذی‌نفع ظرف ۳۰ روز از تاریخ ثبت در روزنامه رسمی

آگهی می‌شود.

اعراض از حق اختراع ثبت شده چه زمانی قابل استناد است ؟

تا زمانی که اعراض به ثبت نرسیده است در قبال ثالث قابل استناد نخواهد بود.

اعراض از حق اختراع ثبت شده چگونه انجام میشود ؟

اعراض از حق اختراع ثبت شده توسط سند رسمی به عمل می اید .

پرداخت نکردن هزینه سالانه

صاحب حق اختراع ثبت شده به منظور حفظ اعتبار گواهی نامه اختراع موظف به پرداخت هزینه سالیانه است در غیر این صورت حق اختراع وی از درجه اعتبار ساقط میشود .

بنابر ماده ۶۶ ایین نامه قانون ثبت اختراعات و طرح های صنعتی و علایم تجاری مصوب ۱۳۸۶پرداخت هزینه سالیانه به صورت زیر است:

“برای حفظ اعتبار گواهی‌نامه باید، هزینه‌ای‌ سالانه ظرف دوماه قبل از انقضای یک سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه و هر سال بعد از آن به همین ترتیب تا تاریخ اعتبار گواهی‌نامه، طبق جدول هزینه ‌ها تادیه گردد والا ثبت اختراع از درجه اعتبار ساقط خواهد شد.

اگر مالک اختراع یا نماینده قانونی وی تا شش ماه پس از انقضای موعد، علاوه بر هزینه سالانه جریمه‌ای معادل نصف هزینه سالانه اختراع را پرداخت نماید ثبت اختراع به اعتبار خود باقی خواهد ماند”.

چه کسانی حق طرح شکایت از نقض حق اختراع را دارند؟

چه کسانی حق طرح شکایت از نقض حق اختراع را دارند؟

مسلما افرادی در وهله اول ذی الحق شناخته می شوند که مالک باشند و طرف اصلی دعوا قرار گیرند. در این مورد هم صاحب ورقه اختراع یا مالک اختراع ثبت شده ذی الحق شناخته می شود. و در صورت نقض حق اختراع ، می توانند طرح دعوا کنند. البته ذکر این نکته هم لازم است که وظیفه نظارت و یا پیش اختراع ثبت شده با خود مالک اختراع است و وی می تواند در بازار بر روی اختراع خود نظارت کند و در صورت مشاهده نقض برای طرح دعوی علیه نقض کنندگان اقدام کند.

به جز مالک اختراع، افراد دیگری هم در طرح دعوی محق شناخته می شوند از جمله وکیل ، قائم مقام یا نماینده قانونی که از طرف مالک اختراع مجاز به طرح دعوا هستند . البته می توان به موجب قراردادی که جهت بهره برداری از اختراع به دیگران اعطا می شود، حق طرح دعوا در صورت نقض حق اختراع هم به این افراد داده شود. که البته در این مورد به صورت اختیاری این حق به بهره مندان از حق اختراع اعطا می شود. اما در برخی از موارد هم افرادی که با مجوز بهره برداری اجباری، مالک حق اختراع می شوند ذی النفع تلقی می گردند و اجازه طرح دعوی را دارند.

نحوه اثبات ادعای نقض حق اختراع

اما موضوع به همین جا ختم نمی شود بلکه افراد ذی الحق که ادعای نقض حق اختراع را دارند باید بتوانند ادعای خود را ثابت کنند.این موضوع را از لسان وکیل دادگستری بیان می کنیم:

وکیل دادگستری اذعان می دارد : بار اثبات دعوی نقض به عهده دارنده گواهینامه اختراع است. به عبارت دیگر دارنده گواهی اختراع که مدعی است دیگری یا دیگران حقوق او را نقض کرده اند باید این امر را با دلیل و مدارک اثبات کند تا بتواند حکم دادگاه را به نفع خود تصاحب کند .که البته دست یابی به این دلایل و مدارک همیشه به سهولت امکان پذیر نیست.

چه کسانی حق طرح شکایت از نقض حق اختراع را دارند؟

وکیل دادگستری با اشاره به پرونده های ارجاعی خود ادامه می دهد: از جمله مواردی که با آن ها در دعاوی برخورد می کنیم مواقعی است که اختراع مربوط به یک فراورده است که اثبات ان بسیار دشوار است و مشقت بسیاری را می طلبد. چرا که اقدامات نقض کننده این گونه دعاوی با توجه به اینکه در محیط های در بسته ، همچون کارخانه ها ، کارگاههای شخصی صورت می گیرد دسترسی به اطلاعات را با مشکل روبه رو می کند.اما جای بسی امیدواری است که در چنین مواردی قانون گذار ریزبینی به خرج داده است و به دلیل چنین اثباتی ، بار اثبات را از دوش خواهان برداشته است و بردوش خوانده قرارداده است .و این مورد دقیقا برخلاف قانون مدنی است که بار اثبات برعهده خواهان است .

چه بسا افرادی به دلیل عدم اگاهی از این حق قانونی که بار اثبات در این گونه دعاوی با خوانده است ، به علت عاجز شدن از جمع آوری دلایل دعوی خود را پیگیری نکرده اند و از حق خود می گذرند. در حالیکه قانون در این موارد از این افراد حمایت می کند، فلذا داشتن اطلاعات کافی و مهم تر از ان استفاده به موقع از این اطلاعات، می تواند نتایج خوبی را در برداشته باشد.

فلذا توصیه می شود در صورتی که با چنین مصادیقی مواجه شدید حتما مشورت با اهل فن را فراموش نکنید و برای نتیجه مطلوب خود از وکلا و کاشناسان مدد بجویید.

مطالبه خسارت ناشی از نقض حق اختراع

مطالبه خسارت ناشی از نقض حق اختراع

هرگاه حقوق انحصاری صاحب گواهینامه حق اختراع نقض گردد، وی یا هر فرد ذی النفع دیگری می تواند از محکمه تقاضای جبران خسارت کند. در قوانین سابق حقوق اختراعات هم به مطالبه خسارت و نحوه دستیابی به آن اشاره شده است . اما طبق جدیدترین قانون در حال حاضر مواد ۶۰ و ۶۱ قانون اختراعات و طرح های صنعتی و علائم تجاری ، ذی النفع می تواند از محکمه درخواست جبران خسارت از نقض حق اختراع خود را بنماید.

ماده ۶۰ چنین بیان می کند: نقض حقوق مندرج در این قانون ، به معنای انجام هرگونه فعالیتی در ایران که توسط اشخاصی غیر از مالک حقوق تحت حمایت این قانون و بدون موافقت او انجام می گیرد.

علاوه بر مالک حقوق تحت حمایت این قانون ، هرگاه ثابت شود دارنده اجازه استفاده ، از مالک درخواست کرده است تا برای خواسته معینی به دادگاه دادخواست بدهد و مالک امتناع کرده یا نتوانسته آن را انجام دهد ، دادگاه می تواند علاوه بر صدور دستور جلوگیری از نقض حقوق یا نقض قریب الوقوع حقوق ، به جبران خسارت مربوط نیز حکم صادر کند و یا تصمیم دیگری جهت احقاق حق اتخاذ نماید.

آنچه از ماده مسلم است استفاده بدون اجازه از حق اختراع توسط غیر است در صورت اثبات محکمه برای آن مجازات لحاظ کرده است و مفاد مجازات را در ماده ۶۱ آورده است ،بر طبق ماده ۶۱ هرکس با علم و عمد دست به چنین اقدامی بزند مجرم شناخته می شود و مجازاتی همچون جزای نقدی ، حبس تعزیری یا هر دو در انتظار چنین فردی است.

از طرف دیگر در ماده ۵۱۵ ق. آئین دادرسی مدنی که عام و کلی است به خسارت ونحوه پرداخت آن اشاره شده است . مورد حائز اهمیتی که در این ماده به صراحت بیان شده است پرداخت عدم النفع است که قانون گذار آن را منع کرده است.

و البته در ماده ۱۸۱ قانون ثبت اختراعات و طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۷۸ هم چنین آورده است:

در مورد خساراتی که خواه از مجرای حقوقی و خواه از مجرای کیفری در دعاوی مربوط به اختراعات ، طرح های صنعتی ، علائم و نام های تجاری مطالبه شود، خسارت شامل ضررهای وارده خواهد بود.

همان طور که از متن ماده هم مبرهن است خسارت را در این قانون هم شامل ضررهای وارده می داند و عدم النفع را لحاظ نکرده است.

مرجع صالح به رسیدگی در دعاوی حق اختراع

مرجع صالح به رسیدگی در دعاوی حق اختراع

یکی از گام های اساسی در رسیدگی به هر دعوایی ، طرح دعوی در مرجع صالح است . چه بسا دعاوی مطرح می شوند اما به دلیل عدم صلاحیت دادگاه با قرار عدم صلاحیت مواجه می شوند.

در مورد مرجع صالح به رسیدگی به دعاوی ثبت اختراع قانون گذار در ماده ۵۹ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری چنین مقرر کرده است:

“رسیدگی به اختلافات ناشی از اجراء این قانون و آئین‌نامه اجرائی آن در صلاحیت شعبه یا شعب خاصی از دادگاههای عمومی تهران می‌باشد که حداکثر تا شش ماه بعد از تاریخ تصویب این قانون توسط رئیس قوه قضائیه تعیین می‌گردد.تصمیمات اداره مالکیت صنعتی توسط اشخاص ذی‌نفع قابل اعتراض است و دادخواست مربوط باید ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ تصمیم به ذی‌نفع و یا اطلاع او از آن‌، به دادگاه صالح تقدیم گردد. تجدیدنظرخواهی از آراء و نحوه رسیدگی‌، تابع مقررات آئین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی است‌.”

قانون گذار به صراحت در این ماده دعاوی راجع به اختراعات را در صلاحیت شعبی از دادگاه عمومی تهران قرارداده است که به این صلاحیت ، صلاحیت تخصصی گفته می شود . لازم به ذکر است که این شعبه به دلیل اینکه ازدحام زیادی ندارد می تواند از سایر شعب دادگاه عمومی هم،امکان ارسال پرونده به این شعبه وجود دارد.اما پرونده های این شعبه به هیچ عنوان در سایر شعب دادگاه عمومی قابل طرح نیست.

از طرفی دیگر تشریفات رسیدگی را هم قانون گذار دقیقا منطبق با تشریفات آئین دادرسی مدنی قرارداده است.در آخر ماده مزبورنیز به قابل اعتراض بودن چنین دعاوی اشاره کرده است که توسط اشخاص ذی النفع ، مخترعین ، قائم مقام ، وکیل و نماینده قانونی ، افرادی که حق بهره برداری به ان ها اعطا شده است و … می تواند اعتراض صورت بگیرد.

تامین دلیل در دعوای حق ثبت اختراع

تامین دلیل در دعوای حق ثبت اختراع

تامین دلیل بدین معناست که گاهی اشخاص ذی النفع در یک دعوی احتمال می دهند که در آینده ممکن است دلایل و مدارک آن ها دیگر قابلیت استفاده را نداشته باشد یا اینکه استفاده از آن دلایل با تعذر و تعسر همراه شود. از این رو افراد ذی النفع جهت جمع آوری دلایل خود قبل از دادرسی یا قبل از اقامه دعوا اقدام به، تامین دلیل می نمایند.تامین دلیل سابقا در صلاحیت دادگاه بود اما با تصویب قانون جدید شورای حل اختلاف تامین دلیل در صلاحیت شورای حل اختلاف محلی که برای آن درخواست تامین دلیلی صورت می گیرد قرار داده شده است .

تامین دلیل در حقیقت برای حفظ آثار و دلایل یک مدعاست که ذی النفع قصد طرح آن را دارد و می تواند کتبی یا شفاهی هم صورت بگیرد.

در مورد دعاوی حق ثبت اختراع هم ، اگر ذی النفع احتمال دهد که در آینده ممکن است نسبت به اختراع او نقضی وارد آید و قبل از دادرسی یا قبل از اقامه دعوا می تواند اقدام به تامین دلیل برای حفظ آثار و دلایل ادعای خویش کند.

در ماده ۱۸۳ آئین نامه ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علائم تجاری هم تامین دلیل پیش بینی شده است. و اعلام کرده است که معترض حق اختراع چه در دعاوی حقوقی و چه در دعاوی کیفری می تواند جهت احقاق حق خود در هر مرحله ای از دادرسی از مراجع قضایی اعم از دادسرا و دادگاه که پرونده در آن مطرح است درخواست تامین دلیل را ارائه کند.

که البته با توجه به جدیدالتصویب بودن قانون شورای حل اختلاف در حال حاضر قسمتی از این ماده نسخ ضمنی می شود و در حال حاضر رسیدگی به تامین دلیل در صلاحیت شورای حل اختلاف محل وقوع کالا یا امری است که برای آن تامین دلیل درخواست شده است .

دعوای الزام به ثبت اختراع

دعوای الزام به ثبت اختراع

دعوای الزام به ثبت اختراع ، زمانی مطرح می گردد که متقاضی ثبت اختراع ، اظهار نامه جهت ثبت اختراع تسلیم نموده باشد. اما اظهار نامه وی رد شود در این صورت ،متقاضی ثبت اختراع می تواند در مهلت مقرر از طریق مراجع قضایی صالح به رسیدگی ،دعوای الزام به ثبت اختراع را مطرح نماید.

لزوم ثبت اختراع
نحوه ثبت اختراع
اعتراض به رد اظهارنامه ثبت اختراع
نحوه طرح دعوا و مرجع رسیدگی به دعوای الزام به ثبت اختراع

لزوم ثبت اختراع

اختراع در صورتی قابل حمایت است که به ثبت رسیده باشد.به عبارت دیگر، تنها اختراع ثبت شده است که به مالک ، حق انحصاری می دهد تا از ساخت،استفاده ، عرضه برای فروش یا وارد کردن یک محصول ، بدون اجازه قبلی مالک آن جلوگیری یا آن را متوقف کند.

در ایران نیز ثبت اختراع اجباری می باشد.

نحوه ثبت اختراع

نحوه ثبت اختراع و همچنین مدارک و مستنداتی که برای ثبت اختراع نیاز است،تقریبا در همه کشورها یکسان می باشد.مخترع یا متقاضی ثبت اختراع باید برای ثبت اختراع ، اظهارنامه ثبت اختراع را به اداره ملی یا منطقه ای ثبت اختراع تسلیم نماید.

اعتراض به رد اظهارنامه ثبت اختراع

براساس مواد ۲۸ و ۲۹ آئین نامه قانون ۱۳۱۰ ، شعبه ثبت علائم و اختراعات، پس از دریافت اظهارنامه ، صحت تشریفات مقدماتی آن را مورد رسیدگی قرار می دهند.در صورتی که نواقصی در اظهارنامه یا ضمائم مشاهده شود، مراتب کتبا به اطلاع درخواست کننده خواهد رسید.مهلت رفع نقص حدود دو ماه برای درخواست کننده ای که ساکن ایران باشد و یا شش ماه اگر ساکن خارجه باشد، تعیین شده است.

در صورتی که درخواست کننده در مهلت مقرر نسبت به رفع نقص اقدام ننماید یا اظهارنامه با مقررات قانون منطبق نباشد، شعبه ثبت علائم و اختراعات اظهارنامه را با ذکر دلیل رد می نماید .درخواست کننده می تواند نسبت به رد اظهارنامه با رعایت مهلت مقرره در قانون به دادگاه عمومی تهران اعتراض نماید.

فصل ششم آئین نامه مصوب ۱۳۸۷ قوه قضائیه ، اختصاص به اعتراض به رد تقاضای ثبت اختراع دارد.براساس ماده ۵۸ آئین نامه ، تصمیم مرجع ثبت مبنی بر رد اظهارنامه از سوی متقاضی قابل اعتراض است. اعتراض باید در دو نسخه به صورت کتبی و همراه با دلایل و مستندات مربوط و رسید مربوط به پرداخت هزینه رسیدگی به رد ثبت ، ظرف ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ تصمیم از طریق مرجع ثبت به کمیسیون موضوع ماده ۱۷۰ این آئین نامه ، تسلیم شود.

با توجه به تبصره ذیل ماده فوق ، در صورت رد اعتراض در کمیسیون ، هزینه رسیدگی به رد ثبت قابل استرداد نخواهد بود.

با توجه به ماده ۱۷۱ آئین نامه ، رئیس کمیسیون موضوع ماده فوق ، حداقل ۱۰ روز قبل از تشکیل جلسه کمیسیون ، تاریخ ، ساعت و محل تشکیل جلسه به متقاضی ابلاغ می گردد.

براساس ماده ۱۷۲ آئین نامه ، کمیسیون پس از رسیدگی ، تصمیم خود را به صورت مستند و مستدل اعلام می نماید.تصمیم کمیسیون از سوی مرجع ثبت به متقاضی ابلاغ شده و ظرف ۶۰ روز از تاریخ ابلاغ قابل اعتراض در دادگاه صالح مقرر در ماده ۵۹ قانون مذبور است.

در این صورت معترض به تصمیم کمیسیون باید مبلغی را به شرح مذکور در جدول هزینه ها ، به عنوان ودیعه در صندوق دادگستری گذاشته و رسید آن را ضمیمه دادخواست نماید.از مبلغ مزبور در صورتی که معترض محکوم به بی حقی شود، خسارت طرف پرداخت شده و در صورتی که بیش از مبلغ مذکور خسارت دیده باشد ، برای مازاد به دادگاه مذکور رجوع خواهد کرد .

نحوه طرح دعوا و مرجع رسیدگی به دعوای الزام به ثبت اختراع

متقاضی ثبت اختراع که اظهارنامه وی رد گردیده و کمیسیون نیز اعتراض وی را نپذیرفته است می تواند در مهلت مقرر از طریق مراجع قضایی صالح اقدام به طرح دعوای الزام به ثبت اختراع نماید.

رسیدگی به دعوای الزام به ثبت اختراع در شعبه خاصی از محاکم قضایی صورت می گیرد.در دادخواست تقدیمی می بایست کمیسیون موضوع ماده ۱۷۰ آئین نامه طرف دعوی قرار گیرد.دعوای الزام به ثبت اختراع ، از جمله دعاوی غیر مالی محسوب می شود بنابراین هزینه دادرسی بر مبنای دعاوی غیر مالی پرداخت می شود.

بررسی ماهوی اختراع در صلاحیت مرجع قضایی است و این مرجع باید با توجه به معیاری که در تبصره ماده ۳۷ قانون یاد شده آمده است براساس معیار تازگی مطلق و با استفاده از کارشناسان زبده در خصوص مورد اعلام نظر نمایند.

البته با توجه به اینکه قانون گذار در رابطه با شروط گام ابتکاری و کاربرد صنعتی هیچگونه ملاک و ضابطه ای را بیان نکرده است این امر می تواند دادگاه ها را با مشکلات بسیاری مواجه نماید.

دعوای رفع نقض از حق اختراع

دعوای رفع نقض از حق اختراع

با ثبت اختراع، تنها مخترع از حقوق انحصاری اختراع بهره مند می گردد و چنانچه اشخاص ثالث بدون اذن مخترع اعمالی را انجام دهند که نقض حق اختراع تلقی گردد مخترع می تواند با مراجعه به مرجع صالح دعوای رفع نقض از حق اختراع را مطرح نماید .

مصادیق نقض حق اختراع

با توجه به مصادیق حقوق انحصاری ناشی از ورقه اختراع می توان مصادیق نقض اختراع را به شرح ذیل بیان نمود:

۱-تولید غیر مجاز:

تولید و ساخت از جمله حقوق انحصاری دارنده ورقه اختراع می باشد؛ بنابراین چنانچه شخص ثالث بدون اذن از سوی دارنده ورقه اختراع اقدام به تولید و ساخت اختراع ثبت شده نماید، ناقض حق مخترع تلقی گردیده و از سوی مخترع قابل تعقیب می باشد.

نکته حائز اهمیت این است که در صورتی که خریدار به تعمیر محصول خریداری شده اقدام نماید، مخترع نمی تواند علیه او در مرجع صالح اقامه دعوا نماید

۲-نگهداری، فروش و عرضه برای فروش غیر مجاز:

نگهداری، فروش و عرضه برای فروش غیر مجاز حقوق انحصاری ناشی از ورقه اختراع می باشد، بنابراین اشخاص بدون اذن از سوی مخترع نمی توانند اقدام به نگهداری، فروش و عرضه برای فروش کالای اختراعی نمایند در غیر این صورت، مخترع می تواند علیه مخترع در مرجع صالح اقامه دعوا نماید.

۳-واردات غیر مجاز:

یکی دیگر از حقوقی که قانونگذار برای دارنده ورقه اختراع به رسمیت شناخته است در خصوص واردات کالای اختراعی می باشد، در برخی از موارد نقض کننده در خارج از کشور اقدام به تولید و تکثیر کالای اختراعی کرده و اقدام به واردات کالای اختراعی به کشور می کند، دارنده گواهینامه اختراع می تواند علیه نقض کننده در مرجع صالح اقامه دعوا کند.

۴-استعمال غیر مجاز:

استفاده از کالای اختراعی یا کالایی که مستقیما از اختراع فرآیندی به دست می آید از جمله حقوق انحصاری مخترع می باشد و چنانچه شخص ثالث بدون اذن از سوی مخترع از کالای اختراعی استفاده نماید مخترع می تواند علیه او در مرجع صالح اقامه دعوا نماید.

ذی نفع در دعوای رفع نقض از حق اختراع

هر شخصی که تقاضای ثبت اختراع را به اداره مالکیت صنعتی تقدیم نموده یا اختراع به نام او ثبت گشته است موظف به شناسایی و طرح دعوا علیه نقض کننده می باشد، همچنین علاوه بر دارنده ورقه اختراع، چنانچه قرارداد مجوز بهره برداری میان مخترع و اشخاص ثالث منعقد گشته باشد و مخترع خود اقدام به طرح دعوا نکند، گیرنده مجوز بهره برداری می تواند علیه نقض کننده در مرجع صالح اقامه دعوا نماید.

تکلیف اثبات دعوا

صاحب ورقه اختراع مکلف است در مرجع صالح اثبات نماید، خوانده دعوا بدون اذن از سوی مخترع، از حقوق انحصاری مخترع استفاده نموده است.

نحوه رسیدگی به دعوی رفع نقض از حق اختراع

ذی نفع می بایست با مراجعه به مرجع صالح دادخواست ابطال گواهینامه ثبت اختراع را به طرفیت خوانده مطرح نماید. همچنین خوانده می تواند تا پایان اولین جلسه دادرسی دعوای متقابل ابطال ورقه اختراع را مطرح نماید.

مطالبه خسارت در دعوای رفع نقض از حق اختراع

چنانچه به سبب اقدامات خوانده، ضرر و زیان متوجه خواهان گردد، وی مسئول جبران خسارت است. خواهان می بایست در مرجع صالح اثبات نماید که زیان وارده با واسطه به جهت اقدامات خوانده بر خواهان وارد گشته است. در صورت اثبات ادعای خواهان در مرجع صالح، دادگاه میزان خسارت را با جلب نظر کارشناس تعیین می نماید.

کارشناسی در دعوای مطالبه خسارت در دعوای رفع نقض از حق اختراع

مرجع صالح می تواند به درخواست دارنده ورقه اختراع، جهت تعیین میزان خسارت وارده قرار ارجاع امر به کارشناسی صادر نماید. طبق ماده ۲۶۰ قانون آئین دادرسی مدنی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی پس از صدور قرار کارشناسی و انتخاب کارشناس و پرداخت دستمزد، دادگاه به کارشناس اخطار می کند ظرف مهلت تعیین شده در قرار کارشناسی نظر خود را تقدیم نماید، وصول نظر کارشناس به طرفین ابلاغ خواهد شد.

اعتراض به نظر کارشناس

درخواست دستور موقت در دعوای رفع نقض از حق اختراع

خواهان می تواند ضمن دادخواست نقض حق اختراع، تقاضای دستور موقت نماید، خواهان مکلف است جهت جبران خسارت احتمالی ممکن است از دستور موقت حاصل گردد، تامین مناسبی را به دادگاه بسپارد، درخواست دستور موقت مستلزم پرداخت هزینه دادرسی دعاوی غیر مالی می باشد.

مرجع صالح جهت طرح دعوای رفع نقض از حق اختراع

خواهان می تواند دادخواست خود را به شعبه یا شعب خاصی از دادگاه عمومی تهران تقدیم نماید.

تجدیدنظر خواهی از دعوای رفع نقض از حق اختراع

نحوه اجرای حکم

دادگاه پس از بررسی دلایل و مستندات پرونده چنان چه ادعای خواهان را موجه تشخیص دهد خوانده را جبران خسارت وارده محکوم می نماید .

اخذ دستور موقت در دعوای نقض حق اختراع

اخذ دستور موقت در دعوای نقض حق اختراع

دستور موقت در دعوای نقض حق اختراع می تواند توسط ذی نفع در هر مرحله از دادرسی در دعاوی حقوقی و کیفری در مراجع قضایی اعم از دادسرا و یا دادگاهی که پرونده در آن مطرح است درخواست شود.

دستور موقت به چه معناست؟

گاهی قبل از دادرسی ، لازم است اقدامات تامینی و موقتی برای پیش برد بهتر روند رسیدگی لحاظ شود .چرا که گاهی ممکن است تا زمانیکه موعد رسیدگی فرا برسد مدارک و مستندات مربوط به آن دعوی معدوم شود و یا مالی از دسترس خارج شود. از این رو قانون گذار صدور دستور موقت را در مواردی جهت توقیف مال یا انجام عمل یا منع از امری صادر می نماید

دستور موقت در نقض حق اختراع در چه مواردی مورد استفاده قرار می گیرد؟

در نقض حق اختراع ، هر گاه ذی النفع نسبت به حقوق حاصله حق اختراع،معترض باشد و قصد داشته باشد که از طریق قانونی برای احقاق حق خود طرح دعوا نماید، می تواند تحت شرایطی از دستور موقت استفاده نماید.

ذینفع میتواند با صدور دستور موقت جهت توقیف محصولات تقلبی و یا تقلیدی و همچنین عدم ساخت یا فروش را درخواست نماید.

چرا که ذی النفع در دعاوی نقض حق اختراع باید جهت ادعای خود مدارک و مستنداتی را به دادگاه ارائه دهد ، از این رو لازم است که این ادله را جمع آوری نماید. اما گاهی ممکن است بیم داشته باشد که تا زمان رسیدگی، ادله او از دسترس خارج شود و یا اینکه ادامه یافتن جرم مزبور ، خسارات هنگفتی را به او وارد نماید،فلذا می تواند از دادگاه درخواست دستور موقت نماید.یعنی دادگاه به طور موقت فرد مزبور را از انجام عملی یا امری منع مینماید و یا مال او را موقتا توقیف مینماید تا خوانده یا ذی النفع بتواند با خاطری آسوده دادخواست شکایت خود را طرح کند.

اظهارنامه منع توقیف به چه معناست و چه کاربردی دارد؟

گاها شرکت ها زمانی که نقض حق اختراع خود را مشاهده می نمایند اقدام به ارسال اظهارنامه می نمایند که به آن اظهارنامه منع توقیف گفته می شود. در این مورد نقض کننده حق از تناقض احتمالی بین حقوق مخترع و فعالیت شرکت مقابل آگاه می شود.

البته ناگفته نماند این مورد در مواردی امکان پذیر است که نقض حق اختراع غیر عمدی باشد و نقض کننده بعد از این مرحله ، اقدامات خود را متوقف می نماید یا توافق خود را برای مذاکره در خصوص اجازه بهره برداری اعلام می کند.

اما گاهی هم نقص حق اختراع عمدی است و این روش دستور موقت بدین جهت استفاده می شود که نقض کننده فرصت نداشته باشد که مدارک و مستندات را مخفی می کند. در این گونه موارد، که ذی النفع مدعی عمد در عمل است بدون مراجعه به فرد نقض کننده ، به دادگاه مراجعه می کند و تقاضای دستور موقت را مطرح می نماید،تا بتواند از اقدامات احتمالی بعدی ناقض حق اختراع به وسیله قانون و راه کارهای قانونی جلوگیری کند. و در این موارد دادگاه معمولا دستور می دهد که فعالیت نقض کننده اختراع تا تعیین تکلیف نهایی و نتیجه دادرسی متوقف شود.

چه افرادی میتوانند تقاضای دستور موقت نمایند؟

افرادی که می توانند تقاضای دستور موقت نمایند عبارتند از:

۱- مالک اختراع

۲- افراد ذی النفع ( این افراد هم می توانند طبق ماده ۶۰ قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶ به این امر مبادرت نمایند.)

قانون گذار، در آئین نامه قانون فوق الذکر در ماده ۱۸۲ صراحتا پیش بینی نموده است و چنین بیان داشته است که :

“مالک هر اختراع ، طرح های صنعتی ، علامت و نام تجاری یا قائم مقام قانونی وی بر حسب مورد می تواند به موجب امر، نزدیک ترین دادگاه عمومی محلی که کالاهای مورد ادعا در آن محل است صورت مشروحی از کالاهایی که به ادعای او با حق حاصل از اختراع یا طرح صنعتی و یا علامت تجاری او مخالف است بردارد، اجرای امر فوق در صورتی که کالاها هنوز در گمرک باشند به وسیله مامورین گمرک، والا به وسیله مامورین اجرا به عمل خواهد آمد.توقیف کالاهای مزبور وقتی ممکن است که امر دادگاه تصریح به آن داشته باشد. امر دادگاه در هر یک از دو صورت فوق بنا به دادخواست مالک اختراع ، طرح صنعتی، علامت ، نام تجاری یا قائم مقام قانونی وی صادر می گردد .به دادخواست مزبور باید رونوشت مصدق گواهی نامه اختراع ،طرح صنعتی و علامت ، حسب مورد ، ضمیمه گردد.اگر مالک اختراع ، طرح صنعتی ، علامت و نام تجاری تقاضای توقیف کالاهای مذکور فوق را نماید باید تضمین کافی بدهد که عندالاقتضا از محل مزبور کلیه خسارت وارده به طرف جبران گردد.”

در صدر ماده مالک یا قائم مقام قانونی را مجاز به شکایت اعلام کرده است .و نزدیک ترین دادگاه عمومی محل ،که کالای مورد نظر در آن است ، صالح به رسیدگی می باشد.فلذا با این اوصاف اگر دادگاه دیگری باشد صلاحیت رسیدگی به مورد این دعوی را ندارد.

نکته دیگری که قانون گذار در ماده مزبور بدان پرداخته است ،این است که:

اجرای دستور موقت را به وسیله مامورین گمرک در صورتی که کالا در گمرک باشد و یا مامورین اجرا ،در غیر بودن کالا در گمرک را دارای صلاحیت اعلام نموده است .و البته اقدامات این افراد در صورتی وجهه قانونی دارد که دادگاه چنین درخواستی را پذیرفته باشد در غیر این صورت امکان پذیر نیست.

نحوه رسیدگی به دستور موقت

دارنده گواهینامه حق اختراع و افراد ذینفع ،باید جهت دستور موقت ، دادخواست به دادگاه ارائه دهند و همراه با دادخواست خود باید گواهی نامه ثبت اختراع را هم ضمیمه قرار دهند. البته در این مورد هم که مدعی ادعای خود را مبنی بر توقیف کالاها مطرح می کند باید به دادگاه تضمین کافی بدهد که در صورت اشتباه بودن ادعایش ، دادگاه بتواند خسارتی را که به فرد مقابل از این جهت وارد شده است و دچار خسارت شده را جبران نماید.

معترض نقض حق اختراع چه در دعاوی حقوقی و چه دعاوی کیفری می تواند جهت احقاق حق خود در هر مرحله ای از دادرسی از مراجع قضایی اعم از دادسرا و دادگاه که پرونده در آن مطرح است درخواست دستور موقت یا تامین دلیل را بنماید.

صدور دستور موقت و تشریفات این قرار طبق مقررات آیین دادرسی مدنی است و اگر متقاضی دستور موقت از تاریخ صدور قرار تا ۲۰ روز نسبت به طرح دعوای اصلی در دادگاه صالح که شعبی از دادگاه های عمومی تهران است اقدام نکند ، قرار مذکور کان لم یکن و باطل می شود.

تامین دلیل در دعوای حق ثبت اختراع

تامین دلیل سابقا در صلاحیت دادگاه بود اما با تصویب قانون جدید شورای حل اختلاف، تامین دلیل در صلاحیت شورای حل اختلاف محلی که برای آن درخواست تامین دلیل صورت می گیرد قرار داده شده است .

نحوه رسیدگی به دستور موقت

در دعاوی حق ثبت اختراع ، اگر ذی النفع احتمال دهد که در آینده ممکن است نسبت به اختراع او نقضی وارد آید . میتواند پیش از دادرسی یا پیش از اقامه دعوا اقدام به تامین دلیل برای حفظ آثار و دلایل ادعای خویش نماید.

قانون گذار در ماده ۱۸۳ آئین نامه ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علائم تجاری دستور موقت وتامین دلیل را پیش بینی نموده است و چنین بیان داشته است که:

“در دعاوی حقوقی و کیفری راجع به حقوق حاصله از ثبت اختراع، طرح صنعتی،علامت و نام تجاری، معترض می‌تواند در هر مرحله از مراحل رسیدگی، از مراجع قضایی،اعم از دادگاه یا دادسرا که پرونده در آنجا مطرح است درخواست صدور قرار تامین دلیل و دستور توقیف محصولات ناقض حقوق ادعایی و تقاضای صدور دستور موقت نسبت به عدم ساخت، فروش یا ورود این محصولات را بنماید. مراجع قضایی موظفند نسبت به قبول تقاضای مذکور موافقت نمایند و می‌توانند قبل از صدور قرارهای مزبور از متقاضی تضمین کافی بخواهند. اجرای دستور فوق در صورتی که محصولات در گمرک باشند توسطمامورین گمرک والا توسط ضابطین خواهد بود.”

معترض حق اختراع چه در دعاوی حقوقی و چه در دعاوی کیفری می تواند جهت احقاق حق خود در هر مرحله ای از دادرسی از مراجع قضایی اعم از دادسرا و دادگاه که پرونده در آن مطرح است درخواست دستور موقت و تامین دلیل ارائه دهد.که البته با توجه به جدیدالتصویب بودن قانون شورای حل اختلاف در حال حاضر قسمتی از این ماده نسخ ضمنی می شود.

در حال حاضر رسیدگی به تامین دلیل در صلاحیت شورای حل اختلاف محل وقوع کالا یا امری است که برای آن درخواست دستور موقت و تامین دلیل شده است .

انتقال گواهی ثبت اختراع به صورت قهری ارث ، ورشکستگی و…

انتقال گواهی ثبت اختراع به صورت قهری ارث ، ورشکستگی و…

انتقال قهری بدین معناست که حقی بعد از فوت به صورت خود به خود به وراث او منتقل می شود. در مورد گواهی ثبت اختراع هم بدین شکل است ، زمانی که فردی این گواهی را اخذ می کند از حقوق اختراع خود منتفع می شود پس از فوتش هم وراث او می توانند از اختراع مزبور استفاده کنند. در حقیقت مالکیت اختراع و حق بهره برداری از آن به وراث انتقال پیدا می کند.

اما برای استفاده از این حق لازم است مراتبی لحاظ شود که این مراتب در ماده ۵۴ آئین نامه ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۷ بیان شده است:

«در صورت فوت مالک ، گواهی نامه اختراع و باقی بودن مدت اختراع ، مرجع ثبت به درخواست وراث یا احد از وراث ، نام ورثه یا وراث را به عنوان مالک در ظهر گواهینامه اختراع قید و مراتب را با ذکر میزان سهم هریک در دفتر ثبت اختراعات ثبت خواهد کرد .

درخواست ثبت باید کتبی و همراه با مدارک ذیل تسلیم مرجع ثبت گردد.

۱- اصل دادنامه انحصار وراثت

۲- اصل گواهینامه اختراع

۳- مدارک دال بر پرداخت هزینه ها

۴- مدارک نمایندگی قانونی .»

با توجه به ماده فوق آنچه مسلم است این است که پس از فوت هم باید اقداماتی توسط وراث صورت بگیرد تا وی بتواند از اختراع مزبور منتفع شود. در حقیقت اصلی ترین اقدام همان ثبت در دفتر ثبت اختراعات است که باید صورت بگیرد.در غیر اینصورت استفاده از حق مزبور ممکن نمی باشد. و همچنین برای حق ثبت انتقال قهری هم باید وراث مبلغی را متقبل شوند که این مبلغ برای اشخاص حقیقی ۳۰۰/۰۰۰ ریال و برای اشخاص حقوقی ۳/۰۰۰/۰۰۰ ریال می باشد.

لازم به ذکر است که معمولا از هر اختراعی، قانون ۲۰ ساله ای حمایت می کند و این مدت با فوت فرد تغییری نمی یابد. یعنی با منتفع شدن و انتقال یافتن به وراث هم به حق مزبور خللی وارد نمی شود و زمان پابرجاست. و اما نکته ای که ممکن است برایتان جای سوال باشد این است که اگر وراث متعدد باشند تقسیم به چه نحو است؟لازم است بدانید که تقسیم در اختراع متوفی به ترتیب تبعات ارث است که در قانون مدنی لحاظ شده است.

اما موردی که ممکن است اتفاق بیفتد این است که مخترع پس از تسلیم اظهارنامه به اداره ثبت اما قبل از گرفتن گواهی نامه ثبت اختراع فوت کند. در این صورت علی رغم اینکه قانون صریحی در این مورد در قوانین ثبت اختراعات موجود نیست. اما با استناد به مواد کلی حقوق می توان گفت که کلیه حقوق مزبور به ورثه انتقال پیدا می کند.

ممکن است برخی از انتقالات گواهی ثبت اختراع به صورت قهری دور از ذهن باشد اما لازم است بدانید همین موارد دور از ذهن محاکم بی شماری را به خود مشغول کرده است

گاهی مخترع به دلیل عدم تادیه دیون خود در صورت تاجر بودن، ورشکسته اعلام می شودو گاهی هم مخترع فردی عادی است اما از تادیه دیون خود عاجز است که مفلس نامیده می شود. در هر دو صورت چه ورشکسته و چه مفلس شناخته شود طلبکاران وی برای بدهی خود اقدام می کنند و از اموال خود توقیف می نمایند. که جالب است بدانید گواهی حق اختراع چنین فردی هم جزء دارایی او محسوب و قابل بازداشت است. چرا که یک حق مالی است و در مجموعه اموال مفلس یا ورشکسته قرار می گیرد و طلبکاران می توانند تقاضای انتقال ملکیت حق اختراع را به خود بنمایند. و حاکم هم این حق را با تشریفاتی بین طلبکاران تقسیم می نماید و این مورد نوعی انتقال قهری است.

نمونه ای دیگر از یک انتقال قهری، زمانی است که فردی به ناحق اظهارنامه ای را جهت گرفتن گواهینامه ثبت اختراع تسلیم می کند. و مخترع از این امر مطلع می شود و از این امر شکایت می کند و یا اینکه یک محصول حاصل کار یک تیم است. اما یکی از افراد تیم به ناحق و بدون اطلاع سایرین درخواست گواهی به نام خود را می کند که در این مورد هم با شکایت سایرین مواجه شود.

در این موارد هم با احراز حقیقت امر، مرجع ذی الصلاح به موضوعی رسیدگی می کند و حق پایمال شده را به مالک اختراع برمی گرداند که البته با توجه به چگونگی قصد و نیت فردی که چنین اقدام را انجام داده است نوع برخورد مرجع صلاحیت دار متفاوت است.

طرح های صنعتی

طرح صنعتی چیست ؟

ماده ۲۰ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶، طرح صنعتی را اینگونه تعریف می کند:

هرگونه ترکیب خطوط یا رنگها و هرگونه شکل سه‌بعدی باخطوط‌، رنگها و یا بدون آن‌، به‌گونه‌ای که ترکیب یا شکل یک فرآورده صنعتی یا محصولی از صنایع دستی را تغییر دهد، طرح صنعتی است‌. در یک طرح صنعتی تنها دسترسی به یک نتیجه فنی بدون تغییر ظاهری مشمول حمایت از این قانون نمی‌باشد.

مفهوم طرح صنعتی

طرح صنعتی مربوط به ویژگی های ظاهری یک محصول است که از طریق ایجاد جاذبه های بصری، باعث جلب نظر مشتریان به یک محصول خاص از میان محصولات مشابه می شود. به عبارت دیگر طرح صنعتی، نقوش، تزئینات و طراحی های به کار رفته در ساخت یک کالا می باشد که به واسطه یک فرآیند صنعتی به وجود آمده و از این طریق موجب زیباتر شدن کالای ساخته شده می شود.

مشخصه های طرح صنعتی

طرح صنعتی باید به وسیله قوه بینایی قابل درک وفهم باشد، به این معنی که مصرف کننده بتواند آن را ببیند و همچنین باید منحصر به فرد باشد. وجود تفاوت و تمایز با سایر طرح های صنعتی که نهایتا منجر به ایجاد جذابیت در نگاه مخاطب می شود یکی از عناصر مهم طرح های صنعتی است.

طرح های صنعتی صرفا به ظاهر کالا مربوط می شوند که در نگاه اول قابل رویت و تشخیص می باشد. لازم به ذکر است که طرح صنعتی باید موجب تمایز کالاهای مشابه از یکدیگر باشد و لزوما به معنای زیباتر شدن کالا نمی باشد. همچنین طرح صنعتی مختص به کالاهای صنعتی نبوده و حتی در صنایع دستی نیز قابل تصور می باشد.

طرح صنعتی باید قابلیت تکثیر و تولید در حجم بالا را داشته باشد، با توجه به این مولفه نقاشی ها یا طرح هایی که صرفا واجد جنبه هنری می باشند و فقط یکبار تولید می شوند از شمول مقررات مربوط به طرح های صنعتی خارج می شوند.

ضرورت حمایت از طرح صنعتی

همانطور که توضیح داده شد یکی از ویژگی های اصلی طرح های صنعتی، ایجاد ظاهر خاص و متمایز نسبت به سایر محصولات مشابه می باشد؛ بنابراین حمایت قانون گذار از طرح صنعتی مانع کپی برداری سایر اشخاص از طرح صنعتی متعلق به غیر می باشد و در واقع خلاقیت طراح را مورد حمایت قرار می دهد. این امر منافعی نیز برای مردم دارد و باعث می شود هر شخصی نتواند از طرح مورد استقبال مردم کپی برداری نماید.

تفاوت طرح صنعتی با اختراع

اختراع نتیجه فکر فرد یا افراد است که برای اولین بار فرآیند یا فرآورده های خاصی را ارائه می کند و مشکلی را در یک حرفه، فن، فناوری، صنعت و مانند آن ها حل می نماید. در حالیکه طرح صنعتی مربوط به ویژگی های ظاهری کالا بوده و ارتباطی به عملکرد کالا ندارد.

تفاوت طرح صنعتی با علائم تجاری

علامت تجاری هر نشان قابل رویتی است که باعث تمایز و شناسایی کالاها یا خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی از یکدیگر شود و با طرح صنعتی از جهات مختلف مانند نحوه ثبت و مدت زمان حمایت متفاوت است.

تفاوت طرح صنعتی و اسرار تجاری

اسرار تجاری، داده پیامی است که شامل اطلاعات، فرمول ها، الگوها، نرم افزارها، ابزارها و روش ، تکنیک و فرآیندها، تالیفات منتشر نشده، روش انجام تجارت و داد و ستد، فنون، نقشه ها، اطلاعات مالی، فهرست مشتریان، طرح های تجاری و امثال این ها است که به طور مستقل دارای ارزش اقتصادی بوده و در دسترس عموم قرار ندارند .

تفاوت طرح صنعتی و اسرار تجاری در ماهیت، شرایط و نحوه حمایت از آن ها آشکار می شود، البته لازم به ذکر است، طرح های صنعتی تا قبل از افشاء و علنی شدن در قالب اسناد تجاری می تواند قرار گیرد.

تفاوت طرح صنعتی و نمونه اشیاء مفید

نمونه اشیاء مفید یا مصرفی ، اختراعاتی است که در زمینه مکانیکی ابداع می گردد، در نمونه اشیاء مصرفی زیبایی ظاهری مطرح نمی باشد درحالی که در طرح صنعتی زیبایی و چشم گیر شدن طرح به منظور جلب مشتریان در بازار دارای اهمیت می باشد .

تفاوت طرح صنعتی و مدل صنعتی

مدل صنعتی از مصادیق طرح صنعتی می باشد، در واقع طرح صنعتی شکل سه بعدی اشکال است که سبب تمایز فرآورده یا محصول معین با سایر اشیاء می گردد .

انواع طرح صنعتی

حمایت از سازو کارهای طراح های صنعتی نیازمند شناخت انواع طرح های صنعتی می باشد، طرح های صنعتی به صورت کلی به دو دسنه طرح های کاربردی و ترسیمی تقسیم می گردد .

الف- طرح ترسیمی :

در طرح های ترسیمی، طراح پیش از ترسیم طرح خود، اصول و قواعد خاصی را مد نظر ندارد و احساسات خود را فی البداهه بر روی کاغذ پیاده می کند، برای مثال، طراح احساسات خود را در خصوص طبیعت یا انسان را با آثار گرافیکی، عکس، مجسمه، طرح های معماری، نشان می دهد .

ب- طرح کاربردی :

در طرح های کاربردی، طراح پیش از ترسیم طرح خود اصول و قواعد خاصی را تعیین کرده و بر پایه آن نسبت به طراحی طرح اقدام می نماید، ایجاد جنبه کاربردی، هدف اصلی طرح می باشد .

ویژگی های طرح صنعتی

با توجه به تعاریف حقوقی کشورهای مختلف می توان ویژگی های مشترک طرح های صنعتی را به شرح ذیل بیان نمود :

طرح صنعتی باید قابل درک و رویت باشد . قابل رویت بودن طرح صنعتی روی کالا یکی از شرایط مهم برای طرح صنعتی است . طرح صنعتی باید وقتی روی کالای خاص قرار می گیرد آشکار باشد و توسط حس بینایی مورد قضاوت قرار گیرد .
طرح باید به کالا ظاهر خاص و ویژه بدهد این شرایط باعث می شود کالایی که طرح روی آن قرار گرفته است از نگاه مصرف کننده و کاربرد جذاب و متفاوت از کالاهای مشابه و همسان باشد .
طرح صنعتی صرفاً مربوط به ظاهر قابل رؤیت کالایی است که در آن متبلور شده و ویژگی های کاربردی محصول ارتباطی به طرح صنعتی ندارد .
طرح باید روی کالا تبلور یابد به عبارت دیگر شرط حمایت از یک طرح صنعتی این است که طرح قابلیت آن را داشته باشد که در یک فرآیند صنعتی قرارگرفته و در نهایت بر روی یک اثر ملموس و عینی قابل رؤیت باشد .

شرایط و ضوابط کلی ثبت طرح صنعتی

شرایط وضوابط کلی ثبت طرح صنعتی

اشخاص جهت بهره مندی از ساز و کارهای حمایتی پیش بینی شده توسط قانونگذار ملزم به ثبت طرح صنعتی خود در مراجع صالح ثبتی می باشند.

اشخاصی که حق ثبت طرح صنعتی را دارند

قانونگذار در جهت حمایت از مخترعین و طراحان در قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، اولین کسی را که نسبت به ثبت اختراع یا طرح خود در مرجع ثبت اقدام نماید را دارای حق تقدم دانسته است. براساس قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، پدید آورنده طرح کسی است که اظهارنامه ثبت طرح صنعتی خود را برای اولین بار به مرجع ثبت تقدیم نماید. حال اگر دو یا چند نفر به صورت مستقل اقدام به طراحی طرح صنعتی واحدی نموده باشند، شخصی که زودتر اظهارنامه طرح خود را به مرجع ثبت تقدیم کرده باشد یا بتواند ثابت کند اظهارنامه خود را زودتر تسلیم نموده است، حق ثبت طرح را خواهد داشت .

چنانچه دو یا چند نفر به طور اشتراکی طرحی را ایجاد نمایند و نسبت به ثبت طرح اقدام نمایند، طرح مورد درخواست به نام همه آنان ثبت می شود و حقوق ناشی از آن متعلق به همه طراحان می باشد. از آن جا که طرح صنعتی از حقوق مالی محسوب می گردد، اشخاص می توانند آن را در رهن قرار دهند یا به اشخاص دیگر منتقل نمایند اما چنان چه طرح به صورت اشتراکی ثبت گردد نیازمند موافقت تمامی طراحان می باشد .

در صورتی که کارفرما شخصی را برای طراحی یک طرح صنعتی استخدام نماید براساس بند ه ماده ۵ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری حقوق مادی طرح متعلق به کارفرما می باشد مگر آن که در قرارداد خلاف آن پیش بینی شده باشد . اما نکته حاثز اهمیت این است که هرچند حقوق مادی طرح متعلق به کارفرما می باشد اما حقوق معنوی طرح به طراح آن تعلق داشته و نام طراح می بایست توسط متقاضی ثبت طرح به مرجع ثبت اعلام گردد .

شرایط ثبت طرح صنعتی

طراحان برای ثبت طرح های خود ملزم به رعایت شرایط شکی و ماهوی تعیین شده از سوی قانونگذار می باشند. در صورتی که طراح بدون توجه به رعایت شرایط ماهوی نسبت به ثبت طرح صنعتی اقدام نماید شناسایی و حمایت از طرح او با مشکل مواجهه خواهد شد. عدم رعایت شرایط شکی ثبت طرح صنعتی از سوی طراح می تواند موجب عدم ثبت طرح صنعتی گردد.

شرایط ماهوی ثبت طرح صنعتی

اولین مقرره ای که می بایست برای ثبت طرح صنعتی از سوی طراح رعایت گردد، خاص بودن طرح صنعتی است بدین معنا که طرح صنعتی می بایست جنبه هنری محض نداشته و قابلیت ثبت به عنوان طرح صنعتی را دارا باشد. همچنین طرح صنعتی می بایست توان ظاهر شدن بر روی یک فرآورده را داشته باشد بنابراین طرح یاد شده می بایست بر پایه اصولی که جنبه کابردی دارد طراحی گردد.

لازم است طراح بر این مساله توجه نماید که طرح می بایست کاربرد صنعتی داشته باشد در صورتی که کارشناس احراز نماید که طرح دارای کاربرد صنعتی نمی باشد از ثبت آن اجتناب کرده و حمایت از آن در قالب طرح صنعتی امکان پذیر نمی باشد.

طرح صنعتی می بایست علاوه بر منحصر به فرد بودن، متعلق به یک کالای خاص باشد یعنی بتوان آن را روی یک کالای خاص درج نمود.

طراح می بایست برای آنکه طرح صنعتی منحصر به فرد باشد، ابعاد خارجی یا ظاهری کالایی که طرح برای آن به ثبت رسیده است را مدنظر قرار داده و طرح ارائه شده دارای جذابیت بصری باشد. همچنین طراح می بایست در زمان طراحی طرح صنعتی، ابتکار عمل به خرج داده و طرحی جدید که واجد تازگی باشد تقدیم مرجع ثبت نماید.

ویژگی طرح جدید و نو

برای اینکه طرحی جدید محسوب گردد می بایست همانند طرح های قبلی ثبت شده نباشد البته در خصوص همانند بودن ذکر این نکته حائز اهمیت است که چنانچه طرح صنعتی مورد نظر با طرح های قبلی به صورت جزئی متفاوت باشد خللی در ثبت طرح صنعتی پیش نیامده و طرح قابل ثبت می باشد.

طراح می بایست دقت لازم را انجام داده تا قبل از تسلیم اظهارنامه یا قبل از حق تقدم اظهارنامه از افشاء اطلاعات طرح صنعتی اجتناب نموده در غیر این صورت طرح تازگی خود را از دست داده و قابل ثبت نمی باشد. البته اگر بر اساس قانون افشاء اطلاعات ظرف مدت شش ماه قبل از تاریخ تقاضا یا در موارد مقتضی قبل از تاریخ حق تقدم طرح صنعتی صورت گرفته باشد، مانع ثبت نخواهد بود.

طرح های صنعتی غیرقابل ثبت

طبق قانون ثبت اختراعات طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶ و آیین نامه اجرایی آن، طرح های صنعتی که قابل حمایت نیستند به شرح ذیل می باشد:

طرح هایی که جدید و اصیل نیستند:

طبق ماده ۲۱ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶ ،طرح صنعتی زمانی جدید محسوب می گردد که از طریق انتشار به طور محسوس یا از طریق استفاده به هر نحو دیگر قبل از تسلیم اظهارنامه، بر حسب مورد قبل از حق تقدم اظهارنامه برای ثبت در هیچ نقطه ای از جهان برای عموم افشاء نشده باشد.

در مقابل ماده ۸۴ آیین نامه قانون مذکور در خصوص اصالت بیان داشته است : طرح صنعتی در صورتی اصیل محسوب می شود که به طور مستقل توسط پدید آمده وکپی و تقلب طرح های موجود نباشد، به نحوی که از دید یک کاربر آگاه متفاوت از طرح هایی که قبلا در اختیار عموم قرار گرفته است، باشد .

در صورتی که طراح مقررات فوق را رعایت نکند، قانونگذار از طرح صنعتی حمایت نخواهد کرد.

طرح هایی که تنها در نتیجه عملکرد فنی محصول ایجاد می شود:

طراح طرح صنعتی می بایست کالا را به گونه ای طراحی نماید که به سبب جاذبه بصری مشتریان را به خود جذب نماید و چنانچه یک طرح صنعتی تنها دسترسی به یک نتیجه فنی بدون تغییرات ظاهری را ایجاد نماید از حمایت قانونگذار برخوردار نمی باشد.

طرح های حاوی نمادها و نشان های رسمی کشور:

چنانچه طرح صنعتی حاوی نماد ها و نشان های رسمی کشور باشد قانونگذار از آن حمایت نکرده و قابل ثبت نمی باشد. همچنین بر اساس بند ۳ ماده ۲۲ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری عین یا تقلید نشان نظامی ، پرچم یا سایر نشان های مملکتی به عنوان طرح صنعتی قابل ثبت نمی باشد.

طرح های مخالف نظم عمومی و اخلاق حسنه:

چنانچه طرح صنعتی ارائه شده مخالف موازین شرعی یا نظم عمومی و اخلاق حسنه باشد از ثبت آن در مرجع ثبت اجتناب می شود و از حمایت های قانونی برخوردار نخواهد شد.

طراحی اصول یا روش های ساخت:

طراح در زمان ترسیم طرح یک کالا روش های مختلفی را امتحان کرده تا به طرح مورد نظر خود دست یابد. قانونگذار از اصول و روش های ساخت حمایت نکرده و آن ها را در قالب طرح های صنعتی قرار نمی دهد.

قطعات یدکی یا قطعات وابسته:

در صورتی که طراح قطعات یدکی یا قطعات وابسته را به منظور تکمیل یک محصول طراحی کرده باشد یا طراح نتواند قطعات دیگر با طراحی متفاوت را جایگزین آن نماید، به سبب آنکه قطعه طراحی شده جزء محصول تلقی می گردد، امکان ثبت آن به عنوان طرح صنعتی مستقل امکان پذیر نمی باشد.

مراحل ثبت طرح صنعتی

متقاضی یا نماینده وی می بایست اظهارنامه را به صورت حضوری یا با پست سفارشی یا از طریق الکترونیکی به اداره ثبت طرح های صنعتی تقدیم نماید. تاریخ وصول اظهارنامه یا تاریخ داده پیام، تاریخ اظهارنامه تلقی می گردد و همچنین متقاضی می بایست همراه اظهارنامه مدارک مورد نیاز را به صورت اظهارنامه پیوست نماید و به مرجع ثبت تقدیم نماید.

پس از ثبت اظهارنامه ثبت طرح صنعتی، متقاضی در صورتی می تواند اظهارنامه خود را اصلاح نماید که از حدود اظهارنامه نخست تجاوز نکرده و هزینه آن را بپردازد. همچنین متقاضی می تواند تا زمانی که اظهارنامه در جریان بررسی می باشد آن را مسترد نماید، چنانچه اظهارنامه استرداد گردد، هزینه های پرداختی مسترد نخواهد شد.

انتقال اظهارنامه

طبق ماده ۸۰ آیین نامه اجرایی ثبت اختراعات طرح های صنعتی و علائم و تجاری، انتقال حق مالکیت ناشی از تسلیم اظهارنامه یا اعطای هرگونه اجازه بهره برداری از آن می بایست به درخواست کتبی هر ذی نفع به مرجع ثبت اعلام و در پرونده مربوط درج گردد، متقاضی مکلف به پرداخت هزینه انتقال می باشد.

اقدامات پس از ثبت طرح صنعتی

مرجع ثبت پس از احراز این که اظهارنامه و ضمائم آن مطابق قوانین و مقررات تسلیم گشته است اقدام به ثبت طرح صنعتی نموده و آگهی مربوط را منتشر و گواهی ثبت آن را به نام متقاضی صادر می نماید.

صدور گواهی المثنی طرح صنعتی

در صورت مفقود شدن یا از بین رفتن گواهی نامه طرح صنعتی، مالک می تواند با پرداخت هزینه های مقرر، درخواست المثنی نماید، بدین منظور وی بایستی طریق از بین رفتن یا گم شدن گواهی نامه را کتباً به مرجع ثبت اعلام و استشهادیه ای مبنی بر شهادت و اظهار اطلاع حداقل ۳ نفر که هویت و امضاء آن ها به گواهی یک نفر از شهود مذکور رسیده و هویت و امضاء نامبرده به گواهی یکی از دفاتر اسناد رسمی رسیده باشد، ضمیمه نماید. مراتب فقدان گواهی نامه های اختراع، طرح صنعتی و علامت به هزینه درخواست کننده یک نوبت در روزنامه رسمی کشور آگهی می شود. در صورتی که تا ۱۰ روز از تاریخ انتشار آگهی در روزنامه رسمی کشور، اعتراض نرسیده یا در صورت اعتراض، اصل گواهی نامه توسط معترض ارائه نشده باشد، اداره مالکیت صنعتی اقدام به صدور المثنی گواهی نامه مفقودی می نماید. رسیدگی به اعتراضات واصله با دادگاه صالح می باشد .

در صورتی که گواهی نامه های مفقودشده و یا از بین رفته که به اشخاص مقیم خارج از کشور تعلق داشته باشد، مستلزم تسلیم اعلامیه ای است که از سوی دفتر اسناد رسمی کشور محل اقامت صادر شده و به تایید نمایندگی های جمهوری اسلامی ایران رسیده و تشریفات مقرر در فوق نیز رعایت شده باشد .

مراجع ثبت طرح صنعتی

مراجع ثبت طرح صنعتی

ثبت طرح صنعتی و کسب حمایت بین المللی برای آن بدین صورت می باشد که شرکت های دارای طرح می بایست به ادارات ملی ثبت طرح صنعتی کشورهای مورد نظر مراجعه نموده و اظهارنامه ثبت طرح صنعتی خود را به زبان آن کشور تسلیم نماید .

جهت ثبت طرح صنعتی شرکت های صاحب طرح باید دارای ویژگی هایی باشند که قوانین ملی کشور مورد نظر تعیین و پیش بینی کرده است .همچنین متقاضی ثبت طرح صنعتی باید مدارک و مستندات مرتبط را به زبان کشور مورد نظر ترجمه و همراه با اظهارنامه به مراجع ثبت طرح صنعتی تسلیم نماید . همچنین شرکت های متقاضی ثبت طرح صنعتی می توانند از طریق وکیل یا کارگزار در کشور های مورد نظر اقدام نمایند که این امر مستلزم صرف هزینه های زیادی است .

مراجع ثبت طرح صنعتی در ایران

جمهوری اسلامی ایران از سال ۱۳۳۷ عضویت در کنوانسیون پاریس برای حمایت مالکیت صنعتی را پذیرفته است بنابراین اتباع ایرانی به طور کلی اشخاصی که در ایران بتوانند از مزایای کنوانسیون یاد شده استفاده کنند این حقوق و مزایا را خواهد داشت که در قالب و چارچوب کنوانسیون پاریس نسبت به ثبت طرح صنعتی خود در کشورهای عضو کنوانسیون که بالغ بر ۱۵۰ کشورند اقدام کنند .

از جمله اصول حاکم بر کنوانسیون پاریس برای حمایت مالکیت صنعتی این می باشد که هر کشور عضو کنوانسیون پاریس موظف است همان امتیازاتی را که در مورد حمایت از مالکیت صنعتی به اتباع خود می دهد به اتباع سایر کشورهای عضو معاهده نیز قائل شود .

همچنین در صورتی که صاحب طرح صنعتی بر مبنای اظهارنامه عادی درخواست خود را برای حمایت از علامت تجاری به ادارات واجد صلاحیت یکی از کشورهای عضو داده باشد می تواند در مدت زمان ۶ ماه حقوق خاصی را در موقع تقاضای حمایت در تمامی کشور های عضو کنوانسیون دارا باشد .

از اصول دیگر کنوانسیون پاریس برای حمایت مالکیت صنعتی پذیرفتن اصل استقلال گواهینامه های ثبت می باشد بدین معنی که گواهینامه های اختراع اعطاء شده در کشورهای عضو به اتباع یا اشخاص ساکن در کشورهای عضو باید مستقل از گواهینامه های اختراعی تلقی شوند که برای اختراع های مشابهی در کشورهای دیگر از جمله کشورها غیر عضو ، تحصیل شده اند .

طبق کنوانسیون پاریس طرح های نمایش داده شده در نمایشگاه های بین المللی مورد حمایت موقت قرار می گیرد یعنی کشورهای عضو متعهد هستند که منطبق با قوانین داخلی شان حمایتی موقت را به موارد زیر اعطاء کنند : اختراعات قابل صدور گواهی اختراع ، نمونه های اشیای مصرفی ، طرح های صنعتی و علائم تجاری در رابطه با کالاهای نمایش داده شده در نمایشگاه های بین المللی رسمی یا به طور رسمی شناسایی شده که در هر کشور عضو برگزار می شوند .

مراجع ثبت طرح صنعتی منطقه ای

در صورتی که شرکت ها بخواهند طرح صنعتی خود را در گروهی از کشورها که عضو معاهدات منطقه ای هستند به ثبت برسانند می توانند با یک اظهارنامه و طی مسیری کوتاه این کار را انجام دهند و حمایت از طرح صنعتی خود را در کشورهای متعدد کسب کنند .

متقاضی با تسلیم یک اظهارنامه صرف کمترین هزینه و زمان حمایت از طرح صنعتی خود را در کشورهای متعدد کسب می کند . ادارات منطقه ای مالکیت معنوی شامل ادارات زیر هستند :

الف)اداره مالکیت صنعتی آفریقا (AHIPO) برای حمایت از طرح صنعتی در کشورهای آفریقایی انگلیسی زبان

ب)اداره طرح های بنلوکس (BDO) برای حمایت در بلژیک ، هلند و لوکزامبورگ

ج)اداره هماهنگ سازی بازارهای داخلی (OHIM) برای طرح های اتحادیه ای در ۱۵ کشور

د)سازمان مالکیت معنوی آفریقا (OAPI) برای حمایت از کشورهای آفریقایی فرانسه زبان

مراجع ثبت طرح صنعتی بین المللی

متقاضی ثبت طرح صنعتی در سطح بین المللی می تواند به سه روش برای ثبت طرح خود اقدام نماید :

۱- به کشورهای مورد نظر مراجعه و در صورت دارا بودن شرایط مقرره در آن کشورها طرح صنعتی خود را به ثبت برساند همچنین می تواند این کار را با انتخاب در آن کشورها و ترجمه اسناد و مدارک مربوط و با صرف هزینه های زیاد انجام دهد . در صورتی که متقاضی بخواهد طرح صنعتی خود را در کشورهای عضو کنوانسیون پاریس به ثبت برساند می تواند از امتیازات مقرره در آن کنوانسیون از جمله حق تقدم شش ماهه استفاده کند .

۲- مسیر منطقه ای ، در این مسیر متقاضی ثبت طرح صنعتی در سطخ بین المللی می تواند طرح صنعتی خود را در چارچوب مقررات سازمان های یاد شده به ثبت برساند که این سیر نسبت به مسیر اول کوتاهتر و کم هزینه تر می باشد .

۳- مسیر دیگر ، مسیر بین المللی است . متقاضی می تواند طرح صنعتی خود را در چارچوب معاهده لاهه در کشورهای عضو سند یادشده به ثبت برساند و از امتیازات مقرره در آن برخوردار گردد . در این روش متقاضی ثبت می بایست به کشورهای مورد نظر مراجعه و با تسلیم اظهارنامه های جداگانه و ترجمه مدارک و مستندات به زبان های مقرره در آن کشورها و انتخاب وکیل نسبت به ثبت طرح صنعتی خود اقدام نماید .

مراحل ثبت طرح صنعتی در ایران

مراحل ثبت طرح صنعتی در ایران

ثبت طرح صنعتی در ایران طبق قانون مصوب ۱۳۸۶ و آئین نامه مربوط به آن به روش زیر می باشد :

الف ) تقدیم اظهارنامه ثبت طرح صنعتی

ثبت طرح صنعتی مستلزم تسلیم اظهارنامه به مرجع ثبت می باشد .طبق ماده ۶۸ آئین نامه اظهارنامه ثبت طرح صنعتی باید در دو نسخه و در فرم مخصوص و به زبان فارسی تنظیم شده و پس از ذکر تاریخ ، توسط متقاضی و نماینده قانونی وی امضاء شود .

پس از تنظیم اظهارنامه باید آن را به صورت حضوری یا با پست سفارشی به مرجع ثبت تسلیم نماید . تاریخ وصول اظهارنامه یا تاریخ داده پیام ، تاریخ اظهارنامه تلقی می گردد .

در صورتی که اظهارنامه توسط اشخاص حقوقی تسلیم شود امضاء آن توسط اشخاص مجاز ضروری است و باید توسط شخص یا اشخاص که قانوناً مجاز به امضاء اسناد مربوط هستند امضاء شود .

ماده ۷۰ آئین نامه مصوب ۸۷ ذکر نکات زیر را در اظهارنامه ثبت طرح صنعتی الزامی کرده است :

۱- اسم، نشانی، کدپستی، شماره ملی، تابعیت و سمت متقاضی یا نماینده قـانونی وی و در صـورتی کـه متقاضـی شخص حقوقی است، ذکر نام، نوع فعالیت، اقامتگاه، محل و شماره ثبت، تابعیت، مرکـز اصـلی و عنداللزوم هـرشناسه دیگر الزامی است

۲- اسم،اقامتگاه و کد پستی شخص یا اشخاصی که صلاحیت دریافت ابلاغ ها در ایـران را دارنـد، در صـورتی کـه متقاضی مقیم ایران نباشد.

۳- اسم و اقامتگاه طراح در صورتی که متقاضی همان طراح نباشد.

۴- ذکر کالا و طبقه ای که متقاضی درخواست ثبت طرح برای آن را دارد.

۵- تاریخ، محل و شماره اظهارنامه یا گواهی نامه طرح صنعتی در خارج، در صورت درخواست حق تقدم.

۶- تعیین ضمائم:

ماده ۲۴ قانون مصوب ۸۶ امکان ثبت دو یا چند طرح صنعتی را در اظهارنامه تحت شرایطی به رسمیت شناخته است . برای این امر بایستی طرح ها راجع به یک طبقه بندی بین المللی مربوط به طرح های صنعتی باشند و همچنین طرح ها مربوط به یک مجموعه یا ترکیبی از اجزاء باشند . به عنوان مثال اگر طرح ها مربوط به یک سرویس چایخوری باشند اجزای این مجموعه یعنی فنجان ، قوری ، نعلبکی که دارای طرح های مشابه هستند می توانند در قالب یک اظهارنامه مورد تقاضای ثبت قرار گیرند .

ب) مدارک لازم جهت ثبت طرح صنعتی

با توجه به ماده ۷۳ آئین نامه مصوب ۱۳۸۷مدارک زیر باید ضمیمه اظهارنامه شوند:

۱ -مدارک مثبت هویت متقاضی و طراح ؛

۲ -مدارک نمایندگی، در صورتی که تقاضا توسط نماینده قانونی به عمل آید؛

۳ـ اگر طرح صنعتی دو بعدی باشد، پنج نمونه از شکل یا تصویر گرافیکی یا پنج نمونه از طرح ترسیم شده به عنوان نمونه ؛

۴ـ اگر طرح صنعتی سه بعدی باشد، پنج نمونه از شکل یا تصویر گرافیکی یا پنج نمونه از طرح ترسیم شده از تمامی جوانب طرح ؛

۵ ـ در طرح صنعتی سه بعدی، مرجع ثبت می تواند ماکتی از آن را به همراه اظهارنامه درخواست نماید. اندازه ماکتی که متقاضی از مدل طرح خود ارائه می دهد، باید حداکثر ۲۰×۲۰×۲۰ سانتی متر و وزن آن حداکثر ۲ کیلوگرم و از ماده ای بادوام و غیرفاسد شدنی باشد. شکل های گرافیکی و ترسیم شده باید حداکثر در ابعاد ۲۰×۱۰ سانتی متر بوده و قابل نصب بر چهار صفحه مقوا در قطع ۴ Aو با جوهر مشکی باشد؛

۶ ـ درخواست کتبی به تاخیر انداختن انتشار آگهی ثبت طرح صنعتی و تعیین مدت آن، در صورت تمایل؛

۷ ـ درخواست کتبی مبنی بر عدم ذکر اسم طراح، چنانچه طراح نخواهد اسم وی ذکر شود؛

۸ ـ رسید مربوط به پرداخت هزینه اظهارنامه و در صورتی که اظهارنامه شامل دو یا چند طرح صنعتی است، رسید مربوط به پرداخت هزینه های اضافی ؛

۹- مدارک مربوط به حق تقدم که باید همزمان با تسلیم اظهارنامه یا حداکثر ظرف ۱۵ روز از آن تاریخ تسلیم شود.

ج) اقدامات پس از ثبت اظهارنامه ثبت طرح صنعتی

۱- اصلاح اظهارنامه :

متقاضی می تواند تا قبل از ثبت طرح صنعتی، اظهارنامه خود را اصلاح کند، مشروط بر اینکه از حدود اظهارنامه نخست تجاوز ننماید. درخواست اصلاح با پرداخت هزینه مقرر در جدول هزینه ها انجام می پذیرد.

با توجه به جدول هزینه های ضمیمه یک آئین نامه مصوب ۱۳۸۷ رئیس قوه قضاییه ، هزینه هربار اصلاخ اظهارنامه ۲۵۰۰۰۰ ریال برای اشخاص حقیقی و ۷۵۰۰۰ ریال برای اشخاص حقوقی تعیین شده است .

۲- استرداد اظهارنامه :

حق استرداد اظهارنامه از جمله حقوقی است که در قانون مصوب ۱۳۸۶ برای متقاضی تحت شرایطی پیش بینی شده است . با توجه به ماده ۲۶ قانون مصوب ۸۶ متقاضی می تواند تا زمانی که اظهار نامه در جریان بررسی است آن را مسترد نماید . در صورت استرداد اظهار نامه هزینه های پرداختی مسترد نخواهد شد .

۳- انتقال اظهارنامه :

در ماده ۸۰ آئین نامه مصوب ۱۳۸۷ آمده است : انتقال حق مالکیت ناشی از تسلیم اظهارنامه یا اعطای هرگونه اجازه بهره برداری از آن باید به درخواست کتبی هر ذی نفع به مرجع ثبت اعلام و در پرونده مربوط درج گردد. اعمال این تغییر منوط به پرداخت هزینه مقرر در جدول هزینه ها خواهد بود.

قرارداد اجازه بهره برداری نسبت به اظهارنامه طرح صنعتی باید به اداره مالکیت صنعتی تسلیم شود. اداره مذکور با توجه به ماده ۵۰ قانون ، مفاد قرارداد را به صورت محرمانه حفظ و اجازه بهره برداری را ثبت و آگهی می کند.

۴- بررسی شکلی و ماهوی اظهارنامه :

در بررسی شکلی یک طرح صنعتی ، کارشناسی ذیربط پس از احراز اینکه اظهارنامه و ضمائم آن در چارچوب قوانین و مقررات تسلیم شده و هزینه های مترتبه بر آن پرداخت گردیده است و همچنین طرح های صنعتی مورد تقاضای ثبت مخالف نظم عمومی و اخلاق حسنه نیست مبادرت به پذیرش ثبت طرح صنعتی می نماید .

اما در بررسی ماهوی ، اداره ثبت طرح های صنعتی پس از احراز اینکه طرح صنعتی مورد درخواست ثبت ، منطبق با تعریفی است که برای طرح صنعتی در قانون ارائه شده است از حیث شرایط ماهوی یعنی جدید بودن یا اصیل بودن نیز طرح مورد درخواست ثبت را مورد بررسی قرار می دهد .

د) اقدامات پس از ثبت طرح صنعتی

۱- انتشار آگهی :

در صورتی که اداره مالکیت صنعتی تشخیص دهد شرایط موضوع بند (ب) این ماده رعایت شده است طرح صنعتی را ثبت و آگهی مربوط را منتشر و گواهی ثبت آن را به نام متقاضی صادر می نماید در غیر اینصورت اظهارنامه را مردود اعلام می کند .

با توجه به ماده ۸۵ آئین نامه مصوب ۱۳۸۷ هرگاه تقاضای ثبت طرح صنعتی مورد پذیرش مرجع ثبت قرار گیرد، مراتب کتباً به متقاضی اعلام شده و وی باید ظرف ۳۰ روز پس از تاریخ اعلام، جهت پرداخت هزینه های مربوط به ثبت طرح صنعتی و انتشار آگهی موضوع ماده ۸۶ این آیین نامه اقدام نماید. در صورت عدم پرداخت هزینه ها در مهلت مقرر فوق، اظهارنامه کان لم یکن تلقی می گردد. این مهلت برای متقاضیان مقیم خارج از کشور ۶۰ روز می باشد.

۲- صدور گواهینامه :

مرجع ثبت پس از ثبت طرح صنعتی و انتشار آگهی مربوط به آن و تحویل نسخه منتشر شده در سایت روزنامه رسمی به مرجع ثبت ، گواهینامه طرح را با الصاق تصویر یک نمونه کامل از طرح و منگنه و ممهور کردن آن ، به مالک طرح یا نماینده قانونی وی تسلیم می شود .

۳- پرداخت هزینه :

در قانون مصوب ۱۳۸۶ و آئین نامه مربوط ، برای ثبت طرح صنعتی با توجه به مراحل و فرآیند ثبت طرح ، هزینه های جداگانه ای تعیین و دریافت می شود و در صورتی که متقاضی اقدام به استرداد اظهارنامه تا مرحله قبل از ثبت طرح صنعتی نماید ، نیز هزینه های پرداختی مسترد نخواهد شد .

۴- صدور گواهی المثنی :

چنانچه گواهی طرح صنعتی مفقود یا از بین برود در رابطه با صدور گواهی المثنی در قانون مصوب ۱۳۸۶ تعیین تکلیف نشده است ولی در ماده ۱۷۵ آئین نامه این مورد پیش بینی شده و چگونگی و شرایط صدور آن مورد حکم قرار گرفته است .

بر اساس این ماده در صورت مفقود شدن یا از بین رفتن گواهی نامه اختراع، طرح صنعتی و علامت، مالک می تواند با پرداخت هزینه مقرر در جدول هزینه ها، تقاضای صدور المثنی نماید. بدین منظور وی بایستی طریق از بین رفتن یا گم شدن گواهی نامه را کتباً به مرجع ثبت اعلام و استشهادیه ای مبنی بر شهادت و اظهار اطلاع حداقل ۳ نفر که هویت و امضاء آن ها به گواهی یک نفر از شهود مذکور رسیده و هویت و امضاء نامبرده به گواهی یکی از دفاتر اسناد رسمی رسیده باشد، ضمیمه نماید. مراتب فقدان گواهی نامه های اختراع، طرح صنعتی و علامت به هزینه درخواست کننده یک نوبت در روزنامه رسمی کشور آگهی می شود. در صورتی که تا ۱۰ روز از تاریخ انتشار آگهی در روزنامه رسمی کشور، اعتراض نرسیده یا در صورت اعتراض، اصل گواهی نامه توسط معترض ارائه نشده باشد، اداره مالکیت صنعتی اقدام به صدور المثنی گواهی نامه مفقودی می نماید. رسیدگی به اعتراضات واصله با دادگاه صالح می باشد .

حقوق مادی و معنوی مالک طرح صنعتی

حقوق مادی و معنوی مالک طرح صنعتی

قانونگذار در جهت حفظ و حمایت از حقوق مادی و معنوی مالک طرح صنعتی مقرراتی را تدوین نموده است تا بدین وسیله از سوء استفاده اشخاص جلوگیری نماید .

حقوق معنوی مالک طرح صنعتی

مالکان طرح های صنعتی افزون بر حقوق مادی و اقتصادی از حقوق معنوی برخوردار می باشند، کنوانسیون پاریس و معاهده تریپس صراحتا مطلبی را در خصوص حقوق معنوی مالکیت صنعتی طراحان بیان نکرده است. قانونگذار ایران در قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری از حق معنوی طراحان صنعتی حمایت کرده است.

طبق بند د ماده ۵ قانون فوق الذکر، نام طراح صنعتی باید در گواهینامه طرح قید شود مگر اینکه کتبا از اداره مالکیت صنعتی درخواست شود که نامش ذکر نگردد؛ هرگونه اظهار یا تعهد طراح مبنی بر اینکه نام شخص دیگری به عنوان طراح قید گردد، فاقد اثر قانونی است.

ذکر نام پدید آورنده در گواهینامه طرح صنعتی مصداق حقوق معنوی او می باشد به جهت آنکه این قبیل حقوق شناسنده و جلوه گر شخصیت مالک طرح صنعتی بوده و وابستگی شدیدی با شخصیت طراح دارد. حقوق معنوی طراح غیر قابل انتقال است و محدود به زمان و مکان نمی باشد.

حقوق مادی مالک طرح صنعتی

قانون گذار علاوه بر حقوق معنوی طراح به حقوق مادی او نیز توجه نموده است. حقوق مادی طراح از جمله حقوق مالی بوده و قابل انتقال می باشد. در ذیل به بررسی حقوق مادی می پردازیم.

۱- ساخت :

ثبت طرح صنعتی سبب می گردد تا تنها مالک آن طرح حق ساخت و تولید طرح ارائه شده را داشته باشد و سایر اشخاص ثالث بدون مجوز مالک نمی توانند مبادرت به ساخت و تولید طرح ارائه شده نمایند؛ اما این موضوع ناقض حقوق صاحب کالای حاوی طرح صنعتی در خصوص تعمیر و بازسازی طرح ارائه شده نمی باشد و چنانچه صاحب کالا اقدام به تعمیر و بازسازی نماید، مرتکب تخلفی نگشته است.

لازم به ذکر است در صورتی که اشخاص نیاز به اجازه از صاحب طرح دارند که قصد ساخت عین یا شبیه محصولی که طرح در آن به کار رفته است را داشته باشد. به عبارت دیگر کپی و تقلید همیشه نمی تواند مصداق ساخت تلقی گردد و تنها در صورتی که اشخاص مبادرت به ساخت عین یا شبیه محصولی که طرح در آن به کار رفته است نمایند این موضوع از مصادیق ساخت محسوب می گردد.

۲– فروش :

اشخاص ثالث در صورتی که قصد فروش کالایی که طرح صنعتی در آن به کار رفته است را داشته باشد، می بایست اجازه مالک را کسب نمایند در غیر اینصورت فروشنده مرتکب نقض حقوق دارنده شده است و در مراجع صالح قابل تعقیب می باشد.

۳– عرضه برای فروش :

اشخاص ثالث جهت عرضه برای فروش کالا همچون فروش کالا ملزم به کسب اجازه از مالک طرح می باشند و چنانچه اشخاص بدون اجازه از مالک طرح اقدام به عرضه برای فروش نمایند از حیث کیفری و حقوقی قابل تعقیب می باشند.

۴– حق واردات :

اشخاص ثالث تنها با اجازه صاحب طرح اجازه واردات کالاهای حاوی طرح را دارا می باشند، بنابراین در صورتی که اشخاص اقدام به ورود کالاهای مشابه حاوی طرح صنعتی ثبت شده به کشور گردند، صاحب طرح می تواند از ورود این قبیل کالاها جلوگیری نماید.

۵– صادرات :

صادارت کالاهای حاوی طرح صنعتی نیازمند اخذ اجازه از سوی مالک طرح می باشد و چنانچه اشخاص بدون اجازه اقدام به صادرات کالاهای حاوی طرح صنعتی نمایند، مرتکب نقض حق شده اند و قابل تعقیب در مراجع صالح می باشد.

استثنائات وارده بر حقوق

قانونگذار بنا به مصالح و منافع مصرف کننده در پاره ای از موارد حقوق انحصاری طراح کالا را محدود نموده است. در ذیل استثنائات وارده را به تفضیل توضیح خواهیم داد.

۱– خاتمه دادن حق :

با فروش طرح صنعتی توسط مالک، حقوق صاحب طرح تحت شرایطی پایان یافته و مالک طرح نمی تواند در مراجع صالح قضایی دعوای نقض حقوق برای فروش بعدی را ارائه نماید، البته این مقرره در صورتی لازم الاجراست که فروش کالاها با اجازه مالک طرح در بازار صورت گرفته باشد.

۲– گواهی طرح های صنعتی و حمل و نقل بین المللی :

چنانچه اشخاص از کالاهای حاوی طرح صنعتی در هواپیماها و وسائط نقلیه زمینی یا کشتی های سایر کشورها که به طور موقت یا تصادفا وارد در حریم هوایی، مرزهای زمینی یا آب های کشور می شود، استفاده نمایند. صاحب طرح صنعتی نمی تواند از آنان به سبب نقض حقوق انحصاری در مرجع صالح شکایت نماید.

۳– بهره برداری با اهداف آزمایشی :

قانون گذار صرفا در صورتی اشخاص را ملزم به کسب اجازه از صاحب طرح نموده است که با اهداف تجاری اقدام به بهره برداری از طرح صنعتی نمایند و بنابراین چنانچه استفاده با هداف علمی، تحقیقاتی و آزمایشی صورت گیرد نیاز به کسب اجازه از صاحب طرح نداشته و نقض حقوق انحصاری او محسوب نمی گردد.

۴– استفاده مقدم :

چنان چه اشخاص قبل از تقاضای ثبت طرح صنعتی یا قبل از تاریخ تقاضای حق تقدم از طرح صنعتی با حسن نیت از طرح استفاده می کردند یا اقدامات موثری در جهت آماده شدن طرح در ایران انجام داده باشند، مشمول حقوق ناشی از طرح صنعتی نشده و مالک نمی تواند به سبب نقض حقوق مالکیت معنوی علیه آنان اقامه دعوا نمایند .

واگذاری حقوق ناشی از طرح صنعتی

از آن جا که طرح صنعتی یک حق مالی می باشد، بنابراین مالک طرح می تواند آن را به دیگری منتقل نماید، مالک طرح صنعتی می تواند حق مالکیت خود را به شخص ثالث منتقل نماید و یا تنها اجازه بهره برداری از طرح صنعتی را به موجب قرارداد به دیگری اجازه دهد. همچنین حق مالکیت طرح صنعتی بعد از فوت مالک یا دارنده به وراث منتقل می گردد .

۱– واگذاری مالکیت طرح صنعتی :

مالک طرح صنعتی در دو قالب می تواند اقدام به انتقال دائمی طرح صنعتی نماید

الف-انتقال طرح صنعتی ثبت شده :

مالک می بایست درخواست خود را کتبا به اداره مالکیت صنعتی تقدیم نماید و تغییر مالکیت را در روزنامه رسمی منتشر نماید .

ب- انتقال حق مالکیت ناشی از تسلیم اظهارنامه :

اشخاص می توانند بعد از تسلیم اظهارنامه با درخواست کتبی به اداره مالکیت صنعتی، مالکیت طرح صنعتی را به اشخاص دیگر منتقل نمایند، این روش از انتقال نیازمند آگهی در روزنامه رسمی نمی باشد .

۲– انتقال حق بهره برداری :

مالک طرح صنعتی می تواند ضمن حفظ حقوق مالکیت خود، اجازه بهره برداری از طرح صنعتی را به دیگری منتقل نماید، اجازه بهره برداری از طرح صنعتی می بایست در ادره مالکیت صنعتی برسد و در غیر این صورت قرارداد تنها در رابطه طرفین موثر بوده و طرفین در مقابل اشخاص ثالث نمی توانند به قرارداد استناد نمایند .

۳– انتقال قهری :

حقوق ناشی از طرح صنعتی بعد از فوت مالک یا دارنده به ارث می رسد، چنان چه مالک طرح صنعتی بعد از تسلیم اظهارنامه و قبل از صدور گواهینامه طرح صنعتی فوت نماید وراث از کلیه حقوقی که متوفی نسبت به اظهارنامه تقدیمی دارد، بهره مند می شوند .

حمایت از طرح های صنعتی در معاهده تریپس

حمایت از طرح های صنعتی در معاهده تریپس

با پیشرفت و توسعه فناوری، تولید کنندگان، مخترعان و صاحبان آثار علمی و ادبی نیازمند حمایت بیش تری می باشند، به همین جهت معاهده تریپس، ضمن ایجاد ارتباط گسترده میان نظام مالیکت فکری و تجارت جهانی، زمینه لازم برای حمایت از طرح های صنعتی را فراهم کرده است، حمایت از طرح های صنعتی در معاهده تریپس از موضوعات مورد توجه مالکان طرح صنعتی می باشد.

شرایط حمایت از طرح صنعتی در معاهده تریپس

بر اساس مفاد معاهده تریپس، تنها طرح های صنعتی که مستقلا تهیه شده و جنبه تازه و اصیل دارند از حمایت برخوردارند، بنابراین اگر طرح صنعتی با طرح های صنعتی ارائه شده قبلی، تفاوت چشم گیری نداشته باشد، به عنوان طرح اصیل و تازه تلقی نگردیده و مورد حمایت قرار نمی گیرند.

همچنین معاهده تریپس از طرح هایی که تنها کارکرد فنی موضوع را مورد توجه قرار داده است را حمایت نمی کند.

نحوه حمایت از طرح های صنعتی در معاهده تریپس

چنانچه اشخاص ثالث اقدام به ساخت، فروش یا ورود اقلام در برگیرنده یا تضمین طرحی کنند که تا حد زیادی کپی طرح صنعتی مورد حمایت باشد، مالک طرح می تواند مانع استفاده اشخاص از طرح صنعتی گردند.

مدت حمایت از طرح صنعتی مطابق بند ۳ ماده ۲۶ معاهده تریپس، ده سال می باشد.

درخواست صدور ارائه مدارک در معاهده تریپس

چنانچه یکی از طرفین در اثبات ادعایش نیازمند ارائه مدرکی باشد که در اختیار طرف مقابل قرار دارد. مفاد معاهده تریپس به مقامات قضایی این اختیار را داده است با در نظر گرفتن شرایطی که حفظ اطلاعات محرمانه را در موارد خاص تضمین می کند، دستور ارائه مدارک را صادر نماید.

درخواست صدور دستور توقف طبق معاهده تریپس

چنانچه شخصی اقدام به نقض حقوق انحصاری صاحب طرح صنعتی نماید، ذی نفع می تواند از دادگاه توقف عملیات متخلف را درخواست نماید. از جمله مواردی که صاحب طرح می تواند دستور توقف را درخواست نماید زمانی است که نقض کننده اقدام به ساخت، تولید، فروش، صادرات و واردات کالای حاوی طرح صنعتی ثبت شده نماید.

مطالبه خسارت در معاهده تریپس

چنانچه به سبب اقدامات نقض کننده، صاحب طرح صنعتی متحمل ضرر و زیان شود، می تواند از مرجع صالح درخواست مطالبه خسارت نماید، طبق بند ۱ ماده ۴۵ معاهده تریپس، مقامات قضایی از این حق برخوردارند که به نقض کننده حق مالکیت فکری دستور دهند، خسارات کافی برای جبران زیان وارده که در نتیجه اقدامات او به صاحب طرح صنعتی وارد گردیده است را بپردازد. همچنین طبق بند ۲ ماده ۴۵ معاهده تریپس، دادگاه می تواند به نقض کننده دستور دهد که هزینه های دارنده حق از جمله حق الوکاله را پرداخت نماید.

پرداخت غرامت به مدعی علیه

چنانچه دادگاه رای بر رد دعوا صادر نماید و به واسطه درخواست خواهان، ضرر و زیان به خوانده وارد گردد، دادگاه می تواند به طرفی که به درخواست او اقداماتی اتخاذ شده و همین طور شخصی که از رویه های اجرایی سوء استفاده کرده است، دستور دهد تا نسبت به پرداخت غرامت به خوانده اقدام نماید، همچنین مقامات قضایی از این اختیارات برخوردارند به مدعی دستور دهند هزینه های مدعی علیه را که ممکن است حق الوکاله را شامل گردد پرداخت نماید.

درخواست اقدامات تامینی و موقتی در معاهده تریپس

طبق ماده ۵۰ معاهده تریپس

۱) مقامات قضایی از این اختیار برخوردار خواهند بود که دستوراتی در مورد اقداماتی موقتی فوری و مؤثر به منظورهای زیر صادر نمایند.

الف) جلوگیری از وقوع نقض هرگونه حق مالکیت فکری، و به‌ویژه جلوگیری از واردشدن کالا‌ها، از جمله کالاهای وارداتی بلافاصله پس از ترخیص از گمرک، به ‌کانالهای ‌های تجاری واقع در قلمروی قضایی خود؛

ب) حفظ مدارک مربوط به‌نقض ادعایی

۲) مقامات قضایی از این اختیار برخوردار خواهند بود که در صورت لزوم، اقدامات موقتی را بدون استماع طرف دیگر اتخاذ کند، به ‌ویژه در مواردی که هرگونه تأخیر احتمالا به ایراد زیان‌های غیر قابل جبران به ‌دارنده حق مالکیت فکری منجر شود یا خطر محرزی در مورد از میان رفتن مدارک وجود داشته باشد.

۳)مقامات قضایی از این اختیار برخوردار خواهند بود که از مدعی بخواهند. مدارک موجود معقولی را ارائه نماید تا آنان را با اطمینان کافی قانع گرداند که وی‌‌‌ همان دارنده حق مالکیت فکری است و حقوقش نقض شده چنین نقضی قریب الوقوع است، و به او دستور دهند که وثیقه یا تضمینی معادل آن، که برای حمایت از مدعی علیه و جلوگیری از سوء استفاده کفایت کند، ارائه نماید.

۴)در مواردی که اقدامات موقتی بدون استماع طرف دیگر اتخاذ می‌شود، حداقل پس از اجرای سریع اقدامات مزبور، مراتب بدون تأخیر به ‌طرف‌های متاثر از این اقدامات اطلاع داده خواهد شد. بنا به ‌درخواست مدعی علیه، بررسی مجددی، با در نظر گرفتن حق استماع، ظرف مدت معقولی پس از ابلاغ اقدامات یادشده، به‌منظور تصمیم‌گیری در خصوص تغییر، لغو یا تأیید این اقدامات صورت خواهد گرفت.

۵)ممکن است مقامی که اقدامات موقتی را به‌موقع اجرا می‌گذارد از مدعی بخواهد سایر اطلاعات لازم برای تشخیص کالاهای مربوط را ارائه نماید.

۶) بدون لطمه به بند ۴، چنانچه رسیدگی‌های منتهی به‌ تصمیم در‌خصوص حقوق قانونی طرف‌ها نسبت به موضوع، ظرف مدت معقولی که مقام قضایی دستور دهنده اقدامات موقتی، در صورت اجازه قانون یک عضو، آن را تعیین می‌کند. یا در صورت عدم تعیین، حداکثر تا ۲۰ روز کاری یا ۳۱ روز تقویمی، هرکدام طولانی‌تر باشد، اغاز نگردد، بنا به‌درخواست مدعی علیه، اقدامات موقتی متخذه برمبنای بندهای ۱ و۲ لغو یا اجرای آن‌ها متوقف خواهد شد.

۷) در مواردی که اقدامات موقتی لغو یا به‌دلیل یک فعل یا ترک فعل مدعی از درجه اعتبار ساقط شود یا در مواردی که بعداً معلوم گردد که حق مالکیت فکری نقض نشده یا خطر وقوع چنین نقضی وجود نداشته است، مقامات قضایی از این اختیار برخوردار خواهند بود که بنا به‌درخواست مدعی علیه، به مدعی دستور دهند که از بابت لطمه وارده بر اثر این اقدامات به‌مدعی علیه غرامت مقتضی پرداخت نماید.

دریافت وثیقه و تضمین در معاهده تریپس

طبق بند ۱ ماده ۵۳ مقامات قضایی از این اختیار برخوردارند که از مدعی بخواهند وثیقه یا تضمینی معادل که برای حفظ حقوق مدعی علیه و مقامات قضایی کافی بوده و مانع سوء استفاده گردد، ارائه نماید این وثیقه یا تضمین معادل نباید در راه توسط به این رویه ها مانعی غیر معقول به وجود آورند.

قرارداد مجوز بهره برداری از حقوق مالکیت طرح صنعتی

قرارداد مجوز بهره برداری از حقوق مالکیت طرح صنعتی

دارنده مالکیت طرح صنعتی نسبت به مالکیت خود حق همه گونه تصرف و انتفاع را دارد مگر در مواردی که قانون استثناء کرده باشد حقوق ناشی از ثبت طرح صنعتی در قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری احصاء گردیده است، یکی از حقوقی که مالک طرح صنعتی از آن برخوردار می باشد قرارداد مجوز بهره برداری از حقوق مالکیت طرح صنعتی می باشد.

انواع مجوز بهره برداری از حقوق مالکیت طرح صنعتی

قرارداد مجوز بهره برداری از حقوق مالکیت طرح صنعتی به اعتبار کیفیت رقابت به انحصاری، غیر انحصاری و منفرد تقسیم می گردد.

۱- قرارداد مجوز بهره برداری انحصاری :

در قرارداد مجوز بهره برداری انحصاری، مجوز گیرنده از انحصار برخوردار است و تنها کسی است که مجوز دهنده به او حقوق انحصاری مالکیت طرح صنعتی را اعطاء نموده است و حتی خود مجوز دهنده هم حق بهره برداری از طرح صنعتی را در قلمرو قرارداد ندارد.

۲- قرارداد مجوز بهره برداری غیر انحصاری :

در قرارداد مجوز بهره برداری غیر انحصاری، مجوز دهنده حق دارد هم به اشخاص ثالث مجوز دهد و هم خود از طرح صنعتی بهره برداری نماید.

۳- قرارداد مجوز بهره برداری منفرد :

قرارداد مجوز بهره برداری منفرد، قراردادی است که طی آن مجوز دهنده حق استفاده از فناوری را برای خود و نمایندگانش محفوظ می دارد ولی متعهد می شود به شخص ثالثی مجوز ندهد.

اعتبار قرارداد اجازه بهره برداری در صورت انتقال طرح صنعتی به دیگری

چنانچه مالک طرح صنعتی، طرح خود را به دیگری واگذار نماید، قرارداد اجازه بهره برداری معتبر خواهد بود، بدین جهت که با انعقاد قرارداد اجازه بهره برداری از طرح صنعتی مالکیت طرح صنعتی همچنان متعلق به انتقال دهنده می باشد از این رو در صورت انتقال مالکیت طرح صنعتی به دیگری، لطمه ای به حقوق قراردادی مجوز گیرنده وارد نخواهد شد.

عدم امکان اعراض از طرح صنعتی در صورت انعقاد قرارداد اجازه بهره برداری

یکی از حقوقی که قانون گذار برای مالکین طرح های صنعتی به رسمیت شناخته است اعراض از طرح صنعتی می باشد. چنانچه مالک طرح صنعتی اقدام به انعقاد قرارداد بهره برداری با شخص ثالث نماید بدون اجازه انتقال گیرنده حق اعراض از طرح ثبت شده را نداشته و مکلف است رضایت انتقال گیرنده را برای اعراض کسب نماید.

تعقیب ناقضین حقوق انحصاری ناشی از ثبت طرح صنعتی توسط انتقال گیرنده

پس از انعقاد قرارداد اجازه بهره برداری از طرح های صنعتی علاوه بر مالک طرح صنعتی، انتقال دهنده نیز می تواند با رعایت شرایط قانونی نسبت به طرح دعوا علیه نقض کننده در مرجع صالح اقدام نماید.

لزوم ثبت مجوز بهره برداری در اداره مالکیت صنعتی

طبق ماده ۹۴ آیین نامه اجرایی قانون قبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، در مواردی که مالک طرح صنعتی اجازه بهره برداری از طرح را به دیگری واگذار نماید، مدارک و اسناد رسمی مثبت این اجازه باید جهت ثبت در دفتر مربوط به مرجع ثبت ارائه شود. مرجع ثبت مفاد مجوز را به صورت محرمانه حفظ، لکن اجازه بهره برداری را ثبت و آگهی می کند.

مدارک لازم جهت ثبت مجوز بهره برداری از طرح صنعتی

درخواست کتبی برای ثبت مجوز بهره برداری باید همراه مدارک ذیل تسلیم مرجع ثبت گردد:

۱-آخرین گواهی نامه معتبر طرح صنعتی

۲-سند رسمی حاکی از انتقال

۳-مدارم نمایندگی قانونی

۴-رسید مربوط به پرداخت هزینه ها

اعطای مجوز بهره برداری از سوی انتقال گیرنده به شخص ثالث

در صورتی که در قرارداد اجازه بهره برداری به دیگری منع نشده باشد، انتقال گیرنده می تواند اجازه بهره برداری از طرح صنعتی را به دیگری منع نشده باشد، انتقال گیرنده می تواند اجازه بهره برداری از طرح صنعتی را به دیگری اعطاء نماید .

چنان چه قرارداد اجازه بهره برداری از طرح صنعتی به صورت انحصاری باشد، انتقال گیرنده نمی تواند اجازه بهره برداری را به شخص ثالث واگدار نماید همچنین اکر طرفین قرارداد اجازه بهره برداری توافق نمایند که مجوز بهره برداری از طرح صنعتی برای مدت معین و یا حوزه جغرافیایی معین یا کالای معین باشد انتقال گیرنده در حوزه یاد شده اجازه انتقال طرح صنعتی را به شخص ثالث ندارد .

کمیسیون ماده ۱۷۰ قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علائم تجاری

کمیسیون ماده ۱۷۰ قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علائم تجاری

کمیسیون ماده ۱۷۰ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری یک نهاد شبه قضایی برای رسیدگی به اعتراضات متقضاضیان ثبت اختراع، طرح های صنعتی و علائم تجاری می باشد .

وظایف کمیسیون ماده ۱۷۰ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری

کمیسیون ماده ۱۷۰ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری مکلف به رسیدگی اعتراضات متقاضیانی است که اظهارنامه ثبتی آنان پس از بررسی در مراجع ثبتی رد گشته است. عمده اعتراضاتی که توسط متقاضیان ثبت طرح صنعتی در کمیسیون ماده ۱۷۰ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری ارائه می گردد به سبب عدم رعایت مقررات شکلی و ماهوی است.

یکی دیگر از وظایف کمیسیون ماده ۱۷۰ بررسی مجدد در خصوص اظهارنظر وزرا یا بالاترین مقام دستگاه های اجرایی در رابطه با بهره برداری از اختراع ثبت شده توسط شخص ثالث یا دولت می باشد، همچنین مالک حق اختراع می تواند با تغییر اوضاع و احوال یا ادعای عدم توانایی شخص ثالث در انجام مفاد تصمیم کمیسیون اعاده به وضع سابق را از کمیسیون درخواست نماید.

علل رد طرح صنعتی

متقاضی طرح صنعتی مکلف به رعایت شرایط تعیین شده توسط قانون گذار می باشد در غیر این صورت طرح او در همان مراحل ابتدایی رد خواهد شد. از جمله مواردی که سبب رد طرح صنعتی می گردد می توانیم به موارد ذیل اشاره نماییم:

۱-طرح صنعتی جدید و اصیل نباشد:

چنانچه طرح ارائه شده به طور محسوس یا از طریق استفاده به هر نحو دیگر قبل از تسلیم اظهارنامه برای عموم نمایان شده باشد طرح صنعتی ارائه شده جدید به حساب نمی آید.

همچنین اگر طرح صنعتی ارائه کپی و تقلب طرح های پیشین باشد فاقد عنصر اصالت بوده و طرح ارائه شده توسط مرجع ثبت طرح صنعتی رد می گردد.

۲-طرح صنعتی تنها در نتیجه عملکرد فنی محصول ایجاد گشته باشد:

متقاضی ثبت طرح صنعتی می بایست به این مسئله توجه نماید که طرح ارائه شده، علاوه بر داشتن عملکرد فنی مناسب لازم است دارای ظاهری جذاب بوده تا سبب جذب مشتریان به خود گردد در صورتی که طرح صنعتی فاقد عنصر ظاهری باشد و بر عملکرد فنی محصول توجه کرده باشد طرح ارائه شده رد می گردد.

۳-طرح ارائه شده مخالف نظم عمومی و اخلاق حسنه باشد:

در صورتی که طرح ارائه شده توهین به مقدسات مذهبی تلقی گردد یا از نمادهای شیطان پرستی یا فرقه های ضاله در طرح صنعتی مورد استفاده قرار گیرد از آنجا که این موضوع مخالف نظم عمومی و اخلاق حسنه می باشد، طرح ارائه شده رد می گردد.

۴-ارائه مدارک ناقص به مرجع ثبت طرح صنعتی :

متقاضی موظف به ارائه دادن اظهارنامه و مدارکی می باشد که ذی حق بودن او را در مرجع ثبتی اثبات نماید. چنانچه مدارک ارائه شده ناقص باشد، تقاضای ثبت طرح صنعتی ارائه شده رد می گردد.

اعضای کمیسیون ماده ۱۷۰ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری

کمیسیون ماده ۱۷۰ با حضور رئیس اداره ثبت اختراعات، اداره ثبت طرح صنعتی یا اداره علائم تجاری حسب موارد، نماینده ای از جانب مدیر کل اداره مالکیت صنعتی و یک کارشناس یا متخصص که در صورت لزوم می تواند خارج از سازمان باشد تشکیل می گردد.

همچنین این کمیسیون دارای یک عضو علی البدل می باشد که از بین کارشناسان و توسط مدیر کل اداره کل مالکیت صنعتی تعیین می گردد.

ذکر این نکته لازم می باشد، کارشناسی که به موضوع رسیدگی کرده است نمی تواند در جلسه کمیسیون ماده ۱۷۰ شرکت نماید.

تصمیمات کمیسیون با اکثریت آراء اتخاذ گردیده و تصمیم کمیسیون ماده ۱۷۰ برای مرجع ثبت لازم الاتباع می باشد.

نحوه رسیدگی در کمیسیون ماده ۱۷۰ قانون ثبت اختراعات،طرح های صنعتی و علائم تجاری

متقاضی می بایست ظرف ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ تصمیم و اظهارنامه ثبتی، اعتراض خود را به صورت کتبی و همراه دلایل و مستندات مربوط و رسید مربوط به پرداخت هزینه رسیدگی از طریق مرجع ثبت به کمیسیون ماده ۱۷۰ قانون ثبت ارائه دهد. برای متقاضیان خارج از کشور مهلت ۶۰ روزه در نظر گرفته شده است.

رئیس کمیسیون حداقل ده روز قبل از تشکیل جلسه کمیسیون، تاریخ، ساعت و محل آن را حسب مورد به متقاضی ثبت و طرفین ابلاغ خواهد کرد. حضور متقاضی در جلسه رسیدگی بلا مانع می باشد. کمیسیون ماده ۱۷۰ پس از رسیدگی، تصمیم خود را به صورت مستند و مستدل به متقاضی ابلاغ می نماید.

اعتراض به تصمیم کمیسیون ماده ۱۷۰ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری

چنانچه کمیسیون ماده ۱۷۰ اعتراض متقاضی را وارد تشخیص ندهد و رای بر رد اعتراض او صادر نماید، متقاضی می تواند ظرف ۶۰ روز از تاریخ ابلاغ تصمیم کمیسیون ماده ۱۷۰، اعتراض خود را به شعبه یا شعب خاص دادگاه عمومی ارائه نماید.

اخذ تامین از معترض

طبق مفاد آیین نامه قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، معترض می بایست مبلغی را که میزان آن در آیین نامه مشخص گردیده است به عنوان جبران ضرر و زیان های احتمالی پرداخت نماید تا چنانچه حکم بر بی حقی او صادر گردید، از محل تامین اخذ شده خسارت طرف مقابل تامین گردد. در صورتی که خسارت وارده بیش از مبلغ اخذ شده باشد، طرف مقابل می تواند با تقدیم دادخواست مابه التفاوت خسارت را درخواست نماید.

تجدیدنظر خواهی از حکم دادگاه عمومی

حکم صادره از شعب دادگاه عمومی، ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ رای قابل اعتراض در شعب تجدیدنظر می باشد.

ابطال طرح صنعتی

ابطال طرح صنعتی

اشخاص به سبب افزایش رقابت در بازار کسب و کار، علاقه مند به ثبت طرح صنعتی خود می باشند تا بتوانند به وسیله جلب کردن نظر مخاطبان در بازار از رقبای خود جلو زده و محصولات و کالاهای خود را به فروش رسانند. با افزایش تقاضای مخاطبان برای ثبت طرح صنعتی، احتمال بروز اختلاف در خصوص طرح صنعتی گسترش یافته است، دعوای ابطال طرح صنعتی یکی از دعاوی قابل تعقیب در دادگاه ها می باشد.

موارد ابطال طرح صنعتی

بر اساس ماده ۲۹ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، هر ذی نفع می تواند در صورت احراز یکی از شرایط ذیل، درخواست ابطال طرح صنعتی را از مرجع صالح درخواست نماید:

الف) در صورتی که طرح صنعتی جدید و اصیل نباشد :

چنانچه طرح صنعتی از طریق انتشار یا استفاده به هر نحو دیگر قبل از تسلیم اظهارنامه یا قبل از حق تقدم اظهارنامه برای ثبت افشاء شده باشد، طرح جدید و اصیل محسوب نگردیده و در مرجع صالح قابل ابطال می باشد.

ب) طرح هایی که منحصرا در نتیجه عملکرد فنی محصول ایجاد شده باشد :

چنانچه طرح صنعتی تنها دسترسی به یک نتیجه فنی بدون اعمال تغییرات ظاهری را ایجاد نماید قابل ابطال در مرجع صالح می باشد. طراحان می بایست طرح صنعتب را به گونه ای طراحی نمایند که ظاهر کالا مشتریان بسیاری را به خود جذب نماید

ج) چنانچه طرح صنعتی مخالف موازین شرعی یا نظم عمومی و اخلاق حسنه باشد :

متقاضی ثبت طرح صنعتی می بایست در زمان ثبت طرح به این مسئله توجه نماید که طرحی که برای ثبت ارائه داده است مخالف موازین شرعی یا نظم عمومی و اخلاق حسنه نباشد. برای مثال طرح صنعتی توهین به مقدسات مذهبی نباشد و یا از علائم شیطان پرستی محسوب نگردد.

د) طرح هایی که قبلا در فنون و صنایع پیش بینی شده است :

متقاضی ثبت طرح صنعتی می بایست قبل از تقاضای ثبت با بررسی دقیق اطمینان حاصل نماید که طرح ارائه شده قبلا در فنون و صنایع پیش بینی نگشته باشد، در غیر این صورت طرح صنعتی قابل ابطال در مرجع صالح می باشد.

خواهان دعوای ابطال طرح صنعتی

هر ذی نفع می تواند خواهان دعوای ابطال طرح صنعتی قرار گرفته و بر علیه متقاضی ثبت طرح صنعتی دعوای ابطال طرح صنعتی را اقامه نماید. بنابراین تمامی وارد کنندگان، تولید کنندگان کالاهای موضوع طرح صنعتی ثبت شده، حق اقامه دعوا ابطال گواهی نامه طرح صنعتی را خواهند داشت، چنانچه دعوا از سوی اشخاصی که ذی نفع نباشد در دادگاه اقامه گردد، دادگاه حکم به رد دعوا صادر خواهد نمود.

نحوه طرح دعوای ابطال طرح صنعتی

هر ذی نفع می تواند به مرجع صالح مراجعه نموده و ابطال طرح صنعتی را درخواست نماید. ذی نفع موظف می باشد طی ارائه دادخواست ثابت کند که یکی از شرایط فوق الذکر رعایت نگشته است یا کسی که طرح صنعتی به نام او ثبت شده، پدید آورنده واقعی آن طرح یا قائم مقام او نیست.

مطالبه خسارات ناشی از نقض حقوق ذی نفع در طرح صنعتی

چنانچه شخصی بر خلاف مقررات قانونی اقدام به ثبت طرح صنعتی نماید که پیش تر به ثبت رسیده است و به سبب این موضوع به حیثیت و اعتبارات و موقعیت ذی نفع خسارت وارد گردد، مسئول جبران آن است؛ همچنین چنانچه به سبب ثبت خلاف طرح صنعتی مشتریان ذی نفع کم گردد یا در معرض از بین رفتن باشد می تواند از مرجع صالح موقوف شدن عملیات مزبور را خواسته و در صورت اثبات تقصیر، زیان وارده را از وارد کننده مطالبه نماید.

درخواست دستور موقت در دعوای ابطال طرح صنعتی

در صورتی که استفاده غیرمجاز از طرح صنعتی سبب ورود خسارت گردد، مدعی می تواند در ضمن دعوای ابطال طرح صنعتی تقاضای صدور دستور موقت مبنی بر منع استفاده از امتیازات قانونی طرح مذکور را درخواست نماید . خواهان مکلف است برای جبران خساات احتمالی که ممکن است از دستور موقت حاصل گردد ، تامی مناسبی را نزد دادگاه بسپارد .

از آن جا که قبول یا رد دستور موقت مستقلا قابل اعتراض نمی باشد، مدعی می تواند اعتراض خود را ضمن تجدیدنظرخواهی از حکم صادره در مر مرجع صالح مطرح نماید .

مرجع صالح جهت طرح دعوای ابطال طرح صنعتی

رسیدگی به دعوای ابطال طرح صنعتی در صلاحیت شعبه یا شعب خاص دادگاه های عمومی تهران می باشد. ذی نفع می تواند دعوای ابطال طرح صنعتی را نسبت به کل طرح یا قسمتی از طرح مطرح نماید.

اعتراض به دعوای ابطال طرح صنعتی

تجدیدنظر خواه می تواند ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ رای بدوی با مراجعه به شعب تجدیدنظر اعتراض خود را ارائه نماید .

نحوه اجرای حکم

هرگاه طرح صنعتی باطل گردد، از تاریخ ثبت باطل تلقی می شود. رای نهایی دادگاه به مرجع ثبت ابلاغ می گردد و مرجع مذکور آن را ثبت و به هزینه محکوم له، آگهی مربوط به آن را در اولین فرصت ممکن در روزنامه رسمی منتشر می کند. محکوم له می تواند مخارج مزبور را جزء خسارت از محکوم علیه مطالبه کند.

زوال حق مالکیت طرح صنعتی

زوال حق مالکیت طرح صنعتی

حق ناشی از ثبت طرح صنعتی ، مانند هر حق دیگر قابل زوال می باشد. زوال حق مالکیت طرح صنعتی منحصر به انقضاء مدت نبوده و ممکن است تحت شرایطی دیگر این حق زائل گردد.

موارد زوال حق مالکیت طرح صنعتی

حق مالکیت صنعتی تحت شرایطی قابل زوال می باشد، اعراض صاحب حق، عدم تمدید اعتبار طرح صنعتی ، انقضای مدت اعتبار طرح صنعتی و ابطال گواهینامه طرح صنعتی از جمله مواردی می باشد که سبب از بین رفتن این حق می گردد . در ذیل به تفضیل به بررسی این موارد می پردازیم .

۱-اعراض صاحب حق :

بهترین راه حل برای مالک یا دارنده طرح صنعتی ثبت شده در صورت عدم استفاده یا عدم توانایی در بهره برداری از طرح صنعتی، اعراض صاحب حق از طرح صنعتی ثبت شده می باشد. تنها اشخاصی که طرح صنعتی آنان در مرجع صالح به ثبت رسیده باشد حق اعراض از طرح صنعتی را دارا می باشند.

نکته حائز اهمیت این است که چنانچه اشخاص بخواهند قبل از ثبت طرح صنعتی از حق خود صرف نظر نمایند این موضوع در قالب استرداد مطرح می گردد، بدین معنی که مالک طرح صنعتی می تواند مادامی که اظهارنامه ثبتی طرح صنعتی به صدور ورقه یا گواهینامه طرح منجر نگشته باشد، نسبت به استرداد اقدام نماید.

صاحب حق طرح صنعتی ثبت شده می تواند به دو صورت کلی و جزئی از حق خود صرف نظر نماید. در اعراض کلی، مالک طرح از حق خود به صورت کلی صرف نظر می کند اما در اعراض جزئی صاحب طرح می تواند برای مثال در خصوص برخی از محصولات نسبت به اعراض از طرح ثبت شده، اقدام نماید.

در پاره ای از موارد ممکن است صاحب طرح با انعقاد قرارداد، اجازه بهره برداری از طرح ثبت شده را به شخص دیگری اعطاء نموده باشد در این صورت با اجازه گیرنده می تواند نسبت به اعراض از طرح ثبت شده اقدام نماید، همچنین طرفین می توانند ضمن انعقاد قرارداد در خصوص اعراض صاحب طرح بدون مجوز از گیرنده توافق نمایند.

یکی دیگر از مواردی که ممکن است اعراض صاحب طرح را با محدودیت روبرو کند زمانی است که صاحب طرح صنعتی، بهره برداری از طرح صنعتی را به دیگری واگذار نموده باشد که در این صورت حق اعراض از طرح صنعتی ثبت شده را نخواهد داشت. چنانچه اعراض صاحب طرح صنعتی در خارج از کشور صورت گیرد می بایست به تایید نمایندگی ایران در آن کشور برسد.

اشخاص در زمان اعراض از حق طرح صنعتی می بایست اعراض خود را در اداره ثبت طرح صنعتی به ثبت رسانند در غیر اینصورت مادامی که اعراض به ثبت نرسیده است در مقابل اشخاص ثالث معتبر نیست، همچنین مراتب اعراض از طرح صنعتی باید در روزنامه رسمی آگهی گردد.

۲-عدم تمدید اعتبار طرح صنعتی :

حمایت از حقوق مالکیت معنوی در کشور های مختلف، محدود به بازه های زمانی خاص شده است بدین معنا که با اتمام مدت اعتبار طرح صنعتی چنانچه مالک از پرداخت هزینه مربوط به تمدید اجتناب نماید، طرح صنعتی ثبت شده تحت شرایطی دیگر از اعتبار قانونی برخوردار نمی باشد.

بر اساس بند (د) ماده ۲۸ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، مدت اعتبار طرح صنعتی ثبت شده پنج سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه ثبت آن خواهد بود. این مدت را می توان برای دو دوره پنج ساله متوالی دیگر از پرداخت هزینه مربوط تمدید نمود.

درخواست تمدید یک طرح، ظرف شش ماه قبل از انقضای مدت اعتبار طرح صنعتی در هر دوره به عمل می آید. چنانچه مالک طرح ظرف مهلت مقرر قانونی اقدام به تمدید ثبت ننماید، امکان درخواست آن ظرف مهلت شش ماه پس از پایان اعتبار طرح صنعتی، با پرداخت جریمه امکان پذیر می باشد.

لازم به ذکر می باشد، تمدید طرح صنعتی نمی تواند هیچ تغییری در آخرین شکل آن به وجود آورد و چنانچه مالک طرح بخواهد در قالب تمدید طرح اقدام به تغییر شکل آن نیز نماید، در این صورت ملزم به رعایت مقررات مربوط به تغییر می باشد.

۳-انقضای مدت اعتبار طرح صنعتی :

قانون گذار برای حمایت از طرح صنعتی، مدتی را تعیین کرده است و پس از اتمام این مدت از طرح صنعتی ثبت شده حمایت به عمل نخواهد آمد. طبق قانون ایران، مدت حمایت از طرح صنعتی ۲۰ سال می باشد و پس از اتمام ۲۰ سال از طرح صنعتی ارائه شده، حمایتی نمی گردد.

۴-ابطال گواهینامه طرح صنعتی :

یکی از مواردی که سبب زوال حق مالکیت طرح صنعتی می گردد، ابطال گواهینامه طرح صنعتی توسط دادگاه می باشد. چنانچه طرح صنعتی بر خلاف مقررات قانونی ثبت گشته باشد، بدین معنا که طرح اصیل و جدید نباشد، تنها کارکرد فنی داشته باشد؛ مخالف اخلاق حسنه و شرعی باشند یا حقوق اشخاص ثالث تعارض داشته باشد، دادگاه به تقاضای هر ذی نفع و احراز ادعای او رای بر ابطال طرح صنعتی صادر می نماید، دادگاه در صورت احراز تخلف می تواند حکم بر ابطال کل یا قسمتی از طرح صنعتی صادر نماید، حکم قطعی صادر شده اثر قهقرایی داشته و طرح ارائه شده از زمان ثبت، باطل تلقی می گردد.

روش های طرح دعوای مالکیت صنعتی

روش های طرح دعوای مالکیت صنعتی

اشخاص ذینفع در صورتی که حقوق انحصاری آنها نقض گردد، می توانند جهت طرح دعوای مالکیت صنعتی به دادگاه صلاحیت دار مراجعه کرده و تعقیب مدنی یا کیفری متخلف را درخواست نمایند .

طرح دعوای مدنی

چنانچه نقض حقوق مادی به سبب ورود خسارات مالی به صاحب طرح گردد، وی می تواند از مرجع صالح جبران خسارت را درخواست نماید.

موافقت نامه تریپس صراحتا به موضوع جبران خسارت اشاره کرده است، طبق بند های ۱ و ۲ ماده ۴۵ موافقت نامه تریپس ، مقامات قضایی از این حق برخوردارند، چنانچه اشخاص حقوق صاحب طرح را نقض نمایند، به نقض کننده دستور دهند که خسارات کافی را برای جبران زیان وارده که نتیجه نقض این حق به صاحب طرح تحمیل شده است بپردازد؛ همچنین مقامات قضایی از این حق برخوردار خواهند بود که به نقض کننده یک حق مالکیت معنوی دستور دهند که هزینه های دارنده این حق از جمله حق الوکاله را بپردازد.

در قانون ثبت اختراعات، طرح صنعتی و علائم تجاری، قانون گذار در ماده ۶۱ بیان می کند، در صورتی که اشخاص با علم و عمد عملی مرتکب شود که نقض حقوق به شمار می آید یا غیر قانونی شناخته می شود. علاوه بر جبران خسارت به پرداخت جزای نقدی از ده میلیون ریال تا پنجاه میلیون یا حبس تعزیری از نود و یک روز تا شش ماه یا هر دوی آنها محکوم می شود.

در دعوای ورود خسارت، خواهان در مرجع صالح می بایست ثابت کند که در اثر نقض حقوق توسط خوانده خسارت به او وارد گردیده است و همچنین بین ورود خسارت و عمل خوانده، رابطه سببیت وجود داشته باشد.

در قانون ایران، ملاک برای تعیین خسارت، میزان ضرری است که در اثر نقض حقوق توسط خوانده به صاحب طرح وارد شده است.

طرح دعوای کیفری

چنانچه اشخاص عالما و عامدا اعمالی را انجام دهند که سبب نقض حقوق مالک طرح صنعتی گردد، مالک طرح می تواند با مراجعه به مراجع کیفری علیه نقض کننده شکایت کیفری طرح نماید.

با توجه به مفاد معاهده تریپس، اعضاء می توانند در صورت نقض حقوق مالکیت معنوی، به ویژه در مواردی که ارتکاب آنها تعمدی و در قیاس تجاری بوده، آیین دادرسی و مجازات های کیفری را معمول دارند.

در قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری چنانچه شخصی با علم و عمد مرتکب عملی شود، عمل وی غیر قانونی تلقی شده و علاوه بر جبران خسارت به پرداخت جزای نقدی و حبس تعزیری محکوم می گردد.

اقدامات تامینی و موقتی

در جهت جلوگیری از ارتکاب نقض حق و استمرار آن، همچنین حفظ مدارک و مستندات مربوط وجود ساز و کارهای مناسب در حوزه اقدامات تامینی و موقتی احساس می گردد.

طبق ماده ۵۰ معاهده تریپس، مقامات قضایی از این اختیار برخوردارند که دستوراتی را در مورد اقدامات موقتی ضروری موثر به منظورهای زیر صادر نمایند.

الف) جلوگیری از وقوع نقض هرگونه حق مالکیت فکری، و به‌ویژه جلوگیری از واردشدن کالا‌ها، از جمله کالاهای وارداتی بلافاصله پس از ترخیص از گمرک، به‌کانالهای تجاری واقع در قلمروی قضایی خود

ب) حفظ مدارک مربوط به ‌نقض ادعایی :

طبق بند ۲ این ماده،مقامات قضایی از این اختیار برخوردار خواهند بود که در صورت لزوم، اقدامات موقتی را بدون استماع طرف دیگر اتخاذ کند، به‌ویژه در مواردی که هرگونه تأخیر احتمالا به ایراد زیان‌های غیر قابل جبران به ‌دارنده حق مالکیت فکری منجر شود یا خطر محرزی در مورد از میان رفتن مدارک وجود داشته باشد، همچنین براساس بند ۳ ماده فوق الذکر،مقامات قضایی از این اختیار برخوردار خواهند بود که از مدعی بخواهند، مدارک موجود معقولی را ارائه نماید تا آنان را با اطمینان کافی قانع گرداند که وی‌‌‌ همان دارنده حق مالکیت فکری است و حقوقش نقض شده چنین نقضی قریب الوقوع است، و به او دستور دهند که وثیقه یا تضمینی معادل آن، که برای حمایت از مدعی علیه و جلوگیری از سوء استفاده کفایت کند، ارائه نماید.

مطابق بند ۷ ماده ۵۰ معاهده ترپیس، در مواردی که اقدامات موقتی لغو یا به‌دلیل یک فعل یا ترک فعل مدعی از درجه اعتبار ساقط شود یا در مواردی که بعداً معلوم گردد که حق مالکیت فکری نقض نشده یا خطر وقوع چنین نقضی وجود نداشته است، مقامات قضایی از این اختیار برخوردار خواهند بود که بنا به‌ درخواست مدعی علیه، به مدعی دستور دهند که از بابت لطمه وارده بر اثر این اقدامات به‌مدعی علیه غرامت مقتضی پرداخت نماید.

در قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری در خصوص اقدامات تامینی و تربیتی مقرره ای را به صورت دقیق در خصوص اقدامات تامینی و موقتی بیان نکرده است و تنها در قسمت آخر ماده ۶۰ مقرر می کند هرگاه ثابت شود دارنده اجازه استفاده، از مالک درخواست کرده است تا برای خواسته معینی به دادگاه دادخواست بدهد و مالک امتناع کرده یا نتوانسته آن را انجام دهد، دادگاه می‌تواند علاوه بر صدوردستور جلوگیری از نقض حقوق یا نقض قریب‌الوقوع حقوق‌، به جبران خسارت مربوط نیز حکم صادر کند و یا تصمیم دیگری جهت احقاق حق اتخاذ نماید.

قانون گذار در جهت جبران نقض قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری در خصوص اقدامات تامینی و موقتی در آیین نامه اجرایی قانون مقرراتی را در این موضوع تدوین نموده است.

بر اساس ماده ۱۸۲ آیین نامه اجرایی ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، مالک هر اختراع، طرح صنعتی، علامت و نام تجاری یا قائم مقام قانونی وی برحسب مورد می‌تواند به موجب امر نزدیک‌ترین دادگاه عمومی محلی که کالاهای مورد ادعا در آن محل است صورت مشروحی از کالاهایی که به ادعای او با حق حاصل از اختراع یا طرح صنعتی و یا علامت تجاری او مخالف است بردارد. اجرای امر فوق در صورتی که کالاها هنوز در گمرک باشند، به وسیله مأمورین گمرک والا به وسیله مأمور اجرا به عمل خواهد آمد.توقیف کالاهای مزبور وقتی ممکن است که امر دادگاه تصریح به آن داشته باشد. امر دادگاه در هریک از دو صورت فوق بنابه دادخواست مالک اختراع، طرح صنعتی، علامت و نام تجاری یا قائم مقام قانونی وی صادر می‌گردد.

به دادخواست مزبور باید رونوشت مصدق گواهی ‌نامه اختراع، طرح صنعتی و علامت، حسب مورد، ضمیمه گردد. اگر مالک اختراع، طرح صنعتی، علامت و نام تجاری تقاضای توقیف کالاهای مذکور فوق را نماید باید تضمین کافی بدهد که عندالاقتضاء از محل مزبور کلیه خسارات وارده به طرف جبران گردد.همچنین بر اساس ماده ۱۸۳ آیین نامه اجرایی، در دعاوی حقوقی و کیفری راجع به حقوق حاصله از ثبت اختراع ، طرح صنعتی،علامت و نام تجاری، معترض می‌تواند در هر مرحله از مراحل رسیدگی، از مراجع قضایی،اعم از دادگاه یا دادسرا که پرونده در آنجا مطرح است درخواست صدور قرار تامین دلیل و دستور توقیف محصولات ناقض حقوق ادعایی و تقاضای صدور دستور موقت نسبت به عدم ساخت، فروش یا ورود این محصولات را بنماید. مراجع قضایی موظفند نسبت به قبول تقاضای مذکور موافقت نمایند و می‌توانند قبل از صدور قرارهای مزبور از متقاضی تضمین کافی بخواهند. اجرای دستور فوق در صورتی که محصولات در گمرک باشند توسط مامورین گمرک والا توسط ضابطین خواهد بود.

براساس تبصره ۱ آیین نامه اجرایی، دادسرا می‌تواند رأساً دستور توقیف کالاهای دارای علامت تقلبی، اعم از اینکه وارد چرخه تجاری شده یا نشده باشند، را صادر نماید.

مرجع صالح جهت اقامه دعوا مالکیت صنعتی

طبق ماده ۵۹ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶، رسیدگی به اختلافات ناشی از دعاوی مالکیت صنعتی در صلاحیت شعبه یا شعبی خاصی از دادگاه عمومی تهران می باشد .

نحوه رسیدگی به دعاوی طرح صنعتی

نحوه رسیدگی به دعاوی طرح صنعتی

پس از ثبت طرح صنعتی قانون آن مورد حمایت قرار می دهد و در صورتی که کسی بخواهد از آن بهره برداری نمایند باید با اذن مالک طرح باشد .

طبق بند (ب) ماده ۲۸ قانون مصوب ۱۳۸۶ حقوق انحصاری ناشی از ثبت طرح صنعتی عبارت است از ساخت ، فروش و وادار کردن اقلام حاوی آن طرح صنعتی .

بنابراین در صورتی که شخصی بدون اجازه مالک از طرح صنعتی استفاده و یا بهره برداری نمایند قابل تغییر در دادگاه های ذی صلاح می‌باشد .

دعاوی طرح صنعتی در موارد قابل طرح می باشد که اعمال نقض آمیز در کشوری رخ داده باشد که طرح صنعتی در آن به ثبت رسیده است و طرح صنعتی صرفاً در کشوری که مورد ثبت قرار گرفته قابل حمایت می باشند .

از جمله مدارکی که می توان جهت اقامه دعوی مرتبط با طرح صنعتی به آنها استناد نمود می توان به موارد زیر اشاره نمود :

۱- نقشه عکس و سایر مشخصات گرافیکی کالا که تشکیل دهنده طرح صنعتی هستند

۲- ارائه نمونه واقعی یا ماکتی از آن در فرضی که طرح صنعتی سه بعدی است

ادعای طراح در اظهارنامه در رابطه با جدید بودن طرح

دعاوی مرتبط با طرح صنعتی با طرح شکایت از سوی صاحب طرح شروع می شود و وی می بایست با ارائه مدارک و مستندات مرتبط اثبات کند که خوانده به طور مستقیم مرتکب نقض حق وی شده و یابه طور غیر مستقیم موجبات تجاوز به حقوق او را فراهم کرده است. اثبات اینکه خوانده مرتکب نقض شده با خواهان صاحب حق می باشد و خوانده نیز می تواند در مقابل طرح دعوی نماید .

بنابراین خواهان بایستی بتواند ادعای خود را مبنی بر نقض حق خود توسط خوانده را اثبات نماید . مثلا اگر صاحب طرح ادعا نموده است که خوانده از طریق ساخت کالای حاوی طرح صنعتی ثبت شده حقوق وی را نقض نموده باید نمونه محصولی که حاوی طرح صنعتی است را به دادگاه ارائه نماید و ثابت کند که محصول حاوی طرح صنعتی را بدون اجازه وی ساخته شده و وارد بازار گردیده است .

ماده ۸۴ آیین نامه مصوب ۱۳۸۷ نظریک کاربر آگاه را در تشخیص تفاوت دو طرح ملاک دانسته است. در رویه قضایی در این مورد با ارجاع امر به کارشناس حل مشکل نموده است. البته در این که کاربر آگاه با توجه به چه معیارهایی باید به ارزیابی دو طرح بپردازد ملاک یا ملاک‌هایی ارائه نشده است. محاکم در این خصوص عمدتاً با توجه به نظر کارشناسی یا هیئت کارشناسی مبادرت به اتخاذ تصمیم می نمایند .

شکایت کیفری نقض حق مالکیت طرح صنعتی

ضمانت اجرای کیفری از جمله راهکارهایی است که می‌تواند در جلوگیری از تجاوز به حقوق ناشی از ثبت طرح صنعتی و پیشگیری از آن نقش مهمی داشته باشد .

با توجه به عمومات حقوق جزا ، اعمال ضمانت اجرای کیفری نیازمند این است که مرتکب عالما و عامدا اعمالی را انجام دهد که ناقض حقوق انحصاری صاحب طرح صنعتی شود .

در قانون مصوب ۱۳۸۶ ایران برای مرتکب نقض ، ضمانت اجرای کیفری پیش بینی شده است با توجه به ماده ۶۱ قانون هر شخصی که با علم و عمد مرتکب عملی شود که طبق مواد ۱۵ ، ۲۸ و ۴۰ نقض حقوق به شمار می آید یا طبق ماده ۴۷ عمل غیرقانونی تلقی شود مجرم شناخته شده و علاوه بر جبران خسارت به پرداخت جزای نقدی از ۱۰ میلیون ریال تا ۵۰ میلیون ریال یا حبس تعزیری از ۹۱ روز تا شش ماه یا هر دوی آن ها محکوم می‌شود .

دعاوی کیفری مربوط به نقض حق در مالکیت صنعتی به طور مستقیم در دادگاه کیفری ۲ قابل طرح و رسیدگی است.

دعوای استرداد حق مالکیت صنعتی

دعوای استرداد حق مالکیت صنعتی

در صورتی که متقاضی ثبت علائم صنعتی ـ تجارتی بخواهد ، با ثبت علامت مزبور برای خود حق مالکیت صنعتی، تجارتی ایجاد کند، عمل وی نباید مطابق با تقلب و یا جعل و یا کلاه برداری و یا از راه های غیر قانونی کسب حق مالکیت ، علیه شخص دیگری باشد. به خصوص اینکه اقدام وی مبنی بر از کنار بردن یا محروم ساختن رقیب خود از ادامه فعالیت تجاری باشد،(در هر صورت چنانچه علامت مزبور را از راه های غیر قانونی برای خود ثبت کرده باشد)که در این صورت شخصی که با ادعای داشتن حق مالکیت صنعتی با سابقه ثبت در گذشته می باشد، می تواند به طرح شکایت جهت استرداد مالکیت صنعتی و یا ابطال ثبت علامت مزبور ، اقدام نماید.

به طور کلی مالکیت تجاری از راه ثبت آن صورت می پذیرد و کلیه کسانی که ابتدائا اقدام به ثبت طرح و علامت تجاری نموده اند ، تمامی راه های کسب مالکیت صنعتی را در رابطه با فقط همان علامت یا نامه یا طرح و … مزبور را از اشخاص دیگر ساقط و برای خود مطابق با قوانین حقی را ایجاد نموده اند که در صورت تعارض و بروز اختلاف قابل پیگیری از مراجع صالح قضایی می باشد.

دعوای صدور حکم بر منع استفاده غیر مستقیم از طرح صنعتی ثبت شده

دعوای صدور حکم بر منع استفاده غیر مستقیم از طرح صنعتی ثبت شده

اشخاص ممکن است به طور غیر مستقیم به حقوق مالک طرح صنعتی تجاوز نمایند، مالک طرح می تواند با مراجعه به مرجع صالح توقیف عملیات متجاوزانه را تقاضا نماید.

نقض غیر مستقیم حقوقی ناشی از طرح صنعتی ثبت شده

طبق بند ج ماده ۲۸ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، مالک طرح صنعتی ثبت شده می تواند علیه هر شخصی که بدون موافقت او مرتکب عملی شود که عادتا موجبات تجاوز آینده را فراهم آورد، در دادگاه اقامه دعوا نماید.

گاهی اشخاص به طور غیر مستقیم سبب نقض حقوق مالک طرح صنعتی می گردند. برای مثال شخص با ساخت قلتک با اقتباس از طرح ثبت شده اقدام به تولید پوشاک می نماید و طور غیر مستقیم به حقوق صاحب طرح تجاوز نموده است. در این قبیل موارد نیز مالک طرح صنعتی ثبت شده می تواند توقیف عملیات متجاوز را درخواست نماید.

ذی نفع در دعوای منع استفاده غیر مستقیم از طرح صنعتی ثبت شده

ذی نفع دعوای منع استفاده غیر مستقیم از طرح صنعتی ثبت شده، شخصی است که به واسطه این قبیل اقدامات متحمل ضرر و زیان گشته است.

نحوه رسیدگی به دعوای منع استفاده غیر مستقیم از طرح صنعتی ثبت شده

صاحب طرح می تواند با مراجعه به مرجع صالح و ارائه دلائل و مستندات مرتبط، منع استفاده غیر مستقیم از طرح صنعتی شده را درخواست نماید. خواهان موظف می باشد در مرجع صالح اثبات نماید که اعمال خوانده سبب نقض حقوق او گردیده است.

طرح دعوای متقابل از سوی خوانده

خوانده می تواند تا پایان اولین جلسه دادرسی علیه خواهان دعوای متقابل مبنی بر ابطال ورقه و گواهینامه طرح صنعتی را اقامه نماید. در این صورت خوانده مکلف به اثبات باطل بودن ورقه طرح صنعتی صادره می باشد.

مطالبه خسارت ناشی از نقض حقوق مالک طرح صنعتی

چنانچه به سبب استفاده غیر مستقیم از طرح صنعتی ثبت شده، خسارات مادی و معنوی به مالک طرح وارد گردد، صاحب طرح می تواند ضمن دادخواست شکایت یا به صورت جداگانه از خوانده مطالبه خسارت نماید. در صورت اثبات ادعای خواهان در مرجع صالح، دادگاه میزان خسارت وارد شده را با جلب نظر کارشناس تعیین می نماید.

کارشناسی در دعوای مطالبه خسارت ناشی از منع استفاده غیر مستقیم از طرح صنعتی ثبت شده

دادگاه می تواند به درخواست صاحب طرح صنعتی ثبت شده جهت تعیین میزان خسارت وارده، قرار ارجاع امر به کارشناسی صادر نماید. طبق ماده ۲۶۰ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، ، پس از صدور قرار کارشناسی و انتخاب کارشناس و ایداع دستمزد، دادگاه به کارشناس اخطار می کند ظرف مهلت تعیین شده در قرار کارشناسی، نظر خود را تقدیم نماید. وصول نظر کارشناس به طرفین ابلاغ خواهد شد.

اعتراض به نظر کارشناس

طرفین دعوا می توانند ظرف یک هقته از تاریخ ابلاغ به دفتر دادگاه مراجعه کرده و با ملاحظه نظر کارشناس، چنانچه مطلبی دارند نفیا یا اثباتا به صورت کتبی اظهار نمایند.

درخواست دستور موقت در دعوای منع استفاده غیر مستقیم از طرح صنعتی ثبت شده

صاحب طرح می تواند ضمن دادخواست منع استفاده غیر مستقیم از طرح صنعتی ثبت شده تقاضای دستور موقت نماید، خواهان مکلف است جهت جبران خسارت احتمالی که ممکن است از دستور موقت حاصل گردد تامین مناسبی را نزد دادگاه بسپارد. درخواست دستور موقت مستلزم پرداخت هزینه دادرسی معادل دعاوی غیر مالی می باشد.

اعتراض به دستور موقت

طبق ماده ۳۲۴ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، قبول یا رد درخواست دستور موقت مستقلا قابل اعتراض و تجدید نظر و فرجام نیست. لکن متقاضی می تواند ضمن تقاضای تجدیدنظر به اصل رای نسبت به آن نیزاعتراض نماید .ولی در هر حال قبول یا رد درخواست دستور موقت قابل رسیدگی فرجامی نیست .

مرجع صالح جهت طرح دعوای منع استفاده غیر مستقیم از طرح صنعتی ثبت شده

رسیدگی به دعوای منع استفاده غیر مستقیم از طرح صنعتی ثبت شده در صلاحیت شعبه یا شعب خاصی از دادگاه های عمومی تهران می باشد.

تجدیدنظر خواهی از دعوای استفاده غیر مستقیم از طرح صنعتی ثبت شده

تجدیدنظر خواه می تواند ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ رایی بدوی با مراجعه به شعب تجدیدنظر اعتراض خود را تسلیم نماید.

نحوه اجرای حکم

دادگاه پس از احراز ادعای خواهان، حکم بر منع استفاده از طرح صنعتی ثبت شده صادر می نماید.

دعوای صدور حکم بر منع ساخت، فروش و توزیع کالای مغایر با طرح صنعتی

دعوای صدور حکم بر منع ساخت، فروش و توزیع کالای مغایر با طرح صنعتی

قانونگذار جهت حمایت از مالکان طرح های صنعتی مقرراتی را تدوین نموده است که در صورت عدم رعایت قوانین تعیین شده، مالک طرح می تواند در مرجع صالح اقامه دعوا نماید .یکی از دعاوی رایج در دادگاه ها که توسط مالک طرح صنعتی اقامه می گردد، دعوای صدور حکم بر منع ساخت، فروش و توزیع کالای مغایر با طرح های صنعتی می باشد .

دعوای صدور حکم بر منع ساخت کالای مغایر با طرح صنعتی

با ثبت طرح صنعتی تنها صاحب طرح حق ساخت و تولید طرح ثبت شده را داشته و چنان چه اشخاص بدون اذن از صاحب طرح اقدام به ساخت و تولید طرح ثبت شده نمایند، حقوق صاحب حق را نقض کرده و در مراجع صالح قابل تعقیب می باشد .

صاحب طرح در صورتی می تواند در مرجع صالح اقامه دعوا نماید که طرح ساخته شده عین و شبیه محصول او بوده و صرف کپی و تقلید از طرح ثبت شده برای طرح دعوا نمی باشد، همچنین ساخت طرح تقلبی می بایست در قالب ساخت یک محصول باشد تا عنوان ساخت شامل آن گردیده و قابل تعقیب در مرجع صالح باشد .

لازم به ذکر است تعمیر و بازسازی کالای حاوی طرح صنعتی از سوی دارنده آن موجد حق شکایت برای مالک طرح نمی باشد و مالک طرح نمی تواند به سبب این موضوع در مرجع قضایی، اقامه دعوا نماید.

دعوای صدور حکم بر منع فروش کالای مغایر با طرح صنعتی

حق فروش محصول حاوی طرح صنعتی از حقوق مادی صاحب طرح محسوب می شود و تنها مالک طرح حق فروش محصولات حاوی طرح صنعتی را در مرجع صالح دارد و چنان چه اشخاص بدون اذن از سوی صاحب طرح اقدام به فروش حاوی محصولات حاوی طرح صنعتی نمایند، حقوق صاحب طرح را نقض کرده و قابل تعقیب در مراجع قضایی می باشند .

دعوای صدور حکم بر منع توزیع کالای مغایر با طرح صنعتی

عرضه برای فروش کالاهای حاوی طرح صنعتی نیازمند اذن از سوی مالک طرح می باشد و چنان چه اشخاص بدون اذن از سوی مالک اقدام به عرضه کالاهای حاوی طرح ثبت شده در بازار نمایند، مالک طرح می تواند در مرجع قضایی صالح علیه آنان اقامه دعوا نماید .

نحوه طرح دعوا به دعوای صدور حکم بر منع ساخت، فروش و توزیع کالای مغایر با طرح صنعتی

مالک طرح می تواند متناسب با موضوع دعوا، دادخواست منع ساخت، فروش و توزیع کالای مغایر با طرح صنعتی ثبت شده را همراه با دلایل و مستندات به مرجع قضایی تقدیم نماید .

مطالبه خسارت ناشی از نقض حقوق مالک طرح صنعتی

چنان چه به سبب عدم رعایت مقررات قانونی تعیین شده، حقوق مادی صاحب طرح نقض گردد و سبب ضرر و زیان مادی به مالک طرح گردد، مالک طرح می تواند ضمن دادخواست شکایت یا با دادخواست جداگانه از خوانده مطالبه خسارت نماید و در صورت اثبات ادعای خواهان در مرجع صالح، دادگاه میزان خسارت وارد شده را با جلب نظر کارشناس تعیین می نماید .

کارشناسی در دعوای صدور حکم بر منع ساخت، فروش و توزیع کالای مغایر ثبت شده

دادگاه می تواند به درخواست صاحب طرح جهت میزان خسارت وارده قرار ارجاع امر به کارشناسی صادر نماید، مطابق ماده ۲۶۰ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، پس از صدور قرار کارشناسی و انتخاب کارشناس و ایداع دستمزد، دادکاه به کارشناس اخطار می کند ظرف مهلت تعیین شده در قرار کارشناسی، نظر خود را تقدیم نماید. وصول نظر کارشناس به طرفین ابلاغ خواهد شد.

اعتراض به نظر کارشناس

طرفین دعا می توانند ظرف یک هفته از تاریخ ابلاغ به دفتر دادگاه مراجعه کنند و با ملاحظه نظر کارشناس چنان چه مطلبی دارند نفیا یا اثباتا به طور کتبی اظهار نمایند.

درخواست دستورموقت در دعوای صدور حکم بر منع ساخت، فروش وتوزیع کالای مغایر ثبت شده

در صورتی که ساخت،فروش و توزیع کالای مغایر ثبت شده سبب ورود خسارت گردد، صاحب طرح می تواند ضمن دادخواست صدور دستور موقت بر منع ساخت، فروش و توزیع کالای مغایر را درخواست نماید. خواهان مکلف است برای جبران خسارات احتمالی که ممکن است از دستور موقت حاصل گردد، تامین مناسبی را به دادگاه بسپارد .

اعتراض به دستور موقت

طبق ماده ۳۲۴ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، قبول یا رد درخواست دستور موقت مستقلا قابل اعتراض و تجدید نظر و فرجام نیست. لکن متقاضی می تواند ضمن تقاضای تجدیدنظر به اصل رای نسبت نسبت به آن نیزاعتراض نماید .ولی در هر حال قبول یا رد درخواست دستور موقت قابل رسیدگی فرجامی نیست .

مرجع صالح جهت طرح دعوای صدور حکم بر منع ساخت، فروش و توزیع کالای مغای ثبت شده

رسیدگی به دعوای منع ساخت، فروش و توزیع کالای مغایر ثبت شده در صلاحیت شعبه یا شعب خاص دادگاه های عمومی تهران می باشد .

اعتراض به دعوای صدور حکم بر منع ساخت، فروش و توزیع کالای مغایر ثبت شده

تجدیدنظرخواه می تواند ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ رای بدوی با مراجعه به شعب تجدیدنظر اعتراض خود را مطرح نماید .

نحوه اجرای حکم

پس از اثبات ادعای مالک طرح صنعتی در مرجع صالح ، قاضی حکم به توقیف کالاهای مغایر با طرح صنعتی ثبت شده صادر می کند .

دعوای صدور حکم منع واردات مغایر با طرح صنعتی ثبت شده

دعوای صدور حکم منع واردات مغایر با طرح صنعتی ثبت شده

یکی دیگر از موارد حقوق انحصاری صاحب طرح صنعتی ، واردات اقلام حاوی طرح صنعتی می باشد. با توجه به این حق که چنانچه شخصی با تقلید و کپی از طرح صنعتی ثبت شده اقلام حاوی طرح را وارد کشوری کند که طرح صنعتی در آن کشور مورد حمایت است ، این شخص مرتکب اعمال نقض حق شده و می توان به دو طریق کیفری و مدنی قابل تعقیب می باشد .

قانون مصوب ۱۳۸۶ ایران نیز به موجب بند (ب) ماده ۲۸ وارد کردن اقلام حاوی طرح صنعتی را از جمله حقوق انحصاری صاحب طرح دانسته است. و با توجه به این بند چنانچه کسی مبادرت به وارد کردن اقلام حاوی طرح صنعتی ثبت شده بدون اجازه صاحب طرح کند مرتکب نقض حق شده و قابل تعقیب کیفری و مدنی است .در این صورت صاحب حق می تواند با طرح دعوای صدور حکم منع واردات مغایر با طرح صنعتی ثبت شده نسبت به احقاق حق خود اقدام نماید .

در طرح دعوای صدور حکم منع واردات مغایر با طرح صنعتی بایستی توجه شود که واردات کالای حاوی طرح صنعتی بدون اجازه صاحب طرح ثبت شده صورت گرفته باشد و در جریان یک عملیات تجاری و یا برای تحصیل منفعت صورت گرفته باشد و الا اگر به عنوان جزئی از یک کالای اصلی و به عنوان لوازم یدکی وارد شده باشد مشمول عنوان عمل تجاوزکارانه نخواهد بود .

دعوای صدور حکم منع واردات یا صادرات کالای مغایر با طرح صنعتی ثبت شده

دعوای صدور حکم منع واردات یا صادرات کالای مغایر با طرح صنعتی ثبت شده

واردات و صادرات کالاهای حاوی طرح صنعتی ثبت شده از جمله حقوق مادی صاحب طرح می باشد و چنان چه چه افراد بدون اجازه مالک طرح اقدام به واردات و صادرات این قبیل کالاها نمایند، صاحب طرح می تواند علیه آنان دعوای صدور حکم منع واردات یا صادرات کالای مغایر با طرح صنعتی ثبت شده را در مرجع صالح اقامه نمایند .

دعوای صدور حکم منع واردات کالای مغایر با طرح صنعتی ثبت شده

یکی از حقوق مادی صاحبان طرح های صنعتی، واردات کالاهای حاوی طرح های صنعتی ثبت شده می باشد. چنان چه اشخاص بدون اذن مالک طرح اقدام به واردات این قبیل کالاها به کشور نمایند ، صاحب طرح می تواند علاوه بر جلوگیری از ورود این قیبل کالاها به کشور علیه متخلف در مرجع صالح دعوای منع واردات کالاهای مغایر با طرح صنعتی ثبت شده را ارائه نماید .

دعوای صدور حکم منع صادرات کالای مغایر با طرح صنعتی ثبت شده

چنان چه اشخاص بخواهند، اقدام به صادرات کالاهای حاوی طرح صنعتی ثبت شده نمایند می بایست اذن صاحب طرح صنعتی ثبت شده را کسب نمایند و چنان چه بدون رعایت مقررات قانونی، کالاهای حاوی طرح صنعتی را به کشورهای دیگر صادر نماید، مرتگب نقض حق شده و از سوی صاحب طرح قابل تعقیب در مراجع صالح نمی باشد .

نحوه طرح دعوای صدور حکم منع صادرات یا واردات کالای مغایر با طرح صنعتی ثبت شده

مالک طرح می تواند با مراجعه به مرجع قضایی صالح و متناسب با موضوع دعوا، دادخواست منع صادرات و واردات کالای مغایر با طرح صنعتی ثبت شده را همراه با دلایل و مستندات را تسلیم نماید .

مطالبه خسارات ناشی از نقض حقوق مالک طرح صنعتی

در صورتی که به سبب واردات و صادات کالاهای حاوی طرح صنعتی ثبت شده، خسارات مادی و معنوی به مالک طرح وارد گردد، صاحب طرح می تواند ضمن دادخواست شکایت یا به صورت جداگانه از خوانده مطالبه خسارت نماید. در صورت اثبات ادعای خواهان در مرجع صالح، دادگاه میزان خسارت وارد شده را با جلب نظر کارشناس تعیین می نماید .

کارشناسی در دعوای مطالبه خسارت به جهت صادرات و واردات کالای مغایر با طرح صنعتی ثبت شده

دادگاه می تواند به درخواست صاحب طرح صنعتی ثبت شده جهت تعیین میزان خسارت وارده، قرار ارجاع امر به کارشناسی صادر نماید، طبق ماده ۲۶۰ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، ، پس از صدور قرار کارشناسی و انتخاب کارشناس و ایداع دستمزد، دادگاه به کارشناس اخطار می کند ظرف مهلت تعیین شده در قرار کارشناسی، نظر خود را تقدیم نماید. وصول نظر کارشناس به طرفین ابلاغ خواهد شد.

اعتراض به نظر کارشناس

طرفین دعوا می توانند ظرف یک هفته از تاریخ ابلاغ به دفتر دادگاه مراجعه کرده و با ملاحظه نظر کارشناس، چنان چه مطلبی دارند نفیا یا اثباتا به صورت کتبی اظهار نمایند .

درخواست دستور موقت در دعوای منع صادرات یا واردات کالای مغایر با طرح صنعتی ثبت شده

چنان چه صادرات و واردات کالای مغایر ثبت شده سبب ورود خسارت به مالک طرح گردد، صاحب طرح ضمن دادخواست منع صادرات یا واردات کالای مغایر با طرح صنعتی ثبت شده می تواند تقاضای دستور موقت نماید، خواهان می بایست جهت جبران خسارت احتمالی که ممکن است از دستور موقت حاصل گردد، تامین مناسبی را نزد دادگاه بسپارد . درخواست دستور موقت مستلزم پرداخت هزینه دادرسی معادل دعاوی غیرمالی است

اعتراض به دستور موقت

مرجع صالح جهت طرح دعوای منع صادرات یا واردات کالای مغایر با طرح صنعتی ثبت شده

رسیدگی به دعوای منع صادرات یا واردات کالای مغایر با طرح صنعتی ثبت شده، در صلاحیت شعبه یا شعب خاصی از دادگاه های عمومی تهران می باشد .

تجدیدنظر خواهی از دعوای منع صادرات یا واردات کالای مغایر با طرح صنعتی ثبت شده

تجدیدنظرخواه می تواند ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ رای بدوی با مراجعه به شعب تجدیدنظر اعتراض خود را تسلیم نماید .

نحوه اجرای حکم

دادگاه پس از آن که ادعای مالک طرح صنعتی را در دادگاه احراز نمود، حکم بر توقیف کالاهای مغایر با طرح صنعتی ثبت شده در مرجع صالح صادر می کند .

دعوای اخذ دستور موقت مبنی بر منع استفاده از تولید، ساخت،توزیع و فروش و واردات و صادرات کالای مغایر با طرح صنعتی ثبت شده

دعوای اخذ دستور موقت مبنی بر منع استفاده از تولید، ساخت،توزیع و فروش و واردات و صادرات کالای مغایر با طرح صنعتی ثبت شده

طبق ماده ۳۱۰ قانون آئین دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی در اموری که تعیین تکلیف آن فوریت دارد، دادگاه به دستور ذینفع دستور موقت صادر می نماید.

در خصوص دعاوی حقوقی طرح های صنعتی ثبت شده نیز در بسیاری موارد به جهت استفاده غیر مجاز شخص خوانده از طرح صنعتی ثبت شده خواهان، امکان ورود خسارت به ایشان وجود دارد .لذا می توان در ضمن طرح دعوای ابطال ثبت طرح صنعتی تقاضای صدور دستور موقت مبنی بر منع استفاده از امتیازات قانونی طرح مذکور را خواستار شد .و در صورتی که قاضی رسیدگی کننده ورود خسارت به خواهان را محرز بداند پس از تأیید رئیس حوزه قضائی و واریز خسارت احتمالی دستور موقت را صادر می نماید. در صورتی که دستور موقت قبل از اقامه دعوا باشد، درخواست کننده باید حداکثر ظرف ۲۰ روز از تاریخ صدور دستور به منظور اثبات ادعای خود به دادگاه مراجعه و دادخواست خود را تقدیم و گواهی آن را به دادگاهی که دستور موقت صادر کرده تسلیم نماید. در غیر این صورت دادگاه صادر کننده دستور موقت به درخواست طرف از آن رفع اثر خواهد شد.

قبول یا رد دستور موقت مبنی بر منع استفاده از امتیازات قانونی طرح صنعتی ثبت شده مستقلاٌ قابل اعتراض و تجدید نظر نیست ولی متقاضی می تواند ضمن تجدید نظر خواهی از اصل رأی نسبت به آن نیز اعتراض نماید .

علائم تجاری

علامت تجاری و صنعتی (مارک)

اشخاص به وسیله علامت تجاری و صنعتی (مارک) ، کالاهای خود را به بازار معرفی می کنند، علامت تجاری سبب تمایز کالا و خدمات یک موسسه یا تولید کننده از کالا و خدمات رقبای آنان می گردد .

مفهوم علامت تجاری و صنعتی ( مارک )

طبق ماده ۳۰ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، علامت‌، علامت جمعی و نام تجاری عبارتند از:

‎‎‎الف – علامت یعنی هر نشان قابل رؤیتی که بتواند کالاها یا خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی را از هم متمایز سازد.

‎‎‎ب – علامت جمعی یعنی هر نشان قابل رؤیتی که باعنوان علامت جمعی در اظهارنامه ثبت معرفی شود و بتواند مبدأ و یا هرگونه خصوصیات دیگر مانند کیفیت کالا یاخدمات اشخاص حقیقی و حقوقی را که از این نشان تحت نظارت مالک علامت ثبت شده جمعی استفاده می‌کنند متمایز سازد.

‎‎‎ج – نام تجارتی یعنی اسم یا عنوانی که معرف و مشخص کننده شخص حقیقی یا حقوقی باشد.

کارکردهای علائم تجاری

علائم تجاری دارای کارکردهای متعددی می باشد، در ذیل کارکردهای علائم تجاری را مورد بررسی قرار می دهیم

۱-کنترل کننده منشاء و کیفیت :

مصرف کننده محصولات ، علائم تجاری را ضمانتی برای شناسایی و اصلیت و کیفیت محصولات و خدمات می شناسد . هنگامی که یک شرکت، جواز استفاده از علامت تجاری را به شرکت دیگر واگزار می کند، شرکت ها می بایست محصولاتی را به بازار ارائه دهند که مطابق با شرایط کیفی و استاندارهای تعیین شده از سوی مالک علامت تجاری باشد .

۲-علائم تجاری و استراژی بازاریابی :

اشخاص در انتخاب علامت تجاری می بایست دقت لازم را مبذول دارند زیرا علامت تجاری جنبه تبلیغاتی داشته و از آن جا که یکی از ابزارهای بازاریابی می باشد، می تواند سبب فروش محصولات و کالاهای موسسه شود .

۳-علائم تجاری و استراژی رقابتی :

موسسات ، شرکت ها و کارخانه ها برای رقابت در باز علاقه مند به ثبت علامت تجاری می باشند .آنان با ثبت علامت تجاری و افزایش کیفیت کالا و خدمات ارائه شده تلاش می کنند تا به عنوان کالای با کیفیت معرفی شده و از سایر رقبای خود سبقت گرفته و در بازار به عنوان یک برند مطرح شوند .

طبقه بندی علائم

طبقه بندی علائم به شرح ذیل می باشد:

۱-علامت صنعتی :

علامتی که سازنده یک محصول بر روی کالهای خود قرار می دهد علامت صنعتی نامیده می شود. شرکت هایی که دارای محصولات متنوعی می باشند، می توانند روی هر کالای خود علامت متفاوت قرار دهن داما باید توجه گرد که شرکت تنها دارای یک علامت تجاری می باشد .

۲-علامت تجاری :

توزیع کننده و تاجر ، مسئولیت تجاری نمودن یا عرضه کالا را در بازار بر عهده دارند آنان علائمی را بر روی کالا قرار می دهند که علامت تجاری نامیده می شود . نکته حائز اهمیت این است که کالاهای حاوی علامت تجاری نیاز نیست توسط توزیع کننده یا تاجر ساخته شده باشد .

۳-علامت خدماتی :

این علامت خدمات کوناگون را که توسط تجار و موسسات تجاری و دیگر عوامل اقتصادی( همچون بانکها، حمل و نقل، شرکت های مسافرتی و مشاوره ای) عرضه می شود، همراهی می کند. موسسات از این علائم بر روی وسایل تبلیغاتی، بروشورها و کاتولگها استفاده می نمایند .

۴-علائم جمعی :

چنان چه اشخاص متعدد بتوانند ضمن رعایت مقررات پیش بینی توسط صاحبان علامت ثبت شده از غلامت تجاری استفاده نمایند، این علامت اشتراکی یا جمعی نامیده می شود

۵- علامت درهم آمیخته :

علائم در هم آمیخته، به ترکیب چند عنصر تصویری یا اسمی در کنار یکدیگر گفته می شود، گاهی ممکن است فقط یکی از اسامی حمایت قانونی صورت بگیرد یا از هرکدام به طور مجزا حمایت صورت بگیرد .

علائم غیرقابل ثبت

علامت درموارد زیر قابل ثبت نیست‌:

‎‎‎الف – نتواند کالاها یا خدمات یک مؤسسه را از کالاها و خدمات مؤسسه دیگر متمایز سازد.

‎‎‎ب – خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی یا اخلاق حسنه باشد.

‎‎‎ج – مراکز تجاری یا عمومی را به ویژه درمورد مبدأ جغرافیایی کالاها یا خدمات یا خصوصیات آنها گمراه کند.

‎‎‎د – عین یا تقلید نشان نظامی‌، پرچم‌، یا سایر نشانهای مملکتی یا نام یا نام اختصاری یا حروف اول یک نام یا نشان رسمی متعلق به کشور، سازمانهای بین‌الدولی یا سازمانهایی که تحت کنوانسیونهای بین‌المللی تأسیس شده‌اند، بوده یا موارد مذکور یکی از اجزاء آن علامت باشد، مگر آن که توسط مقام صلاحیتدار کشور مربوط یا سازمان ذی‌ربط اجازه استفاده از آن صادر شود.

‎‎‎هـ – عین یا به طرز گمراه کننده‌ای شبیه یا ترجمه یک علامت یا نام تجاری باشد که برای همان کالاها یا خدمات مشابه متعلق به مؤسسه دیگری در ایران معروف است‌.

‎‎‎و – عین یا شبیه آن قبلاً برای خدمات غیرمشابه ثبت و معروف شده باشد مشروط بر آن که عرفاً میان استفاده از علامت و مالک علامت معروف ارتباط وجود داشته و ثبت آن به منافع مالک علامت قبلی لطمه وارد سازد.

‎‎‎ز – عین علامتی باشد که قبلاً به نام مالک دیگری ثبت شده و یا تاریخ تقاضای ثبت آن مقدم یا دارای حق تقدم برای همان کالا و خدمات و یا برای کالا و خدماتی است که به‌لحاظ ارتباط و شباهت موجب فریب و گمراهی شود.

مزایای ثبت علامت تجاری

مزایای ثبت علامت تجاری

علامت تجاری هر نشان و علامتی است که سبب تمییز یک کالا یا خدمات از سایر کالاها و خدمات می گردد. البته صرف قراردادن علامت تجاری برای یک محصول یا خدمات کافی نیست بلکه برای استفاده از مزایای علامت تجاری لازم است که علامت تجاری مربوطه ثبت شود. ثبت علائم تجاری بایستی قبل از ثبت شرکت صورت گیرد تا افراد پس از ثبت شرکت و استفاده از علامت انتخابی خود بتوانند از مزایای آن هم منتفع گردند.

حق استفاده انحصاری برای صاحب علامت

زمانی که علامتی ثبت می گردد به دارنده آن علامت حق استفاده انحصاری را اعطا می نماید. یعنی پس از ثبت ، سایر افراد اعم از حقیقی و حقوقی مجاز به استفاده از آن علامت جز با اجازه صاحب علامت نمی باشد.

تمییز یک محصول از محصلات مشابه در دست سایر رقبا

پس از اینکه یک محصول با علامتی ثبت و شناسانده می شود از سایر محصولات متمایز می گردد.و مصرف کنندگان آن محصول ، محصول مورد نظر را با آن علامت و برند می شناسند .که این امر در فروش بهتر محصول مورد نظر نقش به سزایی خواهد داشت و سبب می گردد که از محصولات مشابه همان محصول جدا گردد.

تلاش جهت حفظ بهبود و کیفیت محصول مود نظر

هنگامی که علامتی برای یک محصول در نظر گرفته می شود، صاحبان آن علامت و برند تلاش مضاعفی برای حفظ اعتبار خود به خرج می دهند. و از این رو سعی می نمایند که کیفیت محصول مورد نظر آن ها کاهش نیابد تا مبادا مشتریان خود را از دست بدهند.فلذا زمان بیشتری را جهت کیفیت و ارائه محصول صرف مینمایند.

دریافت وام و تسهیلات

زمانی که برند یا علامتی شناخته شود ، جایگاه خود را در بین مردم و رقبا می یابد. و چنانچه به شهرت برسد موسسات مالی جهت اعطای وام و تسهیلات با اطمینان خاطر بیشتری به این شرکت ها و صاحبان برند اقدام می نمایند. فلذا اعتبار یک برند می تواند نقش بسیار حائز اهمیتی در دریافت وام و تسهیلات به آن ها داشته باشد.

اعطای نمایندگی

زمانی که محصولی شناخته می شود، حق استفاده انحصاری از آن محصول با خود صاحب برند است. و افراد دیگر چنانچه بخواهند از محصول و علامت مورد نظر استفاده نمایند بایستی از صاحب برند اجازه کسب نمایند. که صاحب برند نیز چنین اجازه ای را مسلما بدون اینکه برای او دارای منفعت باشد اعطا نمی نماید. از این رو شرکت صاحب برند می تواند به متقاضیان نمایندگی اعطا نماید و در مقابل اعطا این نمایندگی از آن ها مبلغی را دریافت نماید و این امر برای شرکت صاحب برند دارای سوددهی بالایی است.

تمایز یک محصول از محصول دیگر در یک شرکت

شرکت ها می توانند با قراردادن هر علامت و برند برای محصولاتشان ، هر محصول را از محصول دیگر تمییز دهند. ممکن است یک شرکت محصولات بی شماری داشته باشد که با قرار دادن علامت انحصاری برای هر محصول ، این امکان برای او فراهم می گردد که بین محصولاتی که تولید می نماید تفاوت قرار دهد.

ثبت علامت تجاری و مراحل ثبت

ثبت علامت تجاری و مراحل ثبت

شرکت ها و موسسات جهت بهره برداری از ساز و کارهای حمایتی پیش بینی شده توسط قانون گذار، علاقه مند به ثبت علامت تجاری می باشند.

مزایای ثبت علامت تجاری

ثبت علامت تجاری دارای مزایایی به شرح ذیل می باشند:

۱-حق استعمال انحصاری حق تنها برای شخصی که علامت تجاری به نام او ثبت گشته است، شناخته می شود.

۲-مصرف کنندگان می توانند محصولات را از یکدیگر متمایز نمایند.

۳-سبب معروفیت شرکت و موسسه می گردد.

۴-ثبت علامت تجاری می تواند سبب ایجاد ارزش افزوده سهام گردد و بدین وسیله درآمد شرکت افزایش می یابد.

۵-صاحب حق می تواند اجازه استفاده امتیاز از علامت تجاری را به دیگر اشخاص اعطا کند و منبع درآمد برای شرکت باشد.

اشخاص ذی صلاح برای کسب حق مالکیت بر علائم تجاری

طبق ماده ۳۱ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، حق استفاده انحصاری از یک علامت به کسی اختصاص دارد که آن علامت را مطابق مقررات ثبت نموده باشد.

شرایط ثبت

افراد، شرکت ها، موسسات و کارخانه ها ملزم به رعایت مقررات و ماهوی تعیین شده از سوی قانون گذار می باشد. عدم رعایت مقررات شکی و ماهوی می تواند مانع از ثبت علامت تجاری در مرجع ثبتی گردد.

شرایط ماهوی ثبت علامت تجاری

مهم ترین موضوعی که اشخاص در زمان ثبت علائم تجاری می بایست به آن دقت نمایند این است که علامت تجاری بتواند سبب تمایز کالا و خدمات یک موسسه از کالا و خدمات موسسه دیگر گردد، متقاضی ثبت علامت تجاری می بایست دقت نماید که علامت قبلا به نام دیگری ثبت نگشته و یا تاریخ تقاضای ثبت آن مقدم یا دارای حق تقدم برای همان کالا و خدمات که موجب فریب و گمراهی افراد گردد، نباشد. همچنین علامت تجاری نباید عین یا به طرز گمراه کننده ای شبیه یا ترجمه یک علامت یا نام تجاری باشد که برای همان کالاها یا خدمات مشابه متعلق به موسسه دیگری در ایران معروف است.

اشخاص در زمان ثبت علامت تجاری می بایست دقت لازم را مبذول دارند تا علامتی که قصد ثبت آن را دارند مخالف موازین شرعی یا نظم عمومی یا اخلاق حسنه نباشد، همچنین علامت تجاری نباید عین یا تقلید نشان نظامی، پرچم یا سایر نشان های مملکتی یا نام اختصاری یا حروف اول یک نام یا نشان رسمی متعلق به کشور، سازمان های بین الدولی یا سازمان هایی که تحت کنوانسیون بین المللی تاسیس شده اند، با موارد مذکور یکی از اجزاء آن علامت باشد؛ مگر آنکه توسط مقام صلاحیت دار کشور مربوط یا سازمان ذی ربط اجازه استفاده آن را صادر نماید.

ضمانت اجرای عدم رعایت مقررات ماهوی ثبت علامت تجاری

چنان چه مرجع ثبت اظهارنامه را به دلیل آن که علامت عین یا شبیه علامت دیگری تشخیص داده شده یا قبلا به اسم دیگری ثبت شده یا تقاضای ثبت شده باشد یا شباهت از شکل و ظاهر و کتابت و یا سایر ویژگی ها یا علامت دیگری که ثبت یا تقاضای ثبت شده رد کند ، متقاضی می تواند ظرف معلت مقرر قانونی نسبت به رد اظهارنامه خود در کمیسیون ماده ۱۷۰ اعتراض نماید .

شرایط شکلی ثبت علامت تجاری

متقاضی ثبت علامت تجاری می بایست شخصا یا توسط وکیل خود، اظهارنامه ثبت علامت را به مرجع ثبت تقدیم نماید. در صورتی که اظهارنامه توسط نماینده قانونی درخواست شده باشد، می بایست یک نسخه اصلی نمایندگی ضمیمه اظهارنامه گردد. چنانچه علامت تجاری به صورت گرافیکی باشد، متقاضی می بایست ده نمونه از علامت به صورت گرافیکی که با علامت الصاق شده روی اظهارنامه یکسان بوده و ابعاد آن ۱۰*۱۰ سانتی متر مربع می باشد را ضمیمه اظهارنامه نماید. اگر علامت به صورت گرافیکی نباشد ده نمونه از کپی یا تصویر علامت حداکثر در همین ابعاد و به نحوی که مرجع ثبت مناسب تشخیص دهد، ضمیمه اظهارنامه نماید.

ملاک حق تقدم علامت تجاری

اظهارنامه ثبت علامت تجاری در ۲ نسخه تنظیم می گردد. مرجع ثبت پس از دریافت اظهارنامه و ضمائم مربوط و احراز شرایط مقرر آن را در دفتر ثبت وارد کرده و بر روی هر نسخه از اظهارنامه، تاریخ دریافت اظهارنامه و شماره آن را قید می نماید و نسخه دوم آن را که دارای همان مشخصات نسخه اصلی می باشد، بعد از امضا و مهر و قید تاریخ (ساعت، روز، ماه، سال) به عنوان سررسید به متقاضی تحویل خواهند داد.

چنانچه شخصی مدعی وجود الویت در ثبت علامت تجاری باشد، مرجع ثبت شماره اظهارنامه، ساعت، روز، ماه و سال را مدنظر قرار می دهد.

رفع نقص از اظهارنامه ثبت علامت تجاری

مرجع ثبت مکلف است ظرف ۳۰ روز از تاریخ وصول، اظهارنامه و ضمائم آن، همچنین تطبیق طبقه یا طبقات اعلامی با طبقه بندی بین المللی مورد بررسی قرار دهد. مرجع ثبت چنانچه پس از بررسی ایرادات و نواقصی را در اظهارنامه و ضمائم آن مشاهده کند مراتب را به صورت مکتوب و با قید جزئیات به متقاضی ابلاغ می کند تا ظرف مهلت مقرر اقدام به رفع نقص نماید. متقاضی در صورتی که ساکن ایران باشد ظرف ۳۰ روز و برای اشخاصی که مقیم خارج از کشور باشند ظرف ۶۰ روز از تاریخ ابلاغ است. چنانچه متقاضی در مهلت مقرر قانونی به هر علتی نتواند نواقص اعلامی را رفع نماید. مرجع ثبت، اظهارنامه را رد و مراتب را کتبا با ذکر علت یا علل رد به متقاضی ابلاغ می کند .

گواهی ثبت علامت تجاری

مرجع ثبت پس از پذیرش اظهارنامه ثبت علامت، مراتب را به متقاضی ابلاغ وآگهی مربوط را جهت اطلاع عموم منتشر می‌نماید و گواهینامه ده سال حمایت از مالکیت علامت تجاری را به صاحب علامت تقدیم می نماید . با پایان مهلت ده ساله مالک می بایست نسبت به تمدید گواهینامه اقدام نماید .

انتقال،تمدید،تغییر و توقیف علامت تجاری

چه کسانی میتوانند ازعلامت ثبت شده استفاده نمایند؟

صاحب یک حق وعلامت تجاری پس از ثبت ، شخصا میتواند از حق خود هر استفاده ای که می خواهد را داشته باشد و برای این مورد هم قانون گذار صرفا حق استفاده انحصاری را به مالک اعطا کرده است. اما تحت شرایطی امکان انتقال این حق به دیگری امکان پذیر است .

به عبارت دیگر استفاده از علامت تجاری ثبت شده مختص مالک آن است مگر اینکه مالک به شخصه، اجازه این امر را به فرد دیگری اعطا نماید .

با انتقال حق علامت تجاری ثبت شده،چه حقوقی به منتقل الیه اعطا میشود؟

با انتقال حق مالکیت ، منتقل الیه ، حقوق ویژه و مختص علامت را به دست می آورد و حتی در این بین اگر راجع به علامت سوء استفاده ای صورت بگیرد حق شکایت راهم دارا می باشد. چرا که حق با اجازه مالک به او منتقل شده است.

البته قراردادی که منعقد می شود بین مالک و منتقل الیه می تواند راجع به تمام حقوق یک علامت باشد و یا نسبت به برخی از این حقوق صورت بگیرد .

این قرارداد مذکور جهت انتقال مالکیت ثبت شده باید در مرجع ثبت به ثبت برسد و تا زمانی که به ثبت نرسیده است مرجع مذکور منتقل الیه را به عنوان مالک نمی شناسد. فلذا ثبت در مرجع ثبت ضروری است.

ذکر نکات مربوطه به علائم ثبت شده از جمله شماره و تاریخ ثبت علامت در ایران ، نشانی و تابعیت منتقل الیه و یا نماینده قانونی او هم از ضروریات است.

انتقال علامت تجاری ثبت شده به چند طریق امکان دارد؟

۱- انتقال قراردادی: انتقالی که بین مالک و منتقل الیه به وسیله قرارداد صورت میگیرد،انتقال قراردادی است. در این نوع انتقال ، مالک در قرارداد مشخص می کند که آیا اجازه به صورت انحصاری صادر شده و یا غیر انحصاری است .

همچنین مالک علامت ثبت شده در انتقال میتواند، چهارچوب و حد و مرز را مشخص نماید و همین طور شرایط بهره برداری را در قرارداد از نظر کیفیت و مرغوبیت کالاها و … مشخص کند .

در چنین صورتی مرجع ثبت هم مکلف می شود در صورتی که شرایط فوق را احراز نکند از ثبت مجوز بهره برداری خودداری کند و مجوز بهره برداری در چنین حالتی قابل ثبت نیست.

۲- انتقال قهری: نوع دیگری از انتقال علامت ثبت شده ، انتقال قهری است،انتقال قهری بدون اراده مالک علامت تجاری و به سبب فوت او به ورثه وی انتقال می یابد. که قانون گذار آن را در تبصره ۲ ماده ۱۳۹ قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علائم تجاری آورده است و در این باب چنین مقرر کرده است :

“انتقال قهری علامت با رعایت مقررات این ماده توسط ورثه و با ارائه رونوشت مصدق گواهی انحصار وراثت با تعیین سهم الارث به ثبت می رسد”

باتوجه به تبصره فوق پس از فوت صاحب علامت ، حق فوق به ورثه انتقال می یابد که با توجه به میزان سهم الارث افراد می توانند از این حق منتفع شوند.

انتقال، تمدید و تغییر علامت تجاری

قانون گذار در جهت حمایت از مالکین علامت تجاری قوانینی را تدوین نموده است. انتقال، تمدید و تغییر علامت تجاری از جمله حقوق انحصاری مالک علامت تجاری می باشد.

انتقال علامت تجاری

از آنجا که حقوق مالکیت علامت تجاری از خصیصه مالی برخوردار است، مالک علامت تجاری در جهت کسب سود، حقوق خود را به طور دائم یا موقتی به دیگری واگذار می کند. علامت تجاری به صورت ارادی و غیر ارادی قابل انتقال می باشد.

انتقال ارادی علامت تجاری

با شهرت و معروفیت علامت تجاری ثبت شده، اشخاص ثالث تمایل به استفاده از علامت تجاری را دارند و برای آنکه عمل آنان قانونی تلقی گردد، می بایست از سوی مالک اذن داشته باشند، از آنجا که با ثبت علامت تجاری ، مالکیت علامت تجاری برای مالک ایجاد می گردد، علامت قابل انتقال می باشد.

چنانچه مالک علامت تجاری، حق مالکیت علامت تجاری را بخواهد به دیگری واگذار نماید، می بایست درخواست کتبی خود را به اداره ثبت اعلام نماید. مرجع ثبت درخواست مالک را در پرونده درج می نماید و پس از آن که هزینه مقرر قانونی پرداخت گردید، تغییرات اعمال خواهد شد.

مالک علامت تجاری می تواند حق مالکیت را به صورت کلی یا جزئی به شخص ثالث منتقل نماید. چنانچه حق مالکیت به صورت جزئی به دیگری منتقل گردد، منتقل الیه می بایست اظهارنامه جداگانه ای را به مرجع ثبت تقدیم نماید.

مراحل انتقال علامت تجاری

مالک علامت تجاری می بایست در درخواست انتقال علامت تجاری، شماره و تاریخ ثبت علامت در ایران، اسم و نشانی و تابعیت انتقال گیرنده با نماینده قانونی او و چنانچه انتقال به صورت جزئی واقع گردد، کالاها و خدماتی که علامت ثبت به آنها منتقل شده است را صراحتا قید نماید.

همچنین مالک علامت تجاری باید اصل گواهی نامه ثبت علامت تجاری موضوع انتقال، سند صلح علامت که مالک قبلی و انتقال گیرنده آن را امضاء نموده اند، مدارک نمایندگان قانونی و رسید مربوط به پرداخت هزینه ها را ضمیمه درخواست نماید.

با ثبت انتقال مالکیت علامت تجاری در اداره ثبت، انتقال گیرنده مالک شناخته می شود؛ بنابراین زمانی که انتقال مالکیت علامت تجاری در اداره ثبت، ثبت نگردد، مرجع ثبت، شخصی که ابتدائا علامت تجاری به نام او ثبت گردیده است را مالک خواهد شناخت.

طرفین قرارداد انتقال علامت تجاری می بایست به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه کرده و سابقه ثبت علامت تجاری را استعلام نمایند و پس از تنظیم و امضاء سند صلح انتقال علامت تجاری در دفترخانه اسناد رسمی، درخواست کتبی انتقال علامت ثبت شده را همراه ضمائم و مدارک جهت ثبت به اداره مالکیت صنعتی تقدیم نماید و پس از ثبت می بایست انتقال علامت تجاری را در روزنامه رسمی منتشر نماید.

مدارک مورد نیاز برای ثبت انتقال علامت تجاری

در صورتی که شخص حقیقی، انتقال گیرنده باشد می بایست مدارک ذیل را به اداره مالکیت صنعتی تقدیم نماید:

۱-اصل سند صلح

۲-کپی برابر اصل مدارک شناسایی مالک جدید مثل کارت ملی و شناسنامه

۳-اصل گواهی ثبت علامت تجاری

۴-رسید پرداخت هزینه های انتقال

در صورتی که شخص حقوقی انتقال گیرنده باشد، می بایست مدارک ذیل را به اداره مالکیت صنعتی تقدیم نماید:

۱-اصل سند صلح

۲-تصویر روزنامه رسمی مربوط به ثبت شخص حقوقی و آخرین تغییرات در صورتی که تغییری در هیات مدیره آن روی داده باشد.

۳-کپی برابر اصل مدارک شناسایی دارندگان حق امضا از قبیل مدرک ثبت و مدارک شناسایی هویت

۴-اصل گواهی ثبت علامت تجاری

۵-رسید پرداخت هزینه های انتقال

انتقال قهری علامت تجاری

از آن جا که حقوق ناشی از علامت تجاری، دارای ارزش اقتصادی می باشد، پس از فوت صاحب علامت، امتیازات و حقوق آن به صورت قهری به وراث منتقل می گردد. همچنین مالک علامت تجاری می تواند، حقوق ناشی از علامت تجاری را به موجب وصیت به نفع یکی از ورثه یا شخص ثالث وصیت نماید؛ البته در صورتی که این حقوق کمتر یا برابر با یک سوم اموال متوفی باشد، مشکلی نیست اما چنانچه بیش از ثلث اموال متوفی باشد، نیازمند تنفیذ ورثه می باشد.

تغییر علامت تجاری

در برخی از موارد صاحبین علامت تجاری تصمیم به تغییر برند خود اتخاذ می نمایند. در ذیل به دو تغییر مهم و پرکاربرد علامت تجاری می پردازیم.

تغییر برند در علامت طبقه بندی

علامت تجاری محصولات و خدمات در طبقه بندی خاصی قرار می گیرند و چنانچه صاحب یک برند تصمیم بگیرد تا محصول جدیدی را به بازار ارائه دهد، می بایست اقدام به اضافه طبقات نماید.

مراحل تغییر طبقه بندی علامت تجاری

مالک علامت تجاری پس از تکمیل اظهارنامه با توجه به مقررات قانونی و مدارک مورد نیاز را به اظهارنامه منضم کرده و به اداره مالکیت صنعتی تسلیم می نماید. در صورتی که مالک علامت تجاری شخص حقوقی باشد، می بایست مدارک ذیل را در سامانه اداره مالکیت معنوی بارگزاری نماید:

۱-کپی روزنامه رسمی تاسیس و تغییرات برای اشخاص

۲-یک عدد از شکل علامت تجاری ۶*۶ سانتی متر

۳-مدارک تمامی مالکان برند و دارندگان حق امضاء در شرکت طبق آخرین تغییرات روزنامه رسمی

۴-کپی گواهینامه ثبت علامت تجاری

چنانچه شخص حقیقی اقدام به تغییر طبقه بندی برند نماید، مدارک ذیل در سامانه اداره مالکیت معنوی بارگزاری می گردد:

۱-کپی شناسنامه و کارت ملی صاحب برند

۲-یک عدد از شکل علامت تجاری در سایز ۶*۶

۳-کپی گواهینامه ثبت علامت تجاری

تغییر شکلی علامت تجاری

ممکن است صاحبین علامت تجاری به سبب دلایلی از جمله طراحی نامناسب بخواهند تغییرات شکلی در علامت تجاری ایجاد نمایند.

مراحل ثبت تغییر علامت تجاری

متقاضی علامت تجاری می بایست قبل از ارسال مدارک به اداره مالکیت معنوی، تصمیم خود را مبنی بر تغییر شکل علامت تجاری در روزنامه رسمی آگهی نماید، متقاضی پس از انتشار آگهی تغییرات در روزنامه رسمی حداکثر ظرف مدت ۳۵ روز اظهارنامه تغییرات و مدارک را به اداره مالکیت معنوی تقدیم نماید.

تمدید مدت اعتبار علامت تجاری

یکی دیگر از حقوق مالکان علامت تجاری، تمدید مدت اعتبار علامت تجاری می باشد، مدت اعتبار ثبت علامت ده سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه می باشد، این مدت با درخواست مالک علامت تجاری برای دوره های متوالی ده ساله قابل تمدید می باشد.

تغییر علامت تجاری

تغییر علامت تجاری ،حقی است که به صاحب علامت تجاری ثبت شده در قانون اعطا شده است. ممکن است متقاضی ثبت علامت تجاری ،تمایل داشته باشد که تصویری که انتخاب شده است تغییر کند یا نوشته خاصی بر روی آن قرار بگیرد ، نوشته ای از روی آن حذف شود و یا اقدامات این چنینی صورت بگیرد که به این اعمال تغییرعلامت تجاری گفته میشود.

متقاضی تغییر علامت تجاری ثبت شده باید چه مراتبی را طی نماید؟

متقاضی باید، آگهی تقاضای تغییر علامت تجاری را به دفتر روزنامه رسمی تحویل دهد تا تغییرات در روزنامه رسمی درج گردد.

پس از طی شدن مرحله اول حداکثر ۳۵ روز، به متقاضی فرصت داده می شود .در این مهلت متقاضی بایستی مدارکی را محیا نماید.از جمله :

روزنامه مزبور به همراه یک برگ تقاضای ثبت علامت تجاری واصل تصدیق ثبت و همراه با مدارک مورد نظر به اداره ثبت مالکیت های صنعتی مراجعه می نماید.

پس از مراجعه به اداره ثبت مالکیت های صنعتی ، مدارک به مسئول اداره تحویل داده می شود.

مسئول اداره بررسی های لازم را انجام می دهد و سپس مدارک را نزد کارشناس ارجاع می دهد.

کارشناس مدارک را بررسی می نماید و چنانچه کارشناس اعتراضی نداشته باشد مدارک را نزد مسئول اداره مربوطه می فرستد تا وی جهت هزینه حق الثبت اقدام نماید .

پس از اظهارنظر کارشناس، هزینه را مسئول اداره مربوطه مشخص می نماید. با مشخص شدن هزینه ، متقاضی با مراجعه به حسابداری، فیش پرداختی را دریافت و به بانک ملی همان اداره جهت پرداخت مراجعه می نماید.

پس از پرداخت هزینه مزبور اظهارنامه مهر شده و به واحد ماشین نویسی ارجاع و امضا می گردد.

در نهایت پس از طی شدن مراحل فوق به مسئول ثبت دفاتر، اظهارنامه داده می شود تا وی به روزنامه رسمی جهت درج اطلاع دهد.

پس از این مراحل لازم است یک نسخه از آگهی تغییرات که در روزنامه رسمی درج شده بود به اداره مالکیت صنعتی داده شود تا مسئول دفتر مربوطه دستور ضبط در پرونده را صادر نماید.

پس از ضبط در پرونده ، مسئول دفتر دستور تصدیق ضبط را نیز صادر می نماید.

و در آخر احراز هویت صورت می گیرد و به صاحب علامت رسید تحویل داده می شود.

پس از طی این مراحل ،تمامی تغییراتی که صاحب علامت در نظر داشت به صورت قانونی برای او لحاظ می شود.

توقیف علامت تجاری

توقیف علامت تجاری از آنجایی که علامت تجاری دارای ارزش مالی و معاملاتی میباشد ،امکان پذیر است.

توقیف به چه معناست؟

توقیف در لغت به معنای بازداشت کردن ، در جایی نگه داشتن می باشد.زمانی که از واژه توقیف استفاده می شود بدین معناست که مالی را از فردی جهت استیفاء طلب، بازداشت می نمایند تا از محل فروش مال مزبور،طلب محکوم له پرداخت شود.

توقیف در چه اموالی امکان پذیر است؟

توقیف در امور مالی کاربرد دارد و هر مالی که ارزش مالی و معاملاتی داشته باشد قابل توقیف می باشد.علامت تجاری جزء اموال صاحب علامت تجاری میباشد. چراکه علامت تجاری نیز دارای ارزش مالی و معاملاتی میباشد و به همین دلیل می تواند در شمار اموال توقیفی قرار بگیرد. و چنانچه صاحب علامت مزبور بدهکار باشد،امکان توقیف علامت تجاری وی وجود دارد.

استفاده از علامت تجاری توقیف شده در چه صورتی امکان پذیر است؟

علامت تجاری ، زمانی که به نام فردی ثبت می گردد، مالک انحصاری می یابد که تنها استفاده از آن برای وی مجاز است. اما لازم به ذکر است که علامت تجاری قابل انتقال از طرف مالک آن می باشد.و مالک علامت تجاری ثبت شده می تواند آن را به دیگران انتقال دهد.

از آنجایی که انتقال علامت تجاری ثبت شده امکان پذیر است، فلذا توقیف علامت تجاری ثبت شده نیز مجاز است.

اما با توجه به این نکته که تنها مالک علامت تجاری مجاز به استفاده از آن می باشد،در صورتی که علامت تجاری توقیف گردد، فردی که علامت مزبور را توقیف نموده است چنانچه قصد استفاده از آن را داشته باشد، بایستی علامت مزبور را با رعایت مقررات قانونی به نام خود ثبت نماید.

اجازه بهره برداری از برند

اجازه بهره برداری از برند

صاحب علامت تجاری می تواند اجازه بهره برداری از برند را در قبال پرداخت قیمتی، به شخص ثالث واگذار نماید.

شرایط قرارداد اجازه بهره برداری از برند

با انعقاد قرارداد اجازه بهره برداری، صاحب برند ((علامت تجاری)) به شخص ثالث اجازه می دهد تا از علامت ثبت شده استفاده نماید، استفاده کننده از علامت تجاری می بایست شخصا از علامت تجاری استفاده نماید و نمی تواند اجازه بهره برداری از علامت تجاری به شخص دیگر اعطاء نماید؛ مگر اینکه طرفین ضمن قرارداد با یکدیگر در این خصوص توافق نموده باشد.

قرارداد اجازه بهره برداری از برند می تواند جزئی و محدود یا کلی و کامل باشد، در قرارداد اجازه بهره برداری به صورت جزئی، صاحب علامت تجاری اجازه استفاده از علامت تجاری را تنها برای برخی از کالاها و خدمات ثبت شده به شخص ثالث اعطا می کند، همچنین صاحب برند می تواند مجوز بهره برداری را برای محدوده جغرافیایی خاص به شخص ثالث واگذار نماید.

صاحب علامت تجاری می تواند، اجازه بهره برداری از علامت تجاری را برای مدت محدود یا به صورت دائمی به شخص دیگری واگذار کند.

نتایج و آثار قرارداد بهره برداری از برند

با انعقاد قرارداد اجازه بهره برداری از علامت تجاری، مالک برند و گیرنده در مقابل یکدیگر ملزم به رعایت تعهداتی می باشند که در ذیل تعهدات طرفین قرارداد را مورد بررسی قرار می دهیم.

۱-تعهدات مالک علامت تجاری (برند)

الف) تعهد به تحویل علامت : مالک برند ملزم می باشد اقدامات لازم را برای انتقال و تحویل علامت به گیرنده، انجام دهد. مالک برند می بایست قرارداد اجازه بهره برداری از علامت تجاری را در اداره مالکیت صنعتی ثبت نماید.

ب) تعهد به کمک های فنی و تعمیرات : صاحب علامت تجاری می بایست اقدامات لازم را برای استفاده از علامت تجاری را انجام داده برای مثال مالک برند در پایان هر ده سال، نسبت به تمدید علامت تجاری اقدام نماید.

ج) ضمانت : مالک برند باید ضمانت نماید که علامت تجاری معتبر بوده وشرایط بهره برداری از برند را برای منتقل الیه فراهم آورد، همچنین اگر قرارداد بهره برداری از علامت تجاری انحصاری باشد، مالک اجازه استفاده شخصی از علامت تجاری را نداشته و چنانچه مالک مطلع گردد اشخاص دیگر اقدام به جعل یا تقلب نسبت به علامت تجاری نموده اند می بایست اقدامات لازم را جهت رعایت حقوق منتقل الیه انجام دهد، در غیر این صورت منتقل الیه می تواند خود با مراجعه به مرجع صالح اقدام به شکایت نماید.

۲- تعهدات گیرنده قرارداد اجازه بهره برداری از برند

اولین وظیفه منتقل الیه پرداخت قیمت توافق شده به دارنده علامت تجاری می باشد. شیوه پرداخت برند می تواند به صورت نقد یا اقساط باشد و منتقل الیه با توجه به شیوه تعیین شده جهت پرداخت می بایست اقدامات لازم را انجام دهد. همچنین منتقل الیه موظف می باشد تا با حسن نیت از برند ثبت شده استفاده نماید، مثلا گیرنده مجاز به ثبت کالا و خدمات تحت علامت انتقال یافته نمی باشد و گیرنده تنها اجازه ثبت کالا و خدماتی که قبلا در اداره مالکیت صنعتی به ثبت رسیده را دارا می باشد.

گیرنده موظف به قرار دادن علامت روی محصولات ساخته یا توزیع شده می باشد همچنین او ملزم به حفظ کیفیت محصولات می باشد.

حدود اختیارات مالک علامت تجاری به منتقل الیه در قرارداد اجازه بهره برداری

مالک علامت تجاری می بایست اجازه کنترل موثر بر کیفیت و مرغوبیت کالا و خدماتی که توسط منتقل الیه ارائه می شود را داشته باشد در غیر این صورت یا در صورتی که کنترل به طور موثر انجام نگیرد، قرارداد اجازه بهره برداری فاقد اعتبار می باشد.

مراحل ثبت مجوز بهره برداری از برند

مرجع ثبت مکلف است وجود شرایطی را در زمینه کنترل اجازه دهنده بر کیفیت و مرغوبیت کالاها یا خدمات موضوع علامت توسط اجازه گیرنده را در مجوز بهره برداری احراز کند، در غیر اینصورت مجوز بهره برداری قابل ثبت نخواهد بود.

مالک علامت می بایست درخواست ثبت مجوز بهره برداری را به ضمیمه اسم و نشانی و تابعیت اجازه گیرنده و نماینده قانونی وی در صورت وجود، همچنین بیان کالاها یا خدماتی که اجازه بهره برداری نسبت به آن اعطا شده است در صورتی که اجازه فقط نسبت به بخشی از کالاها یا خدمات باشد به اداره مالکیت صنعتی تسلیم نماید.

مدارک مورد نیاز برای ثبت مجوز بهره برداری

طبق ماده ۱۴۳ آیین نامه قانون ثبت اختراعات، طرح صنعتی و علائم تجاری مدارک ذیل باید به درخواست ثبت مجوز بهره‌برداری منضم گردد:

۱ـ مدرک قانونی مبنی بر اعطاء اجازه بهره‌برداری که به امضاء ‌اجازه دهنده و اجازه گیرنده رسیده است؛

۲ـ اصل آخرین گواهی‌نامه معتبر علامت؛

۳ـ مدارک نمایندگی قانونی، درصورت وجود؛

۴ـ رسید مربوط به پرداخت هزینه‌ها.

ثبت قرارداد اجازه بهره برداری از برند

مرجع ثبت پس از ثبت مجوز بهره برداری و انتشار آگهی، در صورت درخواست، گواهی ثبت مجوز بهره برداری را برای اجازه گیرنده صادر خواهد کرد.

اعتراض به علامت ثبت شده

اعتراض به علامت ثبت شده

اعتراض به علامت ثبت شده امکان پذیر میباشد و در صورتیکه برای دادگاه محرز شود که متقاضی مجاز به طرح دعوا بوده است و ادعای وی ثابت گردد ،دادگاه حکم به ابطال ثبت علامت تجاری ثبت شده صادر مینماید.

چه کسانی میتوانند نسبت به علامت ثبت شده اعتراض نمایند؟

برخلاف تصور اکثر افراد که معتقدند پس از ثبت علامت تجاری ، دیگر امکان اعتراض وجود ندارد،اما درصورتیکه فردی به علامت ثبت شده معترض باشد،حتی پس ازثبت علامت مزبور نیز امکان اعتراض برای وی وجود دارد. اما لازم به ذکر است که هر فردی مجاز به اعلام اعتراض نسبت به علامت ثبت شده نمی باشد وتنها افراد خاصی مجاز به طرح اعتراض به علامت ثبت شده هستند. این افراد عبارتند از:

کسانی که علامت ثبت شده را علامت تجاری خود می دانند :

افرادی که علامت تجاری ثبت شده، تا اندازه ای با علامت ثبت شده آن ها دارای شباهت باشد. و این افراد بیمناک هستند که علامت مزبور با علامت آن ها اشتباه گرفته شود و مصرف کنندگان آن ها نتوانند این دو را از یکدیگر تمییز دهند.

مدت زمان اعتراض به ثبت علامت ثبت شده چه میزان است؟ :

افرادی که مجاز به اعتراض به علامت ثبت شده تجاری هستند،میتوانند ظرف مهلتی ۳ ساله از زمان ثبت علامت تجاری، به ثبت آن اعتراض نمایند.

چنانچه مهلت مزبور سپری شود و اعتراضی ننمایند، اعتراض آن ها مسموع نخواهد بود.البته درصورتیکه ثابت نمایند که از ثبت علامت تجاری مزبور بی اطلاع بوده اند ،به اعتراض آن ها رسیدگی می شود.

نحوه طرح دعوا نسبت به علامت ثبت شده

چنانچه معترض علامت ثبت شده ، مدعی باشد که قبل از ثبت علامت مزبور، ابتدائا وی اظهارنامه ثبت را تسلیم مرجع ثبت نموده است.درصورتیکه تقدم دادخواست ثبت چنین فرد یا افرادی ثابت شود دادگاه حکم می دهد که آن علامت به اسم معترض ثبت شود.

در صورتی که علامت مزبور در اداره مالکیت صنعتی قبلا به ثبت رسیده باشد دادگاه حکم به ابطال ثبت سابق و ثبت جدید به نام متقاضی می دهد.

مرجع اعتراض به علامت ثبت شده دادگاه عمومی تهران می باشد.

ابطال علامت تجاری

ابطال علامت تجاری

اشخاص به جهت تمایز کالاهای خود با سایر رقبا، علاقه مند به ثبت علامت تجاری می باشند. با افزایش تقاضای ثبت علامت تجاری احتمال بروز اختلاف در خصوص علامت تجاری گسترش یافته است. دعوای ابطال علامت تجاری یکی از دعاوی مالکیت معنوی قابل تعقیب در دادگاه ها می باشد.

موارد ابطال علامت تجاری

با ثبت علامت تجاری، حقوق انحصاری علامت تجاری متعلق به دارنده می گردد و چنانچه اشخاص اقدام به نقض حقوق دارنده نمایند. مالک علامت تجاری می تواند با مراجعه به مرجع صالح علیه آنان دعوای ابطال علامت تجاری را مطرح نماید.

اهم موارد ابطال علامت تجاری به شرح ذیل می باشد:

۱-استعمال علامت تجاری در صورت عدم رضایت مالک :

اشخاص ثالث در صورتی می توانند از علامت تجاری ثبت شده استفاده نمایند که از سوی مالک اذن داشته باشند در غیر اینصورت آنان سبب نقض حقوق ثبت کننده علائم تجاری گردیده و مالک علامت تجاری می تواند دعوای ابطال علامت تجاری را در مرجع صالح اقامه کند.

۲-استعمال علامت تجاری در زمینه تجارت علامت :

چنانچه اشخاص ثالث اقدام به بهره برداری و انتفاع از علامت تجاری در عرصه تجارت نمایند و از سوی مالک اذن نداشته باشند، مالک علامت تجاری می تواند علیه آنان دعوای ابطال علامت تجاری را مطرح نماید.

۳-یکسان بودن علامت :

با ثبت علامت تجاری برای مالک علامت، حق تقدم ایجاد می گردد؛ بنابراین مالک علامت تجاری می تواند نسبت به علامتی که تقاضای ثبت آن شده یا به ثبت رسیده با مراجعه به مرجع صالح درخواست ابطال علامت تجاری را نماید.

۴-شبیه بودن علامت :

چنانچه علامت شبیه علامت ثبت شده باشد و سبب گمراهی مصرف کننده گردد مالک طرح می تواند با مراجعه به مرجع صالح درخواست ابطال علامت تجاری را نماید.

۵-شهرت علامت تجاری :

گاهی به سبب پایین بودن کیفیت علائم تجاری یکسان و مشابه سبب آسیب به شهرت علامت تجاری که دارای حق تقدم می باشد، می گردد. خدشه دار شدن شهرت تجاری، کاهش اطمینان مصرف کنندگان علامت تجاری گردیده و مالک علامت تجاری می تواند درخواست ابطال علامت تجاری را نماید.

خواهان دعوای ابطال علامت تجاری

هر شخصی که تقاضای ثبت علامت تجاری را به اداره ثبت تقدیم نموده است یا علامت تجاری او ثبت گشته است می تواند خواهان دعوای ابطال علامت تجاری قرار گرفته و بر علیه نقض کننده دعوای ابطال علامت تجاری را مطرح نماید.

نحوه طرح دعوای ابطال علامت تجاری

خواهان می تواند با مراجعه به مرجع صالح دادخواست ابطال علامت تجاری را به طرفیت خوانده ((نقض کننده حقوق انحصاری مالک)) مطرح نماید. خواهان می بایست در دادگاه ثابت نماید که خوانده اقدام به نقض حقوق او نموده است.

مطالبه خسارت در دعوای ابطال علامت تجاری

چنانچه به سبب اقدامات خوانده به حیثیت، اعتبارات و موقعیت مالک علامت تجاری خسارت وارد گردد، وی مسئول جبران خسارت است. در صورت اثبات ادعای خواهان در مرجع صالح، دادگاه میزان خسارت وارده را با جلب نظر کارشناس تعیین می نماید.

کارشناسی در دعوای مطالبه خسارت ابطال علامت تجاری

مرجع صالح می تواند به درخواست مالک علامت تجاری، جهت تعیین میزان خسارت وارده، قرار ارجاع امر به کارشناسی صادر نماید، طبق ماده ۲۶۰ قانون آیین دادرسی مدنی پس از صدور قرار کارشناسی و انتخاب کارشناس و پرداخت دستمزد، دادگاه به کارشناس اخطار می کند ظرف مهلت تعیین شده در قرار کارشناسی نظر خود را تقدیم نماید، وصول نظر کارشناس به طرفین ابلاغ خواهد شد.

اعتراض به نظر کارشناس

طرفین می توانند ظرف یک هفته از تاریخ ابلاغ به دفتر دادگاه مراجعه کرده و با ملاحظه نظر کارشناس، چنانچه مطلبی دارند، نفیا یا اثباتا به صورت کتبی اظهار نمایند.

تامین دلیل در دعوای ابطال علامت تجاری

در صورتی که ذی نفع احتمال دهد که در آینده استفاده از دلایل و مدارک دعوای آنان از قبیل کسب اطلاع از مطلعین و استعلام نظر کارشناسان یا دلایلی که نزد طرف دعوا یا دیگری است متعذر یا متعسر خواهد شد می تواند درخواست تامین دلیل نماید.

مرجع صالح به رسیدگی تامین دلیل

ذی نفع می تواند درخواست تامین دلیل را به صورت کتبی یا شفاهی به شورای حل اختلاف ارائه نماید.

درخواست دستور موقت در دعوای ابطال علامت تجاری

خواهان می تواند ضمن ابطال دادخواست ابطال علامت تجاری، تقاضای دستور موقت نماید. خواهان مکلف است جهت جبران خسارت احتمالی که ممکن است از دستور موقت حاصل گردد تامین مناسبی را به دادگاه بسپارد. درخواست دستور موقت مستلزم پرداخت هزینه دادرسی دعاوی غیر مالی می باشد.

اعتراض به دستور موقت

طبق ماده ۳۲۵ قانون آیین دادرسی مدنی، قبول یا رد درخواست دستور موقت مستقلا قابل اعتراض و تجدیدنظر و فرجام نیست لکن متقاضی می تواند ضمن تقاضای تجدیدنظر به اصل رای نسبت به آن نیز اعتراض نماید. ولی در هر حال قبول یا رد درخواست موقت قابل رسیدگی فرجامی نیست.

توقیف علامت تجاری

هرمالی که دارای ارزش اقتصادی باشد، قابل توقیف می باشد، علامت تجاری جزء اموال مالک علامت تجاری محسوب گردیده و چنان چه وی در دادگاه محکوم گردد، مطابق با مقررات قانون اجرای احکام مدنی در صورت درخواست محکوم له، اجرای احکام نسبت به توقیف علامت تجاری اقدام می نماید .

مرجع صالح جهت طرح دعوای ابطال علامت تجاری

رسیدگی به دعوای ابطال علامت تجاری در صلاحیت شعبه یا شعبی خاص از دادگاه عمومی تهران می باشد.

تجدیدنظر خواهی از دعوای ابطال علامت تجاری

نحوه اجرای حکم

هرگاه علامت تجاری باطل گردد، از تاریخ ثبت باطل تلقی گردیده و همچنین دادگاه در صورت درخواست خواهان محکوم علیه را ملزم به جبران خسارت می نماید.

زوال حقوق ناشی از مالکیت علامت تجاری

زوال حقوق ناشی از مالکیت علامت تجاری

ثبت علامت تجاری موجد حقوقی برای مالک خواهد بود که ممکن است این حقوق به صورت ارادی و غیر ارادی زائل گردد .

موارد زوال حق مالکیت علامت تجاری

عدم تمدید مدت اعتبار،ابطال و اعراض از علامت تجاری از جمله مواردی است که سبب زوال حق مالکیت می گردد.

عدم تمدید مدت اعتبار

مدت اعتبار ثبت علامت ده سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه ثبت آن می باشد، این مدت با درخواست مالک آن برای دوره های متوالی ده ساله با پرداخت هزینه ای که توسط اداره مالکیت صنعتی تعیین می گردد، قابل تمدید می باشد، چنانچه متقاضی در مهلت مقرر اقدام به تمدید مدت اعتبار علامت تجاری ننماید، یک مهلت ارفاقی شش ماهه که از پایان دوره می شود، برای پرداخت هزینه تمدید، با پرداخت جریمه تاخیر در نظر گرفته می شود.

چنانچه اشخاص اقدام به تمدید اعتبار علامت تجاری در مهلت های قانونی نکنند، حقوق آنان نسبت به مالکیت علامت تجاری زائل می گردد.

ابطال علامت تجاری

یکی از مواردی که سبب زوال حق مالکیت علامت تجاری می گردد، ابطال علامت تجاری از سوی دادگاه می باشد، چنانچه علامت تجاری بر خلاف مقررات قانونی ثبت گشته باشد، همچنین اگر شخصی بدون اذن از سوی صاحب علامت تجاری اقداماتی را بر خلاف حقوق مالک علامت تجاری انجام دهد، مالک علامت تجاری می تواند دادخواست ابطال علامت تجاری را به دادگاه تسلیم نماید.

موارد درخواست ابطال علامت تجاری از سوی ذی نفع

۱-استعمال علامت تجاری در صورت عدم رضایت مالک :

چنانچه اشخاص ثالث بدون اذن از سوی مالک اقدام به استعمال علامت تجاری نمایند، مالک علامت تجاری می تواند با دادخواست ابطال علامت تجاری را به مرجع صالح تسلیم نماید.

۲-استعمال علامت تجاری در زمینه تجارت علامت :

اقدام به بهره برداری و انتفاع از علامت تجاری در عرصه تجارت بدون اذن مالک، نقض حقوق مالک علامت تجاری محسوب می گردد و مالک علامت تجاری می تواند دادخواست ابطال علامت تجاری را به مرجع صالح تسلیم نماید.

۳-یکسان بودن علامت :

با ثبت علامت تجاری برای مالک علامت حق تقدم ایجاد گردیده و اشخاص دیگر اجازه ثبت علامتی را عین علامت ثبت شده باشد را ندارند و در صورت ثبت، مالک علامت تجاری می تواند بر علیه نقض کننده دعوای ابطال علامت تجاری را طرح نماید.

۴-شبیه بودن علامت تجاری :

اشخاص نباید اقدام به ثبت علامت تجاری نمایند که شبیه یا ترجمه یک علامت یا نام تجاری باشد که برای همان کالاها یا خدمات مشابه متعلق به موسسه دیگری در ایران معروف است، باشند.

۵-شهرت علامت تجاری :

چنانچه اشخاص بدون اذن مالک اقدام به ثبت علامت تجاری ثبت شده کرده باشند و به سبب عرضه کالای باکیفیت پایین به شهرت تجاری مالک علامت ضرر و زیان وارد آید، مالک علامت تجاری می تواند، دادخواست ابطال علامت تجاری را به مرجع صالح تقدیم نماید.

موارد ابطال علامت تجاری از سوی دادگاه

۱-خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی و اخلاق حسنه باشد :

علامت تجاری نباید مخالف موازین شرعی یا نظم عمومی و اخلاق حسنه باشد، برای مثال علامت تجاری نباید از علائم شیطان پرستی محسوب گردد و یا توهین به مقدسات مذهبی تلقی گردد؛ در غیر اینصورت دادگاه اقدام به ابطال علامت تجاری می نماید.

۲-علامت تجاری عین یا تقلید نشان نظامی، پرچم یا سایر نشان های مملکتی باشد :

اشخاص در زمان ثبت علامت تجاری می بایست دقت نمایند تا علامت تجاری که درخواست ثبت آن را دارند، عین یا تقلید نشان نظامی، پرچم یا سایر نشان های مملکتی متعلق به کشور، سازمان های بین الدولی یا سازمان های بین الدولی یا سازمان هایی که تحت کنوانسیون بین المللی تاسیس شده نباشد، در غیر این صورت دادگاه اقدام به ابطال علامت تجاری می نماید.

اعراض از علامت تجاری

اعراض به معنی صرف نظر کردن مالک علامت تجاری از حقوق انحصاری خود می باشد. مالک علامت تجاری می تواند با تسلیم درخواست کتبی به مرجع ثبت از حقوق خود نسبت به علامت ثبت شده معتبر اعراض حاصل نماید.

مالک علامت تجاری می بایست به درخواست اعراض، اقرارنامه رسمی مبنی بر اعراض که به امضاء مالک علامت رسیده است، اصل آخرین گواهینامه معتبر علامت، مدارک نمایندگی قانونی، در صورت وجود و رسید مربوط به پرداخت حق ثبت تغییرات را منضم نماید.

نکته حائز اهمیت این است که مالک در صورتی می تواند از حقوق خود اعراض نماید که بهره برداری از علامت را در زمانی که ثبت آن معتبر بوده، جزئا یا کلا به دیگری واگذار نکرده باشد.

مراجع صالح جهت رسیدگی به دعاوی ثبت علامت تجاری

مراجع صالح جهت رسیدگی به دعاوی ثبت علامت تجاری

مراجع صالح جهت رسیدگی به دعاوی ثبت علامت تجاری با آنچه به صورت معمول در قانون آئین دادرسی مدنی وجود دارد متفاوت است و ساز و کار خاص خود را دارد. دعاوی که در خصوص علائم تجاری ممکن است به وقوع بپیوندد را می توان در دو دسته :

۱- مراجع حقوقی رسیدگی به دعاوی ثبت علامت تجاری

۲- مراجع کیفری رسیدگی به دعاوی ثبت علامت تجاری

تقسیم بندی نمود که هر کدام ساز و کار خود را دارند که در ادامه به آنها پرداخته میشود.

نحوه رسیدگی به دعاوی علامت تجاری

ممکن است علامت تجاری در مرحله انتشار در روزنامه که مرحله اعلام به عموم است معترضانی پیدا نماید.این معترضان ممکن است با استناد به مواد قانونی، ثبت علامت را مجاز ندانند و یا گاهی به دلیل اینکه علامت مزبور متعلق به آنهاست اما جهت ثبت اقدام ننموده اند به ثبت علامت تجاری معترض گردند.که هر دو اعتراضات مزبور چنانچه به نحو صحیح مطرح شوند می توانند نتیجه مطلوب را از آن معترض نمایند. در ابتدا توضیح مختصری در باب مراتب ثبت علامت تجاری اراده می شود.

تقدیم اظهارنامه ، اولین گام در ثبت علامت تجاری است که البته اظهارنامه بایستی واجد شرایطی باشد که جهت جلوگیری از اطاله کلام از ذکر آن ها خودداری می شود.

اظهارنامه ثبت علامت تجاری ، باید به اداره مالکیت صنعتی تقدیم شود، این اداره موظف است که اظهارنامه مزبور را بررسی نموده و چنانچه با آن موافق باشد و ایرادی در ثبت علامت مزبور وجود نداشته باشد، مراتب قبول اظهارنامه را به متقاضی ثبت اعلام می نماید . سپس لازم است ،آگهی ثبت جهت اطلاع عموم منتشر شود، آگهی مذکور بایستی حاوی مواردی باشد که گویای مشخصات کامل علامت ثبت شده می باشد.

پس از انتشار آگهی مزبور ، چنانچه هر شخصی نسبت به ثبت علامت معترض باشد ، می تواند اعتراض خود را بیان نماید. البته قانون گذار جهت اعتراض افراد مزبور، مهلتی ۳۰ روزه مقرر نموده است که مبدا این مهلت از تاریخ انتشار اگهی آغاز می گردد.

معترض به آگهی ثبت علامت تجاری ، جهت اعتراض چه مراتبی را بایستی طی نماید؟

معترض بایستی در اعتراض نامه خویش خواسته دعوا را بیان نماید. خواسته دعوا می تواند عدم رعایت بندهای الف و ب ماده ۳۰ و ۳۲ قانون اختراع ، طرح های صنعتی و علائم تجاری باشد.

اعتراض نامه در دو نسخه تنظیم می گردد.

معترض باید دلایل و مدارک استنادی خود را به همراه رسید پرداخت هزینه رسیدگی به اعتراض به مرجع ثبت (اداره مالیکت صنعتی)تسلیم نماید.

مرجع ثبت مدارک تسلیمی را ، بررسی می نماید و چنانچه مدارک تکمیل باشد رسیدگی می نماید که در این مرحله ممکن است اعتراض را وارد نداند و یا اینکه اعتراض را وارد تشخیص دهد.

چنانچه مدارک تقدیمی کامل نباشد. مرجع ثبت موارد نقص را کتبا مشخص نموده و به معترض ابلاغ می نماید. معترض مهلتی ۳۰ روزه جهت رفع نقص دارد تا مدارک و اسناد خود را تکمیل نماید و جهت رسیدگی به اداره ثبت تقدیم نماید. چنانچه معترض جهت رفع نقص اقدام ننماید ، اعتراض او بلا اثر می ماند و گویی اصلا اعتراضی صورت نگرفته است .

لازم به ذکر است که چنانچه معترض خارج از کشور سکونت داشته باشد به دلیل فاصله بیشتر مهلت رفع نقص برای او ۶۰ روزه است.

اگر مهلت مزبور سپری شود و معترض اقدامی جهت تکمیل مدارک ننماید، به اعتراض او ترتیب اثر داده نمی شود و علامتی که به ثبت آن اعتراض صورت گرفته بود ثبت می گردد.

گاهی با ثبت علامتی تجاری در اداره ثبت موافقت می شود اما پس از انتشار آگهی ثبت علامت تجاری مزبور، فردی به ثبت علامت معترض می شود .چرا که مدعی می گردد که علامت مزبور اگر چه به نام دیگری ثبت شده است اما متعلق به اوست . از این رو برای اثبات ادعای خویش باید اعمالی را انجام دهد.

معترض به ثبت علامت تجاری چه اقداماتی را بایستی انجام دهد ؟

معترض اعتراض نامه ای را تنظیم می نماید و خواسته خویش را در آن عنوان می نماید.

اعتراض نامه در دو نسخه تنظیم می گردد.

دلایل و مدارک استنادی و همین طور رسید پرداخت هزینه رسیدگی به اعتراض، معترض بایستی به اعتراض نامه ضمیمه شود و به مرجع ثبت تقدیم شود.

تا به اینجای بحث معترض جهت ابطال علامت تجاری اقدام نموده بود. اما لازم است که به همراه دعوای مزبور همزمان درخواست ثبت علامت تجاری را به نام خود نیز ارائه دهد و اداره مالکیت صنعتی را الزام به ثبت علامت تجاری ثبت شده به نام خود نماید.

الزام مزبور از طریق دادگاه حاصل می شود و لازم به ذکر است که چنانچه همزمان دعوای ثبت را نیز ارائه ندهد دادگاه به دعوای وی ترتیب اثر نمی دهد.

زمانی که فردی تقاضای ابطال علامت تجاری را می نماید بایستی برای این امر دلیلی داشته باشد. که این دلیل می تواند چنین باشد که علامت تجاری که درخواست ثبت آن شده است متعلق به فرد معترض است، اگر چه تاکنون جهت ثبت آن اقدام ننموده باشد ،صرف ابطال یک علامت تجاری بدون ثبت آن ، به متقاضی ثبت حق استفاده نمی دهد بلکه بایستی به جز حکم ابطال که از دادگاه صادر می شود ، معترض به ثبت علامت تجاری اقدام نماید تا حق انحصاری به وی تعلق گیرد. فلذا صرف تقاضای ابطال ثبت علامت تجاری بدون درخواست ثبت علامت تجاری به نام متقاضی قابلیت استماع در دادگاه را ایجاد نمی نماید.

مراجع حقوقی رسیدگی به دعاوی ثبت علامت تجاری

آنچه به طور کلی از نام مراجع حقوقی به ذهن متبادر می گردد، اعاده وضع به حالت سابق و جبران خسارت فردی است که در این دعاوی متضرر گشته است.مراجع حقوقی رسیدگی کننده به دعاوی علامت نیز به دو گروه تقسیم می گردند:

۱- اداره مالکیت صنعتی :

اولین قدم در ثبت علامت تجاری این است که اظهارنامه نوشته شود و اظهارنامه مزبور که حاوی خواسته متقاضی ثبت است به اداره مالکیت صنعتی تسلیم میگردد. اداره ماکیت صنعتی خواسته متقاضی و اسناد و مدارک را مورد بررسی قرار می دهد و چنانچه خواسته متقاضی ثبت، از موارد ممنوعیت ثبتی نباشد تقاضا را می پذیرد و در غیر اینصورت، رد می کند.

چنانچه علامت تجاری که تقاضای ثبت آن به اداره مالکیت صنعتی ارائه شده است از موارد غیر قابل ثبت ،که در ماده ۳۲ قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علائم تجاری آمده است باشد، بدیهی است که در این مواقع ، اداره مالکیت صنعتی تقاضای متقاضی را رد می نماید.

اداره مالکیت صنعتی رد تقاضای متقاضی را بایستی به وی ابلاغ نماید، تا متقاضی از رد تقاضای خویش مطلع گردد. پس از اینکه ابلاغ انجام گرفت ،قانون گذار این اجازه را به متقاضی ثبت اعطا نموده است که به تصمیم اداره مالکیت صنعتی اعتراض نماید.چنین فردی مجاز است که در مهلتی ۱۰ روزه از تاریخ ابلاغ به تصمیم اداره مالکیت صنعتی معترض شود و در این فرصت به شعبه اول دادگاه عمومی تهران دادخواست ارائه دهد.

چنانچه با ثبت علامت موافقت شود ، کسانی که با ثبت علامت مزبور به آن ها آسیبی وارد شود ،مجاز به طرح شکایت می باشند.این افراد در مهلتی ۳۰ روزه از تاریخ نشر اگهی مربوط به تقاضای ثبت اعتراض خود را به اداره مالکیت صنعتی ارسال می نمایند، اداره مالکیت صنعتی نیز ، این اعتراض را به متقاضی ثبت ابلاغ می نماید.

متقاضی ثبت ،پس از ابلاغ اداره مالکیت صنعتی چه اقداماتی میتواند انجام دهد؟

متقاضی می تواند به ابلاغ مزبور پاسخی ندهد که این امر نشان دهده تمکین و اطاعت از قانون است.

در این صورت مشخص است که این امر و ثبت علامت برای متقاضی اهمیت نداشته است که اعتراض ننموده است.

متقاضی ممکن است به ابلاغ مزبور پاسخ دهد و اعتراض خود را عنوان نماید که در این صورت به منزله عدم تمکین است.

در این صورت ،معترض می تواند در مهلتی ۶۰ روزه از تاریخ ابلاغ اعتراض نامه به وی به دادگاه عمومی تهران مراجعه و بدین منظور طرح دعوا نماید و دادگاه در این باره اظهار نظر می نماید.

لازم به ذکر است که دادگاه به فردی که به ثبت علامت معترض است نیز در صورتی که تقاضا نماید و دادگاه تشخیص دهد، مهلتی ۶ ماهه جهت تکمیل دادخواست و دلایل او می دهد.

۲- دادگاه عمومی حقوقی :

رسیدگی به اختلافات در زمینه علائم تجاری به استناد ماده ۵۹ قانون ثبت اختراعات ، طرح صنعتی و علائم تجاری در صلاحیت شعبه یا شعب خاصی از دادگاه های عمومی تهران قرار دارد .

اشخاص ذی النفع از تصمیم اداره مالکیت صنعتی می توانند از تصمیم اداره مالکیت صنعتی در مهلت مقرر ۶۰ روزه از تاریخ ابلاغ اعتراض نامه یا اطلاع از آن به دادگاه عمومی حقوقی معترض شوند.

ناگفته نماند که تنها دادگاه عمومی حقوقی تهران ،در این زمینه صالح می باشد . و چنانچه امر مزبور در هر مکان دیگری باشد بایستی جهت اتخاذ تصمیم در دادگاه عمومی حقوقی تهران بررسی شود.

دادگاه عمومی حقوقی تهران پس از اینکه بررسی های لازم را انجام دهد حسب مورد می تواند حکم بر ابطال ثبت علامت یا رد اعتراض را صادر نماید .

تجدیدنظرخواهی از آراء بدوی دادگاه عمومی حقوقی در دعوای مزبور نیز در دادگاه تجدیدنظر استان تهران بر طبق مقررات آئین دادرسی مدنی رسیدگی می شود.

مراجع کیفری رسیدگی به دعاوی ثبت علامت تجاری

رسیدگی کیفری شامل دو مرحله است:

۱- مرحله اول دادسرا

۲- مرحله دوم دادگاه

در مرحله دادسرا به دعوای علامت تجاری چگونه رسیدگی میشود؟

مرحله دادسرا اولین مرحله رسیدگی کیفری میباشد که تحقیقات مقدماتی در آن صورت می گیرد و به عبارتی پرونده آماده صدور رای می گردد.در دعاوی علائم تجاری نیز که در مراجع کیفری بررسی می گردد، به همین شیوه عمل می شود .

در مرحله دادگاه به دعوای علامت تجاری چگونه رسیدگی میشود؟

مرحله دادگاه،دومین مرحله رسیدگی کیفری میباشد که پس از اینکه تحقیقات مقدماتی و آماده سازی پرونده در دادسرا صورت گرفت ، پرونده جهت اتخاذ تصمیم به دادگاه کیفری ارجاع می شود.

به استناد ماده ۵۹ قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علائم تجاری تنها دادگاه های کیفری ۲ تهران صالح به رسیدگی به دعاوی کیفری علائم تجاری می باشد. و چنانچه امر مزبور در دادگاههای شهرستان طرح شود ، نیابت دادن جهت انجام تحقیقات مقدماتی به شهرستان بلا اشکال است اما جهت اتخاذ تصمیم نهایی بایستی به دادگاه کیفری تهران ارجاع گردد.

در صورتی که جرم منظور خارج از تهران واقع شود و یا اینکه در مکان دیگری کشف گردد و یا متهم در آن حوزه دیگری دستگیر شود.در چنین مواقعی امکان بررسی تحقیقات مقدماتی در مکان های مزبور وجود دارد. اما پس از طی شدن مراحل تحقیقات مقدماتی پرونده به دادگاه کیفری ۲ تهران جهت صدور رای ارجاع می گردد.

تجدیدنظر از دعاوی علائم تجاری در شعبات مختلف تجدیدنظر تهران به عمل می آید.

هزینه دادرسی در دعاوی ثبت علامت تجاری

دعوای ثبت علامت تجاری از جمله دعاوی غیر مالی است. از این رو هزینه دادرسی نیز غیر مالی می باشد.

تامین دلیل در دعاوی علامت تجاری

تامین دلیل در دعاوی علامت تجاری

تامین دلیل در دعاوی علامت تجاری یکی از طرق پیشگیری از اتفاقات آتی میباشد و زمانیکه مالک علامت تجاری احتمال دهد که در آینده استیفا از اسناد و مدارک نسبت به نقض حقوق حاصل از ثبت علامت تجاری با سختی همراه میگردد به تامین دلیل روی می آورد.

تامین دلیل به چه معناست و چه کاربردی دارد؟

تامین دلیل به این معناست که پیش از بلا استفاده شدن اسناد و مدارک در دسترس، از طریق مراجع قانونی ، آن اسناد و مدارک مورد کارشناسی قرار گیرد ،تا احراز گردد که این اسناد و مدارک موجودیت داشته است. تا چنانچه در آینده ، آن اسناد و مدارک معدوم و یا غیرقابل استفاده و شناسایی گردد، بتوان با نظرات کارشناسی که از قبل صادر شده است ، اعاده حق نمود و از پایمال شدن حقوق ذی نفع جلوگیری نمود. تامین دلیل در دعاوی بی شماری کاربرد دارد و یکی از روش های پیشگیری به حساب می آید .در دعاوی علامت تجاری نیز از تامین دلیل استفاده می شود.

بسیار شایع است که افراد ذی نفع در امری ، احتمال می دهند که در آینده بنا به دلایلی ، استفاده از اسناد و مدارک موجود آن ها به دلیل معدوم شدن و یا هر علت دیگری امکان پذیر نباشد. از این رو پیش از اینکه، اسناد و مدارک مربوط به ادعایشان معدوم و یا از دسترس خارج شود،به تامین دلیل روی می آورند.

چه کسانی میتوانند در خواست تامین دلیل بدهند؟

مالک یا قائم مقام علائم تجاری ، چنانچه احتمال دهند که استفاده از دلایل و مدارک آن ها نسبت به نقض حقوق حاصل از ثبت علامت تجاری در آینده با سختی همراه میگردد می توانند درخواست تامین دلیل بدهند.

مرجع صالح به رسیدگی به درخواست تامین دلیل

طبق قانون سابق درخواست تامین دلیل از دادگاه به عمل می آمد . بدین شکل که متقاضی تامین دلیل با مراجعه به دادگاه نزدیک ترین محلی که محصولات ناشی از نقض حقوق حاصل از ثبت علامت تجاری در آنجا وجود داشت مراجعه می نمود و درخواست خویش را مطرح می نمود .اما در حال حاضر به استناد ماده ۹ قانون شورای حل اختلاف تامین دلیل در صلاحیت شورا قرار گرفته است . از این رو شورای محلی که محصولات ناشی از نقض حقوق حاصل از ثبت علامت تجاری در آنجاست ، صالح می باشد. و چنانچه فردی قصد درخواست تامین دلیل داشته باشد بایستی به شورا مراجعه نماید.

دعوای الزام به ثبت علامت تجاری

دعوای الزام به ثبت علامت تجاری

دعوای الزام به ثبت علامت تجاری در مواقعی مطرح می گردد که با تقاضای متقاضی ثبت ،که با ارسال اظهارنامه آغاز می گردد ، مخالفت شود .دلیل این مخالفت در صورتی است که اظهارنامه فاقد شرایط لازم باشد یا اینکه علامت تجاری که تقاضای ثبت آن شده است از علامت های غیرقابل ثبت باشد. متقاضی ثبت می تواند به این امر معترض گردد و اعتراض خود را عنوان نماید .در این صورت چنانچه بتواند محق بودن خود را به اثبات برساند حکم به الزام به ثبت علامت تجاری وی داده می شود.

جهت تقاضای ثبت علامت تجاری به چه مدارکی نیاز است؟

تقاضای ثبت علامت تجاری به وسیله اظهارنامه به عمل می آید. اظهارنامه بایستی به همراه نمونه علامت و فهرست کالاها و یا خدماتی که تقاضای ثبت آن ها مد نظر است به اداره مالکیت صنعتی تقدیم شود.

اداره مالکیت صنعتی، اظهارنامه و اسناد و مدارک ((نمونه علامت و فهرست کالاها و یا خدماتی که تقاضای ثبت آن ها مد نظر است)) را بررسی می نماید و چنانچه اسناد مزبور را واجد شرایط ثبت بداند، ملزم به ثبت علامت تجاری می باشد.

اما گاهی ممکن است اداره مالکیت صنعتی علامت مزبور را از موارد غیر قابل ثبت، مندرج در ماده ۳۲ قانون اختراعات ، طرح های صنعتی و علائم تجاری بداند.از این رو چنانچه شرایط لازم را جهت ثبت علامت تجاری احراز ننماید ، اظهار نامه را رد نموده علامت مذبور ثبت نمی گردد .

اما چنانچه اداره مالکیت صنعتی شرایط لازم را جهت ثبت علامت تجاری احراز نماید اجازه انتشار آگهی ثبت علامت تجاری را جهت اطلاع عموم صادر می نماید.

اعتراض به ثبت علامت و الزام به ثبت علامت تجاری

پس از انتشار آگهی چنانچه هر فردی به ثبت مزبور معترض باشد حداکثر تا ۳۰ روز مهلت دارد که اعتراض نامه خود را مبنی بر داشتن حق تقدم در ثبت علامت تجاری و یا واجد شرایط نبودن علامت مزبور با توجه به ماده ۳ قانون اختراعات ، طرح های صنعتی و علائم تجاری به اداره مالکیت صنعتی تسلیم نماید.

اداره مالکیت صنعتی نیز رونوشت اعتراض نامه معترض را به متقاضی ثبت ابلاغ می نماید و به او مهلتی ۲۰ روزه جهت اثبات ادعای خود و رد ادعای معترض اعطا می نماید. که در این بین متقاضی ثبت در این مهلت یادداشتی را به اداره ثبت ارسال می نماید و استدلال و دلایل خود را ارائه می دهد.

چنانچه دلایل و مدارک متقاضی ثبت، دارای وجاهات قانونی باشد، و محق بودن متقاضی ثابت شود، حکم به الزام به ثبت علامت تجاری صادر می شود.

اخذ دستور موقت در دعاوی علامت تجاری

اخذ دستور موقت در دعاوی علامت تجاری

دستور موقت در دعاوی علامت تجاری ،اقدامی فوری است که توسط مالک علامت تجاری در مواردی که علامت تجاری با مصادیق نقض کننده رو به رو شود،مورد استفاده قرار میگیرد.

دستور موقت و کاربرد آن در دعاوی نقص علامت تجاری

زمانی که دعوایی مطرح میگردد،مرجع رسیدگی کننده ،موضوع را مورد بررسی قرار میدهد، و در نهایت رای صادر مینماید اما گاهی خواهان دعوا بیم دارد که مبادا تا اتمام رسیدگی دادگاه ،خواسته وی، تضییع گردد یا از دسترس خارج شود،از این رو قانون گذار در حل این مسئله تدبیری اندیشیده است،قانون گذار در اموری که تعیین تکلیف آنها فوریت دارد به درخواست ذینفع، دستور موقت را مجاز دانسته است.

امکان طرح دستور موقت یا دادرسی فوری، در سه مقطع از دادرسی وجود دارد:

۱- پیش از طرح دعوا

۲- در جریان طرح دعوا

۳- پس از طرح دعوا

دستور موقت،در مواقعی مورد استفاده قرار می گیرد که امر مورد رسیدگی با فوریت رو به رو باشد.

در دعاوی نقض علامت تجاری، قانون گذار به خواهان یا شاکی خصوصی این حق را اعطا نموده است که (در دعاوی اعم از حقوقی یا کیفری)از دادگاهی که به پرونده رسیدگی می نماید درخواست صدور دستور موقت نماید. تا بدین وسیله بتواند کالاهای مشابه یا یکسان و در کل محصولات دارای علامت نقض کننده را توقیف نماید و از فروش آن ها جلوگیری نماید.

مثال:صاحب یک محصول،علامتی را برای محصول خود ثبت مینماید اما فرد دیگری کالای مشابهی را که دارای علامت ثبت شده است وارد بازار مینماید . مالک علامت از این موضوع مطلع و اقامه دعوا مینماید اما بیم دارد که تا مراحل شکایت سپری شود کالا وارد بازار شود و باعث اشتباه مصرف کنندگان آن علامت (برند) گردد. و بدین سان متقاضیان خود را از دست بدهند.فلذا به دستور موقت روی می آورند تا با توقیف کالاهای مزبور از فروش آن ها جلوگیری نماید.

تامین در دستور موقت چه لزومی دارد؟

دستور موقت تدبیری جهت اطمینان خاطر متقاضی جهت طی نمودن روند دادرسی است و،قانون گذار مراجع قضایی را مکلف نموده است که با تقاضای مزبور موافقت نمایند. اما از طرفی دیگر مراجع قضایی مجاز به اخذ تضمین کافی از متقاضی دستور موقت می باشند. تا چنانچه اگر در نهایت با تقاضای متقاضی ، خسارتی به افراد دیگر که برای آن ها دستور موقت صادر شده است وارد شود، از محل آن تضمین بتوان جبران خسارت نمود.

ذکر این نکته نیز لازم است که تنها افرادی مجاز به استفاده از دستور موقت می باشند که از علامت تجاری ثبت شده استفاده می نمایند. و چنانچه فرد یا افرادی باشند که از علامت تجاری ثبت نشده استفاده می نمایند اجازه استفاده از دستور موقت را ندارند.

مراجع درخواست و اجرای دستور موقت

درخواست صدور دستور موقت را می توان در هر مرحله از دادرسی از مراجع قضایی اعم از دادسرا یا دادگاه تقاضا نمود و مراجع مزبور نیز مکلف به قبول تقاضا می باشند .

اجرای دستور موقت در صورتی که محصولاتی که برای آن ها درخواست مزبور داده شده است در گمرک باشد توسط مامورین گمرک اجرا می شود و درغیر اینصورت توسط ضابطین به عمل می آید.

دادسرا نیز مجاز است راسا دستور موقت کالاهای دارای علامت تقلبی را صادر نماید و در این بین فرقی ندارد که کالاهای مزبور وارد چرخه اقتصادی شده باشند یا نشده باشند.

مهلت استفاده از دستور موقت

متقاضی دستور موقت موظف است ظرف مهلتی ۲۰ روزه در دادگاه صالح (دادگاه عمومی تهران ) طرح دعوا نماید چرا که چنانچه مهلت مزبور سپری شود و اقدامی انجام نگیرد، توقیفی که با دستور موقت حاصل شده است باطل و بلااثر تلقی می شود و متقاضی دستور موقت موظف می گردد که خسارات مربوطه به طرف مقابل را پرداخت نماید.

اعتراض به رد اظهارنامه در صورتی که اظهارنامه ثبت علامت تجاری واجد شرایط قانونی نباشد

اعتراض به رد اظهارنامه در صورتی که اظهارنامه ثبت علامت تجاری واجد شرایط قانونی نباشد و یا اینکه علامت تجاری که تقاضای ثبت آن شده است از علائم تجاری غیر قابل ثبت باشد، وارد است این اعتراض در دادگاه عمومی تهران مطرح میگردد.

اظهارنامه ثبت علامت تجاری بایستی دارای چه ویژگی هایی باشد؟

اولین قدم در جهت ثبت علامت تجاری ، تقدیم اظهارنامه به اداره مالکیت صنعتی است .اظهارنامه بایستی دارای شرایطی باشد از جمله :

به زبان فارسی تنظیم شود.

موضوعی که متقاضی قصد حمایت از آن را از طریق اداره مالکیت صنعتی دارد بایستی قید شود.

دارای تاریخ و امضا باشد.

ادعای متقاضی در آن درج شود.

خلاصه ای از توصیف اختراع نوشته شود.

در صورت لزوم نقشه های مربوطه را نیز در برگیرد.

اظهارنامه ثبت علامت تجاری در چه صورتی رد میشود؟

اظهارنامه ثبت علامت تجاری را تنها کسی یا کسانی که علامت تجاری به آن ها تعلق دارد می توانند تقدیم نمایند.

بدیهی است که در صورتی که شرایط لازم جهت تقدیم اظهارنامه لحاظ نشده باشد یا اینکه اظهارنامه ثبت واجد شرایطی باشد که علامت تجاری قابلیت ثبت را پیدا ننماید ، اظهارنامه ثبت علامت رد می شود.

ماده ۳۲ قانون ثبت اختراعات و طرح های صنعتی و علائم تجاری در باب علائم غیر قابل ثبت چنین بیان نموده است :

“علامت در موارد زیر قابل ثبت نیست :

الف ـ نتواند کالاها یا خدمات یک موسسه را از کالاها و خدمات موسسه دیگر متمایز سازد.

ب ـ خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی یا اخلاق حسنه باشد.

ج ـ مراکز تجاری یا عمومی را به ویژه در مورد مبدا جغرافیایی کالاها یا خدمات یا خصوصیات آن ها گمراه کند.

د ـ عین یا تقلید نشان نظامی ، پرچم ، یا سایر نشان های مملکتی یا نام اختصاری یا حروف اول یک نام یا نشان رسمی متعلق به کشور ، سازمان های بین الدولی یا سازمان هایی که تحت کنوانسیون های بین المللی تاسیس شده اند ، بوده یا موارد مذکور یکی از اجزاء آن علامت باشد، مگر آنکه توسط مقام صلاحیتدار کشور مربوط یا سازمان ذی ربط اجازه استفاده از آن صادر شود.

ه – عین یا به طرز گمراه کننده ای شبیه یا ترجمه یک علامت یا نام تجاری باشد که برای همان کالاها یا خدمات مشابه متعلق به موسسه دیگری در ایران معروف است .

و ـ عین یا شبیه آن قبلا برای خدمات غیر مشابه ثبت و معروف شده باشد مشروط بر آن که عرفا میان استفاده از علامت و مالک علامت معروف ارتباط وجود داشته و ثبت آن به منافع مالک علامت قبلی لطمه وارد سازد .

ز ـ عین علامتی باشد که قبلا به نام مالک دیگری ثبت شده و یا تاریخ تقاضای ثبت آن مقدم یا دارای حق تقدم برای همان کالا و خدمات و یا برای کالا و خدماتی است که به لحاظ ارتباط و شباهت موجب فریب و گمراهی شود.”

هرکدام از دلایل فوق می تواند سبب رد اظهارنامه گردد.اما چنانچه اظهارنامه ای رد شود اما دلیل رد آن برای متقاضی قابل درک نباشد ، قانون این اجازه را به وی داده است که به رد اظهارنامه اعتراض نماید.البته هر کسی مجاز به اعتراض نمی باشد بلکه تنها افرادی که صاحب علامت تجاری می باشد اجازه اعتراض دارند.

معترض به رد اظهارنامه چه اقداماتی را جهت اعتراض به رد اظهارنامه بایستی انجام دهد؟

معترض بایستی اعتراض خود را در دونسخه تنظیم نماید.

معترض به رد اظهارنامه بایستی اسناد و مدارک وهمچنین رسید پرداخت هزینه دادرسی اظهارنامه را در مهلتی ۳۰ روزه از زمانی که رد اظهارنامه به او ابلاغ شده است از طریق مراجع ثبت به کمیسیون ماده ۱۷۰ آیین نامه ثبت اختراعات،طرح های صنعتی و علائم تجاری تسلیم نماید.

تحویل نسخه دوم پس از اینکه اعتراض به رد اظهارنامه ثبت گردید،نسخه دوم اعتراض با قید تاریخ و شماره وصول به معترض داده میشود.

نکته: مهلت اعتراض به رد اظهارنامه برای افراد مقیم خارج ازکشور ۶۰ روز میباشد.

مرجع صالح در اعتراض به رد اظهارنامه کدام است؟

چنانچه افرادی که مجاز دراعتراض به رد اظهارنامه میباشند، قصد اعتراض به رد اظهارنامه را داشته باشند بایستی اعتراض خود را در دادگاه عمومی تهران مطرح نمایند و این دادگاه به اعتراض آنان رسیدگی می نماید.

چنانچه اعتراض نسبت به رد اظهارنامه ای خارج از منطقه مزبور باشد باز هم مرجع صالح دادگاه عمومی تهران است.

ضبط کالای نقض کننده علامت تجاری به نفع مالک علامت تجاری

ضبط کالای نقض کننده علامت تجاری به نفع مالک علامت تجاری

چنانچه کالای مشابهی با علامت ثبت شده به نام دیگری به بازار عرضه شود این عمل نقض علامت تجاری مالک آن علامت می باشد.از این رو چنانچه مالک علامت تجاری از این امر مطلع گردد، می تواند کالای نقض کننده علامت تجاری خود را ضبط نماید.

علامت تجاری پس از ثبت متعلق به چه کسی است ؟

هنگامی که علامتی تجاری برای کالایی در نظر گرفته و ثبت می گردد ، استفاده از علامت ثبت شده تنها توسط مالک آن علامت تجاری مجاز می باشد. و مالک، آن علامت را برای محصولات خویش مورد استفاده قرار می دهد و از این جهت با آن علامت محصول خویش را به سایرین می شناساند.

در صورتی که محصول مورد نظر از نظر کیفیت هم بالا باشد ، به سرعت جای خود را در بین مشتریان خود باز می کند.اما چنانچه در چنین مواقعی که کالای مزبور در اوج شهرت خود است ، افرادی سودجو با نام علامت تجاری ثبت شده مزبور، بر روی کالاهای بی کیفیت خود و یا شبیه سازی علامت مذبور ،درصدد گمراهی مشتریان اقدام نمایند، چنین عملی نقض علامت تجاری ثبت شده قلمداد می شود.

مالک علامت تجاری ثبت شده پس از اطلاع از نقض علامت چه اقداماتی را می تواند انجام دهد؟

در این مواقع مالک علامت تجاری ثبت شده ، چنانچه آگاه شود ، که علامت تجاری او مورد سوء استفاده قرار گرفته است، مطمئنا به دنبال راهی خواهد بود تا از اشاعه کالا و محصولات مشابه محصول خود جلوگیری نماید تا به برند او آسیبی وارد نشود. .از این رو به مراجع قضایی شکایت می نماید و یکی از اقداماتی که مجاز به انجام آن است دستور موقت جهت توقیف کالاهای دارای علامت نقض کننده می باشد. که با چنین عملی تا زمانی که تکلیف موضوع مشخص شود ، کالاهای مزبور توقیف و از فروش و عرضه آن ها جلوگیری به عمل می آید.

سپس بعد از اینکه مراحل رسیدگی طی شود چنانچه اتهامی متوجه متهم نباشد ،متهم رفع اتهام می شود و کالاهای او آزاد می گردد. اما چنانچه عمل او به عنوان نقض کننده علامت تجاری ثبت شده به اثبات برسد کالاهای مزبور که علامت نقض کننده را دارا می باشند به نفع مالک علامت تجاری ثبت شده معدوم می گردند.

همان طور که اشاره شد قانون گذار تدابیر حمایتی مکفی را جهت حمایت از دارنده علامت تجاری ثبت شده قرارداده است. و تنها لازم است که اطلاعات کافی در این زمینه کسب شود. همچنین اقدام فوری مالک را جهت جلوگیری از ضرر می طلبد. چرا که عدم توجه به این موضوع می تواند مشکلات جبران ناپذیری را در پی داشته باشد. از این رو اقدام به موقع در پیشگیری از ضرر، نقش به سزایی دارد .فلذا توصیه می شود چنانچه با چنین امری رو به رو هستند هرچه سریع تر اقدامات لازم را انجام دهید و از مشاوره و راهنمایی اهل فن رشته حقوق و وکلا و مشاوران با تجربه در این زمینه غافل نشوید.

مطالبه خسارت در دعاوی علامت تجاری

مطالبه خسارت در دعاوی علامت تجاری

مطالبه خسارت در دعاوی علامت تجاری یکی دیگر از حقوقی است که قانون گذار به مالک علامت تجاری اعطا نموده است. یعنی اینکه وی می تواند علیه نقض کننده علامت تجاری خود اقامه دعوا نماید و از وی مطالبه خسارت بخواهد .

چه نوع خسارتی را در دعاوی علامت تجاری می توان مطالبه نمود؟

خسارت وارده به مالک علامت تجاری می تواند خسارت ناشی از ضرری باشد که ناشی از استفاده دیگری از علامت تجاری می باشد و یا خسارت عدم النفع باشد.

خسارت عدم النفع طبق تبصره ۲ ماده ۵۱۵ قانون آئین دادرسی مدنی قابل مطالبه نمی باشد و در قانون آئین دادرسی کیفری نیز چنین منافعی را به دو دسته منافع ممکن الحصول و محتمل الحصول تقسیم نموده است.

منافع ممکن الحصول منافعی است که چنانچه فرد، عمل غیر معقولی انجام دهد ، قطعا ممکن است از عمل او منافعی از دست برود .

منافع محتمل الحصول ، منافعی است که احتمال از دست رفتن منافع می رود و با فرض احتمال نمیتوان کسی را محکوم نمود .

از این رو قانونگذار نیز از دست رفتن منافع محتمل الحصول را بر خلاف منافع ممکن الحصول قابل مطالبه نداسته است .

در مورد مطالبه خسارت در دعاوی علامت تجاری نیز ، متضرر به غیر از پرداخت خسارت وارده به مالک علامت تجاری و در صورت شکایت هزینه های کارشناسی و وکیل را نیز بایستی پرداخت نماید.

در مورد منافع ممکن الحصول و یا عدم النفع نیز لازم به ذکر است که این منافع نیز به مالک علامت تجاری داده می شود.